Соңғы жаңалықтар
Соңғы жаңалықтар

"Аль-Каиданың" жетекшісі лауазымына басты үміткер Сейф әл-Әділ туралы не белгілі

Кабулда америкалықтардың шабуылы кезінде "Аль-Каида" жетекшісі Айман Завахири қайтыс болған соң террористік ұйымның көшбасшылығына келген адам туралы сұрақ біршама адамды мазалайды. Бұл жөнінде Stan.kz ақпарат агенттігі ВВС арнасына сілтеп жазады.

Мысыр тумасы Сейф әл-Әділ – ең басты үміткер. Ол бір кездері Завахиридің орынбасарлары болып тағайындалған "Аль-Каиданың" бес ардагерінен аман қалған жалғыз адам және қазір оның негізгі мұрагері болып саналады.

Бірақ бәрі соншалықты оңай емес. Қазіргі уақытта әл-Әділ Иранда  "Аль-Каида" ант жау деп санайтын елде тұрады деген пікір кең таралған.

"Аль-Каиданың" негізін қалаушы және Усама Бен Ладеннің сенімді көмекшісі әл-Әділ –  жұмбақ тұлға және жиһадтық істің құрметті ардагері.

Ол АҚШ билігін қызықтыратыны сөзсіз: ол ФБР-дің ең көп іздеген лаңкестердің тізіміне кіреді және оның орналасқан жері туралы ақпарат үшін 10 миллион доллар сыйақы тағайындалған.

Ол 1998 жылы тамызда 220-дан астам адамның өмірін қиған Американың Танзания мен Кениядағы елшіліктерін бір мезгілде жарылыс жасауға қатысы бар деп айыпталған.

Сонымен бірге, оның Нью-Йорк пен Вашингтондағы 11 қыркүйекте болған шабуылдарға қарсы шыққаны туралы ақпарат бар.

2021 жылғы ақпандағы құжатта АҚШ-тың Вест-Пойнт әскери академиясының зерттеушілері әл-Әділ және "Аль-Каиданың" басқа да жоғары лауазымды тұлғалары АҚШ-тағы ауқымды шабуылдан кейін сол кезде содырлар үшін пана болған Ауғанстанға шабуыл жасалуы мүмкін деп қорқады деп мәлімдеді.

Бұрын әл-Әділ қауіпсіздік пен барлау, соғыс және революция сияқты көптеген тақырыптар бойынша көп жазған.



Жалпы, әл-Әділ туралы ақпарат аз. ФБР мәліметі бойынша, әл-Адель 1963 жылы 11 сәуірде немесе одан үш жыл бұрын дүниеге келген.

"Аль-Каидадағы" мәртебесіне қарамастан, ол негізінен көлеңкеде қалып отырған және топты насихаттауға қатыспады.

Оның шын мәнінде кім екеніне де күмән бар. Оның есімі Сейф әл-Әділ ( араб тілінде – "Әділет қылыш") лақап ат болуы мүмкін.

Вест-Пойнт зерттеушілері әл-Әділді Мысырдың арнайы күштерінің бұрынғы полковнигі Мұхаммед Ибрахим Маккавимен шатастыратынын айтады.

Ол 1980 жылдары бен Ладенмен бірге "Аль-Каида" құрылған кезде Ауғанстандағы Кеңес Одағының оккупациясына қарсы күрескені белгілі.

Кейінірек әл-Әділ Сомалиге көшіп, онда Сомалидегі азаматтық соғысқа АҚШ-тың араласуына қарсы содырларды оқытуға көмектесті. Бұл науқан Могадишода түсірілген екі америкалық MH-60 Black Hawk тікұшақтарының арқасында танымал болды.

Зымырандардың бірін әл-Әділ отрядындағы Тунис азаматы ұшырды деген болжам бар.

90-шы жылдардың ортасында әл-Әділ Ауғанстанға оралды, Талибан елді бақылауды күшейтті. 2001 жылы АҚШ шабуылынан кейін көп ұзамай ол қайтадан кетіп, "Аль-Каида” оперативті тобын Иранға баспана желісі арқылы алып келді. Иран билігі оны 2003 жылы тұтқындады және 12 жылдан кейін тұтқындармен алмасу нәтижесінде “Аль-Каиданың” бірнеше басқа мүшелерімен бірге босатылды деп саналады.

Ұзақ қамауда болғанына қарамастан, әл-Әділ “Аль-Каидада” ықпалды тұлға болып қала берді және 2011 жылы Пәкістанда америкалық арнайы күштер бен Ладенді өлтіргеннен кейін Завахиридің көшбасшы ретіндегі орнын нығайтуға көмектесті.

Алайда, оның коронациясы қиын болуы мүмкін: терроризм бойынша америкалық сарапшы Колин П.Кларк әл-Әділ әлі де Иранда және "жартылай қамауда" тұрады деп мәлімдеді.

Бұл оның "мансаптық өсуіне" қауіп төндіруі мүмкін.

Біріншіден, ол шиит мемлекетінде шектеулер жағдайында өмір сүріп, жиһадтық топты тиімді басқара алады деп елестету қиын. Екіншіден, қауіпсіздік мәселесі де бар.

"Аль-Каиданың" тағы бір жоғары дәрежелі мүшесі Әбу Мұхаммед әл-Масри 2020 жылы Тегеранда Израиль командостарының жасырын операциясы кезінде өлтірілді.

Ұйымды басқаруы мүмкін адамдар тізімі көп емес. "Аль-Каида"өз бақылауына алу үшін Сомалидегі ("Аль-Шабаб"), Йемендегі ("Араб түбегіндегі Аль-Каида") немесе Малидегі (JNIM) аймақтық филиалдарының басшыларының біріне жүгінуі мүмкін.

Талқылау