"Білім сапасын жақсартуға үлес қосады": Астана мектептерінде "Адал азамат" тұжырымдамасы қалай жүзеге асып жатыр?

Мемлекет басшысының бастамасымен елімізде әділ қоғам орнау үшін “Адал азамат” тұжырымдамасы қолға алынды. Бұл тұжырымдаманың басты мақсаты – өскелең ұрпақ пен жастарды әділдікке, жауапкершілікке және еңбекқорлыққа тәрбиелеу, әділ қоғам қалыптастыру. Ыбырай Алтынсарин атындағы ұлттық академиясының Орта білім мазмұны институт директоры Сейфулла Шай-Ахметұлы “Адал азамат” тұжырымдамасының аясында Астанада жасалып жатқан жұмыстар мен оның білім саласына әкелген өзгерістері туралы айтып берді. 

Фото ашық дереккөзден

“Адал азамат” ең алдымен өз құқығын білуге тиіс. Қазақ қоғамында құқықтық мәдениетті қалыптастыру маңызды. Бұл мақсатта елордалық мектептерде арнайы пәндер оқытылады.

“Жалпы білім беру ұйымдарында "Құқық негіздері" міндетті оқу пәні 9-11-сыныптарда оқытылады. Пәннің мақсаты – құқық жөнінде негізгі білімдерді игеру арқылы құқықтық тұрғыдан сауатты азаматты тәрбиелеу және олардың бойында заңды құрметтеу дәстүрі мен құқықтық мәдениетті қалыптастыру, өз азаматтық құқығы мен міндеттерін жүзеге асыруға қажет білім мен дағдыларды қалыптастырып дамыту. Сонымен қатар іргелі құқықтық және әлеуметтік құндылықтар жүйесі: адам құқықтары, демократия, азаматтық қоғам, заңдылық пен құқықтық тәртіп туралы білімдерін қалыптастыру”, – дейді Сейфулла Шай-Ахметұлы.

Пән мазмұнында білім алушының патриотизм, әділдік, кәсіпқойлық, үнемшілдік, еңбекқорлық, өз елі мен отбасы алдындағы жауапкершілік сияқты қасиеттерді қалыптастыратын оқу материалдары берілген.

Оның айтуынша, одан бөлек, “Адал азамат “ тұжырымдамасы аясында негізгі орта білім беру деңгейінің Астанадағы мектептердің 5-9-сыныптарында "Жаһандық құзыреттер" оқу курсы оқытылады. "Жаһандық құзыреттер" оқу курсы білім алушылардың құндылық бағдарларын, коммуникативтік дағдыларын, әдеп нормалары мен мінез-құлық ұстанымдарын қалыптастыруға ықпал етеді.

• Курстың "Этика және әдеп" бөлімі білім алушылардың бойында адалдық, тәртіп, өз іс-әрекеті үшін жауапкершілік, әдептілік, ізгі ниет, және ұжымда жұмыс істей алу сияқты жеке қасиеттерін дамытуға, мінез-құлық мәдениетінің стандартын қалыптастыруға бағытталған.
• "Азаматтық және патриотизм" бөлімі өзін ел азаматы ретінде сезінуге, өзінің Отанға қатыстылығын сезінуге және оның мүдделеріне қызмет етуге, азаматтық ұстанымын көрсетуге дайын болуға мүмкіндік беретін жеке қасиеттерді қалыптастыруға арналады. 
• "Өмір сүру қауіпсіздігі" бөлімі қауіпсіз мінез-құлық, салауатты өмір салтын ұстану дағдыларын қалыптастыруға бағытталған.
• "Экологиялық мәдениет" бөлімі өз денсаулығына, табиғатқа ұқыпты қарайтын, қоршаған ортаға теріс әсердің салдарын түсінетін және белсенді табиғатты қорғау қызметін жүргізетін тұлғаны қалыптастыруға негізделген. Білім алушының бойында "Адал азамат" қасиеттерін қалыптастыруға арналған оқу материалдары мынадай бөлімдерде қамтылған: 
• "Этика және әдеп" бөлімінде "Мен өз әрекеттерім үшін жауаптымын", "Зорлық-зомбылықты болдырмау және өзіңізді қалай қорғауға болады?", "Адалдық пен әділеттілік – өмір ұстанымдары", "Академиялық адалдық",  "Ел игілігіне еңбек ет", "Сыбайлас жемқорлыққа нөлдік төзімділік"; 
• "Азаматтық и патриотизм" бөлімінде "Туған халқы мен Отанға деген адалдық", "Әлеуметтік жауапкершілік"; 
• "Экологиялық мәдениет" бөлімінде "Қоршаған ортаға зиян келтіргені үшін жауапкершілік";
• "Өмір сүру қауіпсіздігі" бөлімінде "Ережелер мен заңдарды бұзғаны үшін жауапкершілік", "Жауапты іс-әрекет және инфекцияның алдын-алу" тақырыптары берілген.

"Жаһандық құзыреттер" элективті курсы Астана мектептерінде өтеді. Ал ондағы әдістемелік ұсынымдарды "Назарбаев Зияткерлік мектептері" ДББҰ қызметкерлері әзірледі.

Сейфулла Шай-Ахметұлы “Адал азамат” тұжырымдамасының білім саласына әкелетін оң өзгерістері туралы айтты. Оның сөзінше, бұл тұжырымдаманы енгізу білім беру ортасында моральдық-этикалық құрамдас бөлікті жақсартуға және білім берудің жалпы сапасын арттыруға ықпал етуі ықтимал.

"Адал азамат" тұжырымдамасы білім алушылардың бойында адалдық, жауапкершілік, басқа адамдардың құқықтары мен бостандықтарын құрметтеу сияқты құндылықтарды қалыптастыруға ықпал етеді. Сонымен қатар жауапкершілік пен адалдыққа бағытталған оқыту ынтымақтастық, эмпатия және құрмет сияқты әлеуметтік дағдыларды дамытуға көмектеседі. Жауапкершілікке бағытталған оқыту қоғамдық өмірге қатысуға және әлеуметтік мәселелерді шешуге дайын белсенді азаматтарды қалыптастыруға да оң әсерін тигізеді”, – дейді Сейфулла Шай-Ахметұлы.