Залал 486,1 миллиард теңге: Қазақстанның қай өңірінде сыбайлас жемқорлық көп тараған

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі Қазақстанның қай өңірінде пара жиі беріліп, алынатынын мәлімдеді. Бұл туралы Stan.kz ақпарат агенттігі хабарлайды. 

Агенттік мәліметінше, 2024 жылы Қазақстанда 1 346 қылмыстық құқық бұзушылық тіркелсе, оның 1015-і (75 пайызы) сыбайлас жемқорлыққа қатысты.

Сыбайлас жемқорлық қылмыстарының ең көбі Астана (155 оқиға), Шымкент (89) және Алматы (66) қалаларында тіркелген. Сондай-ақ Алматы облысы (68) және Абай облысы да (54) бар.

Тіркелген сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар саны бойынша өңірлер арасында көшбасшылар мыналар:

• Астана – 155;
• Шымкент – 89;
• Алматы – 66;
• Алматы облысы – 68;
• Абай облысы – 54;
• Шығыс Қазақстан облысы – 53;
• Павлодар облысы – 51;
• Түркістан облысы – 49;
• Қарағанды ​​облысы – 47;
• Жамбыл облысы – 45;
• Қызылорда және Қостанай облыстары – 44-тен;
• Ақтөбе облысы – 41;
• Атырау облысы – 34;
• Батыс Қазақстан және Солтүстік Қазақстан облыстары – әрқайсысы 30;
• Ақмола облысы – 24;
• Маңғыстау облысы – 22;
• Жетісу облысы – 49;
• Ұлытау облысы – 20. 

Сотталғандар саны және мемлекетке келтірілген зиян

Агенттік мәліметінше, 2024 жылы сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтары үшін 988 адам жауапкершілікке тартылды. Олар мына баптар бойынша жазаланды:

• Қылмыстық кодекстің 361-бабы (Лауазымдық өкілеттіктерін асыра пайдалану) бойынша – 52;
• 366-бап бойынша (Пара алу) – 260;
• 367-бап бойынша (Пара беру) – 348;
• 368-бап бойынша (Парақорлыққа делдал болу) – 30.

2024 жылы сотталғандардың жалпы саны 914 адам болса, оның ішінде ең көбі Қылмыстық кодекстің 367 (297 іс) және 366 (242 іс) баптары бойынша сотталған. Сондай-ақ 128 адам Қылмыстық кодекстің 189-бабы (Сенiп тапсырылған бөтен мүлiктi иемденiп алу немесе талан-таражға салу) бойынша ұрлық жасағаны үшін сотталған.

• "Қара бүркіттегі" тұтқындарды күзетіп жүрген әскерилер жүйелі түрде пара алып отырды деген күдікке ілінді

• Жемқорлық үшін 17 жылға сотталған Атыраудың экс-әкімінің сакура тамашалап жүрген видеосы тарады

• Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет төрағасының экс-орынбасарының ағасы 11 жылға сотталды

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет тергеген істер бойынша 660 адам сотталды. Олардың ішінде:

• 361-бап бойынша – 31;
• Пара алу баптары бойынша – 457 (366-187, 367-238, 368-32-баптар);
• Басқа сыбайлас жемқорлық баптары бойынша – 172.

Аяқталған сотқа дейінгі тергеп-тексерулер бойынша мемлекетке келтірілген залал 486,1 миллиард теңге.

Мемлекеттік органдар мен қызмет салаларында сыбайлас жемқорлық қылмыстарын жасағандар:

• әкімдік қызметкерлері – 223;
• квазимемлекеттік сектор қызметкерлері – 106;
• ішкі істер органдарының қызметкерлері – 102;
• Ауыл шаруашылығы министрлігінің қызметкерлері – 29;
• Қаржы министрлігінің қызметкерлері – 28;
• Төтенше жағдайлар министрлігінің қызметкерлері – 14.

Сыбайлас жемқорлыққа барынша бейім салаларға мыналар жатады:

• білім – 154 сотталған;
• ауыл шаруашылығы – 63;
• денсаулық сақтау – 49;
• Әлеуметтік қамсыздандыру – 48.

Үш жыл көрсеткіші: 

2022 жылдан 2024 жылға дейін сыбайлас жемқорлық қылмыстар саны 9 пайызға, яғни 1 118-ден 1 015 іске дейін төмендеді:

• 2022 –  1 118;
• 2023 – 1 099;
• 2024 жыл – 1 015 жыл.

Айта кетейік, бұған дейін Алматы облысында спорт басқармасының экс-басшысы Айбол Күлбаев пара алды деген күдікпен ұсталғаны туралы жазған едік.