Қазақстан мен Ресей шекарасында жүк тиеген көліктер 3 күн өте алмай тұр: Тасымалдаушылар тексерістің қатаңдағанына шағымданды

Фото: Shutterstock/ Владимир Третьяков

Маусымның ортасында жүк көліктерінің Ресей мен Қазақстан арасындағы бақылау-өткізу бекеттерін кесіп өту уақыты үш күнге дейін өсті. Ресейге жөнелтілетін жүктердің 99%-ы қазір бақылау-өткізу пункттерінде тексеріледі, сондықтан әдетте он минутқа жуық уақытты алатын бұл процедура біріктірілген жүктерді тасымалдау кезінде 72 сағатқа созылатынын айтады. Бұл туралы Stan.kz ақпарат агенттігі RBC сайтына сілтеме жасап хабарлайды.

Қазақстан кедені тауарларға ілеспе шот-фактураларды міндетті түрде ресімдеу талаптарының сақталуын және тауарлардың жекелеген топтарын арнайы рұқсаттарсыз, индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігінің сертификаттарынсыз тасымалдау шектеулерін қадағалайды.

“Тексеру уақытының ұлғаюы шекаралық өткелдердегі инфрақұрылымның жоқтығымен және электронды кезек жұмысындағы ақаулармен де байланысты. Нәтижесінде қаңтар-сәуір бағыты бойынша жеткізу мерзімдері 32% (мысалы, Алматыдан Мәскеуге дейін орташа тасымалдау уақыты 11-14 күнге дейін өсті), ал қосымша сақтау және өңдеу шығыны есебінен 25% дейін өсті. Компаниялар көліктің тоқтап қалуы және қосымша құжаттарды жедел рәсімдеу қажеттігі салдарынан шығынға ұшырап жатыр”, – делінген Skif-Cargo құжатында.

Қазақстан мұндай тауарлардың импортына салық салу мүмкіндігін қарастырып жатыр. Шілде айының бірнеше күнінде кеденшілер 20 шақты автопойызды ұстады.

Қазір "Петухово-Жаңа жол", "Бугристое-Қайрақ" және "Веселоярск-Ауыл" бақылау-өткізу бекеттерінде көлік кептелісі тіркелді.

ПЭК мәліметінше, "Бугристое-Қайрақ" шекара өткеліндегі электронды кезек Қазақстан тарапынан үнемі ақауларға ұшырайды. Жүйе өңдеу және беру кезінде деректерді жоғалтады немесе бұрмалайды дейді.

Кейбір шекара бекеттерінде жүк көліктерінің ұзақ күтуі мен кідірістері байқалып жатыр. Бұған себеп – жолдардың, жүк жолақтарының және кіреберіс жолдардың жеткіліксіздігі, яғни инфрақұрылымның әлсіздігі.

Кеденшілер кейбір жүктерді, мысалы, азық-түлік, дәрі-дәрмек, арнайы рұқсат қажет ететін техника мен химикаттарды мұқият тексереді. Бұл Қазақстандағы экспорттық бақылау күшейгендіктен болып отыр. Бұрын тексеріс сирек және кездейсоқ жүргізілсе, қазір барлық жүк тексеріледі.

"АвтоГрузЭкс" қауымдастығының президенті Вадим Филатов сөзінше, бір күндік кідіріс көлік компаниясына 20–25 мың рубльге дейін шығын әкеледі. Сонымен қатар жеткізу мерзімі кешіксе, келісімшарт бойынша айыппұл төлеуге мәжбүр болады. Бұл тасымалдың табысын азайтады.

2025 жылдың басынан бастап заң өзгеріп, барлық жүкке ілеспе құжаттарды рәсімдеу міндетті болды. Бұл – контрабанда мен жалған тауарларға қарсы күрес және ішкі нарықты қорғау үшін қажет шаралар. Бұрын мұндай тізімде 100-ге жуық тауар болса, қазір 145-ке жеткен. Бұл тауарларды экспорттау үшін арнайы рұқсат алу қажет.

Орталық Азия көлік-логистикалық әріптестігінің төрайымы Лариса Кислякова мәселені шешу үшін бірнеше ұсыныс айтты:

• шекарадан өтуді жылдамдату үшін автоматтандырылған тексеріс жүйелерін енгізу,
• инспекциялық-байқау кешендерін іске қосу,
• Қазақстан мен Ресейдің кедендік жүйелерін электронды кезекпен сәйкестендіру,
• құжат айналымын цифрландыру,
• бұзылатын тауарлар үшін "жасыл дәліз" жасау,
• бір ғана уәкілетті органға бақылау беру.