Башар Асад орта білімді Дамаскідегі атақты "Хуррия" лицейінде алды және оны 1982 жылы бітірді. 1988 жылы Дамаск университетінің медицина факультетін үздік дипломмен тәмамдап, офтальмолог мамандығын алды. Башар бастапқыда дәрігер болуды жоспарлаған, өйткені ресми мұрагер оның ағасы Басиль еді.

1991 жылы ол Лондонда орналасқан Western Eye Hospital офтальмологиялық орталығында тәжірибе жинақтады. Басильдің 1994 жылы қазасынан кейін, әкесінің өтініші бойынша Башар отанына оралуға мәжбүр болды.

Лондоннан Дамаскқа оралған соң, Башар Асад Хомс қаласындағы әскери академияға оқуға түсті. 1995 жылы ол капитан дәрежесін алып, танк батальонының командирі болып тағайындалды. Біраз уақыттан кейін әкесі оны Республикалық гвардияның командирі етіп тағайындады.

Ал 1999 жылы Башар полковник атағын алды. Әкесі 2000 жылдың маусымында қайтыс болғаннан кейін, Башар Асад генерал-лейтенант дәрежесін алып, армияның жоғарғы бас қолбасшысы болды.

Үлкен ағасының қайтыс болуынан кейін, ол әкесінің ресми мұрагері болуы керек еді, бірақ 2000 жылы өткен референдумның нәтижесінде Сирия президенті болып Башар Асад сайланды. Оған сайлаушылардың 97,29% дауыс берген.

Фото: fishki.net / Солдан оңға қарай: Башар Асад, Хавез әл-Асад және Маджид

Сириядағы соғыстың басталуы

2011 жылдың наурызында Сирияда "Араб көктемінің" әсерінен наразылықтар басталды. Олар елде азаматтық соғысқа ұласатын толқуларға себеп болды. Сол жылдың жазында наразылықтар толыққанды қарулы қақтығысқа айналды. Асад режимінің негізгі қарсыластары арасында Сириялық еркін армиясы, радикалды исламшыл топтар, мысалы, ИГИЛ, күрдтердің халықтық қорғаныс отрядтары және солтүстіктегі Түркия қолдайтын күштер болды.

Оппозицияның негізгі талаптары Асадтың отставкаға кетуі, 1962 жылдан бері қолданылып келген төтенше жағдай режимінің жойылуы және елде демократиялық реформалардың жүргізілуі болды.

Ақырында, Сириядағы соғыс бұл ғасырдың ең қанды қақтығысына айналды. Ел гибридтік соғыс алаңына айналып, Ресей, Иран, Түркия және АҚШ тарапынан геосаяси қақтығыстардың орталығына айналды. 2021 жылға қарай қаза тапқандар саны 600 мыңға жетіп, миллиондаған адам босқынға айналды.

Асад соғыстан кейін Путиннің қолдауымен билікте қалды

2014 жылы Ирактан "Ислам мемлекеті" (ИГИЛ) террористері Сирияға ене бастады, ал 2015 жылдың күзінде олар Дамаскінің шекарасына жақындады. Сол кезде АҚШ террористік топтардың позицияларына соққылар жасай бастады, ал 2015 жылдың қазанында Ресей Башар Асадтың шақыруымен өз әскерін Сирияға енгізді.

2017 жылдың соңында Ресей президенті Владимир Путин ИГИЛ-дің жеңілгенін жариялады, содан кейін Асадтың күштері елдегі бақылауды қалпына келтіре бастады. Ресейдің соғысқа араласуының арқасында Башар Асад билігін сақтап қалды, бұл Ресейді өңірдегі негізгі ойыншыға айналдырды.

Башар Асад соғыс басталғаннан кейін тағы 10 жыл бойы елді басқаруды жалғастырды. Бұл оның халықтың басым бөлігінің қолдауына байланысты еді. Алайда уақыт өте келе Сирия үш ықпал аймағына бөлінді. Ефраттың сол жағалауында орналасқан бай мұнай алаңдары АҚШ қолдайтын күрд күштерінің бақылауына өтті.

Солтүстік Сирияның кейбір шекаралық аймақтары, Латакия мен Алеппо провинцияларының бөліктері және Идлибтің барлық аумағы Түркия тарапынан бақылануда. Сирияның оңтүстігінде, Эт-Танф базасының айналасында "Мугавир ас-Саура" радикалды тобының күштері орналасты.

Асадтың Ресейге және Путинге көзқарасы

Ресей Сирияның негізгі одақтасының бірі. ол Асадты азаматтық соғыс кезінде қолдады. Башар Асад Ресейге және Владимир Путинге үлкен құрметпен қарайды.

2014 жылы ол Қырымды Ресей құрамына қосылғанын мойындады, ал 2022 жылдың ақпанында Украинада арнайы операция жүргізуді қолдады. 2023 жылы оның Мәскеуге сапар жасағаны туралы хабарлар тарады, бірақ Ресейдің ресми өкілі бұл ақпаратты растаған жоқ.

Фото: hromadske.ua

Айта кетейік, кейін Башар Асад 35 жасында Асма аль-Ахрасқа үйленді, ол Ұлыбритания азаматы. Асма 1975 жылы танымал кардиолог Фавваз Ахрастың отбасында дүниеге келген және Башардан 10 жас кіші. Олардың үш баласы бар: Хафез, Зейн және Карим. 2023 жылы кіші Хафез Асад Мәскеудегі Ломоносов атындағы ММУ математика факультетін үздік дипломмен бітірді.

Еске салайық, бұған дейін "Хайят Тахрир аш-Шам" содырлар тобы Сирия президенті Башар Асадтың елден кеткенін және Дамаск астанасын басып алғанын мәлімдеді. Дамасктегі көтерілісшілер мемлекеттік телеарна эфирінде жеңіске жеткендерін жариялады. Сириялық содырлар мемлекеттік телеарна мен Дамаск радиосы арқылы эфирге шығып, президент Башар Асад режимін құлатқандарын және саяси тұтқындарды босатқанын хабарлады.

Талқылау