100 жасқа дейін өмір сүргендердің ортақ дағдылары белгілі болды
Ғалымдар 100 жастан аса өмір сүрген адамдарға 34 талдау жасап, ортақ әдеттерді анықтады. Бұл туралы Stan.kz ақпарат агенттігі The Conversation басылымына сілтеме жасап хабарлайды.
Фото: Reuters.com
Басылымның мәліметінше, 100 жасқа дейін өмір сүретін адамдар саны 2000 жылғы 151 мыңнан 2021 жылы 573 мыңға дейін өскен. Жүз жастағылардың көбі бірқалыпты және әртүрлі диетаны ұстанған. Орташа алғанда, олар калорияларының 57%-дан 65%-ға дейін көмірсулардан, 12%-дан 32%-ға дейін ақуыздардан және 27%-дан 31%-ға дейін майлардан алған.
Олардың рационында дәнді дақылдар, жемістер мен көкөністер, ақуызға бай тағамдар (құс еті, балық және бұршақ дақылдары) болды. Қызыл ет пен тұзды тұтыну аз болды. Тұзды көп тұтыну денсаулықтың нашарлау қаупін төрт есе дерлік арттырды. Ұзақ сүргендерде қарапайым адамға қарағанда созылмалы аурулар әлдеқайда кеш дамығына айқындалды. Алайда олардың жартысынан көбі гипертония, деменция немесе когнитивті бұзылулардан зардап шекті. Бұлар егде жастағы ересектерге қарағанда 4,6 дәріні, яғни екі есе аз мөлшерде қабылдады.
Бес немесе одан да көп дәрі-дәрмекті қабылдағанда, когнитивті бұзылулар және ауруханаға жатқызуды қоса алғанда, жанама әсерлердің жоғары қаупімен байланысты болып шыққан.
Басылымның мәліметінше, 100 жасқа дейін өмір сүргендердің 68 пайызы ұйқысының сапасына қанағаттанған және түнде жеті-сегіз сағат ұйықтаған. Жақсы ұйқы иммундық жүйе мен жүректің жұмысын оңтайландырады. Сонымен қатар олар аз стрессте болып, семіздік, гипертония және қант диабеті сияқты аурулармен ауырмаған.
Сонымен қатар ғалымдар жүз жылдықтардың 75 пайыздан астамы ауылдан шыққанын анықтады. Зерттеулер жасыл кеңістіктерге жақын өмір сүруді депрессия, гипертония, 2 типті қант диабеті және жүрек аурулары қаупінің төмендеуімен байланыстырды.
Портал 100 жасқа толғандардың көпшілігі темекі шекпейді және ішімдік ішпейді және физикалық және әлеуметтік белсенді болып қала береді деп түсіндіреді. Бірақ ғалымдар бұл ережелер адамның 100 жасқа дейін өмір сүретініне кепілдік береді деп сенбейді. Алайда олардың ұзақ өмір сүруге қосқан үлесі 60%-дан асады.
Еске салайық, бұған дейін АҚШ-тың Алабама штатында ең көп жасаған кейуана 108-туған күнін атап өткенін жаздық. Зейнеткер ұзақ өмір сүрудің ерекше құпияларын айтты. Әйел енді өз жасын байқамайтынын және өзін бір жыл бұрынғыдай үлкен сезінбейтінін жеткізді. Ол өзінің 110 жылдығын да атап өтетініне сенімді.