Мемлекеттік сыртқы қарыз 12,3 миллиард АҚШ долларын немесе ЖІӨ-ге шаққанда 6,7% құрайды. Квазимемлекеттік сектордың сыртқы борышы 17 миллиард АҚШ долларын немесе ЖІӨ-нің 9,3% - ын құрайды.

Ұлттық экономика вице-министрі Әсет Ирғалиев халықаралық тәжірибе бойынша бұл параметрлер қауіпсіз деңгейге жататынын түсіндірді.

"Бюджеттік саясат тұжырымдамасы бойынша мемлекеттік және квазимемлекеттік борыштың (сыртқы және ішкі) арақатынасы ЖІӨ-нің 60%-ынан аспауы тиіс. 2020 жылдың 1 сәуірінде бұл көрсеткіш 39,8%-ды құрады", - деді ол.

Бұдан басқа, үкімет пен квазимемлекеттік сектор субъектілерінің сыртқы борышының көлемі ұлттық қордың валюталық активтерінің жалпы мөлшерінен аспауы тиіс. Бірінші сәуірде бұл көрсеткіш 50,9% құрады.

Ұлттық экономика министрлігінде атап өткендей, соңғы үш жылда мемлекеттік және квазимемлекеттік сыртқы борыш 6,8 миллиард долларға немесе квазимемлекеттік сыртқы борышты мерзімінен бұрын өтеу және қайта құрылымдау есебінен 19%-ға қысқарды.

"Тарихи тұрғыдан алғанда, Қазақстанның мемлекеттік секторы әлемнің қалған бөлігіне қатысты таза кредит беруші болып табылады (2020 жылғы 1 сәуірдегі жағдай бойынша сыртқы активтер ішкі міндеттемелерден 47,5 млрд. АҚШ доллары немесе 4,9 есе асты), яғни қалған әлем оларға қарағанда, бізге көп қарыздар", - деп толықтырды ведомстводан.

Қазақстандықтар салықтың қай түрін төлемейтін болды: Министр айтып берді

Ұлттық банк: Мемлекет бизнесті арзан несиеге үйретпеуі керек

"Несиені кешірсе халық билікті жақсы көріп кетеді деген бір ертегі бар": Қазақстандықтардың қарызы тағы да кешіреле ме

Жеке сектордың сыртқы қарызы немесе компанияаралық қарыз 97 миллиард долларды немесе ЖІӨ-нің 67% құрайды. Оның көп бөлігі шетелдіктер қатысатын үш ірі жобадан тұрады - Қашаған, ТШО және Қарашығанақ.

Сыртқы активтерден асып кеткен сыртқы активтер үшін ұқсас тауарлардың сатылуын олардың топтарының Қазақстанда орналасқан компаниялары қаржыландырады. Халықаралық әдістеме бойынша мұндай инвестициялар елдің сыртқы қарызы болып саналады.

Тұтастай алғанда, компанияаралық қарыздың өсуі өндірістік қуаттарды құру мен кеңейтуге, қазіргі заманғы технологиялардың келуіне, жаңа жұмыс орындарының ашылуына және бюджетке салық түсімдерінің ұлғаюына инвестициялардың түсуін білдіреді.
Осылайша, жалпы алғанда, елдің сыртқы қарызы 152,7 млрд. АҚШ доллары немесе ЖІӨ-нің 83% құрайды. Бюджеттік саясат тұжырымдамасына сәйкес елдің сыртқы қарызының арақатынасы ЖІӨ-нің 100% -не аспауы керек.

Атап айту керек, еліміздің сыртқы қарызының 80%-і жеке саланың міндеттемелеріне тиесілі. Оған мемлекет те, қарапайым азаматтар да жауап бермейді.

"Халықаралық тәжірибе де сыртқы қарыздың параметрлерін талдағанда фирмалар арасындағы қарызды алып тастау әдетке айналған, өйткені ол ең аз тәуекелді болып саналады. Өйткені, аффилирленген кредиторлар табысты қызметті жалғастыруға мүдделі, көбінесе, міндеттемелер шартты болып табылады. Қазақстанның сыртқы қарызын Үкімет, Ұлттық Банк бақылайды. Сыртқы қарыз ел тұрғындарына ауыртпалық түсірмейді" - деді Әсет Иргалиев.

Сыртқы қарыз, егер оны ұтымды өтеу болса (тұрақты табыс деңгейі, өтімді активтер көзі) елдің дамуына қосымша инвестиция ретінде қызмет етеді.

Талқылау