“Қазіргі уақытта, біз, қорғаушы жақ, соттың шешіміне шағым түсірдік. Біздің позиция - Ақжарқынның кінәлі еместігінде. Орталық Азия аймақтық ақпарат орталығының (CARICC) мәлімдемесі бойынша, оның есірткі мафиясының құрбаны екені расталды. Сонымен қатар, Қазақстан мен Қытай арасындағы сотталған адамдарды беру туралы келісімшартқа сәйкес, Ақжарқынға қатысты шығарылған үкімді ҚХР юрисдикциясынан Қазақстан Республикасына ауыстыру мүмкіндігі бар. Осылайша, біз үкімді даулау және Ақжарқынды Қазақстанға ауыстыру мәселелері бойынша жұмыс істеп жатырмыз”, - дейді Сұңқар Нұрмағамбетов.

Сондай-ақ, Ақжарқын Тұрлыбайдың адвокаты қызметтеріне ақы алмайтынын, Қытайға да өз есебінен барып келіп жүргенін растады.

“Менің қызметтеріме ешкім ақша төлемейді, Қытайға да өз есебімнен барып келетінімді растаймын. Әрине, құжаттарды заңдастыру мен рәсімдеуде, кейбір жұмыстарды жүзеге асыруда, пікір алмасуда СІМ ҚР-ның қолдауы бар екені рас”, - дейді ол.

Өзінің мұндай позициясын адвокат отандастарды қолдау маңызды болғаны үшін ұстанатынын айтты.

“Ақжарқынның туыстары маған келіп көмек сұрағалы бері осы істі 2014 жылдың көктемінен бастап жүргізіп, оның адвокаты есебінде қызмет етіп келемін. Меніңше, менің орнымда болған кез-келген адам осылай әрекет етуі тиіс. Еліміздегі болсын, сырттағы болсын отандастарымызға қолдау көрсету маңызды деп есептеймін", - дейді ол.

Істің хронологиясына көз жүгіртсек, оқиға Ақжарқынның Динара есімді қызбен танысуымен басталған екен. Бизнеспен айналысуды ұсынған құрбысымақ Қытайдан киім әкеп сату арқылы қомақты қаржы жинауға болатынын айтады. Кейін Динара Ақжарқынды түнгі клубта Алматыдағы киім дүкендерінің иелерімен таныстырады. Олар өз кезегінде қызды бизнес заңды екенін айтып алдайды.

2014 жыл

Наурыз - 20 жастағы Ақжарқын Тұрлыбай есірткі заттарын тасымалдады деген күдікпен Гуанчжоу әуежайында ұсталады. Наурыздың 11-де Қытайдан Малайзияға брендті тауар жеткізу керек болған. Тауар иесі бойжеткеннің қызметіне қомақты ақша төлеуге уәде беріпті. Әуежайда ұсталған Ақжарқын Тұрлыбай Қытай мемлекеті тарапынан 4,5 келі синтетикалық есірткі тасымалдады деп айыпталады.

2015 жыл

Маусым - Ақжарқын Тұрлыбай Қытайда өмір бойына бас бостандығынан айырылу жазасына кесіледі. Адвокат Сұңқар Нұрмағамбетов апелляциялық шағым беріп, істі сотқа қайта қарауға жібереді.

Сондай-ақ, осы кезде Ақжарқынды елге қайтару мәселесі қозғалады. 2011 жылы Қытай мен Қазақстан арасында сотталған адамдармен алмасу туралы келісім болған. Алайда Қытай бұл туралы нақты шешім қабылдамаған.

Кейіннен есірткі, психотроптық заттар мен олардың прекурсорларының заңсыз айналымына қарсы күрес жөніндегі Орталық Азия аймақтық ақпарат орталығы қыздың нигериялық есірткі мафиясының құрбаны болғанын мәлімдеді.

