"Жүйелі шаралар қолдану қажеттілігі айқын, себебі тиісті мал азықтық базасы жоқ, мал шаруашылығын дамыту - үлкен және негізсіз тәуекел. Бұл талассыз тезис. Бүгінде барлығы климаттың өзгеруі жаһандық жылынудың салдары екенін біледі, ал құрғақшылық жиілігі артып келеді. Ауа райының апаттары, қазіргі құрғақшылық сияқты апаттар болатынын білдік, сәйкесінше мұндай сценарийге әдейі дайындалу қажет болды. Біздің, өкінішке қарай, бұған дайын болмағанымызды бұл жыл көрсетті. Сізге қарапайым мысал келтірейін. Ғалымдардың айтуынша, біздің елде жем жыл сайын зоотехникалық талаптан 2 есе дерлік аз өндіріледі. Сонымен қатар бұл жем-шөп көлемінің 70%-ға жуығы негізінен табиғи шабындықтарда және өнімділігі толығымен ауа райы жағдайына байланысты шабылған жайылымдарда жиналады. Мал шаруашылығының өнімділігінің төмен болуының басты себептерінің бірі осында жатыр", - деді Қарашөкеев.

Оның айтуынша, Қазақстанда ауыспалы егістіктегі мал азықтық дақылдардың үлесі шамамен 15% құрайды, бұл ғылым ұсынған көрсеткіштен 2 есе төмен. Яғни мал шаруашылығын дамытудың негізгі принциптері бұзылды, мал басын көбейту жем-шөп базасын алдын ала нығайтпай жүзеге асырылды деп айтуға болады. Бұл, сондай-ақ асыл тұқымды малдың жаппай импорты арқылы мал шаруашылығының экспорттық әлеуетін арттыру бағдарламасын әзірлеуге айтарлықтай кедергі келтірген себептердің бірі болды.

Министр Маңғыстау облысын мысалға келтірді. Мұнда кеңес кезінде 732 мыңға жуық малдың барлық түрі болған. Мұндай мал шаруашылығы үшін жалпы ұзындығы 260 шақырымға жуық 3400 шахта мен құбыр ұңғымасы, 43 тоған мен су құбыры салынды және пайдаланылды. Мемлекет жайылымдық жерлерді жақсарту және олардың өнімділігін сақтау бойынша шараларды жүзеге асырды. Қазір облыста шамамен 840 мың бас мал бар, яғни оның жалпы саны шамамен 15%-ға өсті. Бұл ретте ұңғымалар саны 2500-ге дейін қысқарды, дегенмен 2014-2020 жылдар аралығында 387 ұңғыма салынды және қалпына келтірілді. Сонымен қатар, жайылымдардың өнімділігін арттыру бойынша іс жүзінде ешқандай шаралар қабылданбады. Яғни, ең қатты құрғақшылық әсерінен күшейген жайылымдардың сарқылуы байқалады.

Атырауда малы су тапшылығынан қырылып жатқан тұрғындар жанайқайын жеткізді

Қарашөкеевтің айтуынша, ауа райы факторларының әсеріне қарамастан саланың тұрақты дамуын қамтамасыз ету үшін жүйелі шаралар қабылдау қажет. Біріншіден, бұл ауыл шаруашылығында нақты әртараптандыруды жүзеге асыру. Оған жету үшін, біріншіден, жер пайдаланушылардың ғылыми негізделген ауыспалы егістерді қатаң ұстануы қажет. Екіншіден, бұл мал азықтық дақылдар үшін суармалы жерлердің кеңеюі. Үшіншісі – жемдік тұқым шаруашылығын дамыту. Төртінші – пайдаланылған жайылымдық жерлердің өнімділігін арттыру және олардың шекарасын кеңейту.

"Қолданылған жайылымдардың шекарасын кеңейту мәселелеріне келетін болсақ, мұнда басты мәселе - оларды суару. Министрліктің осы мәселені шешуде осы уақытқа дейін жүргізген жұмыстары тек жандандыруды ғана емес, сонымен қатар мақсатқа тиімді әрі жоғары тиімділікпен қол жеткізуге мүмкіндік беретін жаңа платформаға көшуді қажет етеді. Бұл мәселені шешу жақын арада біздің атқаратын шаруамыздың бірі болады", – деді министр міндетін атқарушы.

Талқылау