2016 жыл

Сәуір - Қытайдағы Қазақстанның дипломатиялық өкілдері мен Ақжарқынның адвокаты Сұңқар Нұрмағамбетовтың бірлескен күші арқасында сотқа қайта шағымданған Ақжарқын Тұрлыбайды өмір бойына бас бостандығынан айыру туралы шешімнің күшін жойып, істі жаңа судьялардың құрамынан тұратын бірінші инстанциядағы сотқа жіберді.

Қараша - Іске қатысты апелляциялық тыңдау өтеді. Ақжарқын Тұрлыбай қытай тілінде аудармашысыз куәлік беріп, өзінің кінәсіздігін алға тартады.

2017 жыл

Ақпан - Жаңа судьялар құрамына қайта қарастырылуға жіберілген іске қатысты шешім 27-28 ақпанда шығарылуы керек болған. Алайда сот оны белгісіз мерзімге кейінге қалдырады.

Наурыз - Эстрада әншісі Алтынай Жорабаева Жетісайда қайырымдылық концертін өткізіп, жиналған қаражатты Ақжарқынның туыстарына табыстайтынын мәлімдейді.

2018 жыл

Қытай сот жүйесі бойынша қылмыстық істі аяқтау мерзімі заңнамада көрсетілмегендіктен, іс баяу жүріп жатқандығы белгілі болады. Осыған қарамастан, Ақжарқын Тұрлыбайдың Қытайдағы адвокаты оны ақтап шығаратындығын айтып, ол үшін Жоғарғы Сотқа жүгінетінін алға тартады.

Тамыз - Ақжарқынның отбасы қаржылай қиналып жатқанын, адвокаттарға қарыз екендігін айтып, көмек сұрайды. Осы уақытта анасы Зухра Сейтімованың инсульт алғаны белгілі болды.

2019 жыл

Тамыз - Іске "Шетелде Қазақстанның мүдделерін білдіру" бағдарламасы бойынша республикалық бюджеттен бөлінген қаражатқа Бейжіңнің "Дахэн" адвокаттық компаниясынан білікті заңгер қосылған. Бұл уақытта іс Гуандун провинциясының жоғарғы сотында қаралып жатты.

Ал бұл кезде абақтыда отырған Ақжарқынның жағдайы жайлы ақпарат белгілі болады. Ол жаттығу жасап, қытай тілін үйреніп жүрген. Қазақстанның Қытайдағы елшілігінің мәліметінше, Ақжарқын қасындағы сотталғандарға ағылшын тілін үйретіп жүр делінеді.

“Ақжарқын қытай тілін сот отырысында куәлік бере алатындай дәрежеде меңгерген. Яғни оған аудармашы қажет емес. Алайда аудармашы әрбір отырысқа қатысады, себебі заң негізінде қамтамасыз етілген. Қытай тіленен бөлек, Ақжарқын ағылшын тілін де біледі”, - дейді Ақжарқынның адвокаты.

Осы уақытта Ақжарқынның анасы Зухра Сейтімова мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевқа хат жазады. Президентке жолдаған үндеуінде әйел өзінің қызының бөтен елде түрмеде әділетсіз айып негізінде отырғанын айтып көмек сұраған. Бұл ретте президент мәселенің шешілуіне күш салатынын жеткізген.

Қазан - Президент Қасым-Жомарт Тоқаев Қытай билігіне осы мәселені оңтайлы қарауды сұрап, жеке өтініш жасаған.

Желтоқсан - 27 желтоқсанда Гуанчжоудағы соттардың бірінде сот отырысы өтіп, сот үкімі бойынша Ақжарқын Тұрлыбайға қатысты өмір бойы бас бостандығынан айыру жазасы өзгертусіз қалады деп шешілген. Адвокат шығарылған үкімге апелляциялық шағым түсіретінін жеткізген.

2020 жыл

Адвокаттар іске қатысты сот шығарған үкімді жеңілдету мақсатында барын салатындарын мәлімдеді.

Дайындаған: Назерке МҰСА

Талқылау