Астанада сиыр етінің келісі 2800 болса, енді ол 500 теңгеге қымбаттап жатыр. Үш ай қатарынан ет бағасы өсті. 2024 жылы бұл өнім жыл бойына 3,5% қымбаттаса, 2025 жылдың үш айында бұл көрсеткіш 6%-ға жуықтады.

“2024 жылы сиыр еті 2500-2800 теңге болды. 5 қаңтарда көтерме базардан сатып алайық деп барғанымызда келісі 3200-3300 болды”, – деді кәсіпкер Жәмилә Қалдыбекова.

Барлық сатушы Қырғызстан, Өзбекстан және Тәжікстан тарапынан етке сұраныс артқанын айтады. Соған байланысты баға да көтерілді. Олар біздің етімізді келісін 3100 көтерме бағадан сатып алуға дайын. Жергілікті кәсіпкерлер де сол бағамен сатып алуға мәжбүр.

Дәл осындай жағдай еліміздің басқа өңірлерінде де байқалады. Қостанай мен Павлодардағы қасапшылар да сатып алу бағасының қымбаттығына шағымданады.

“Бізге де қиын. Қарап отырсаңыз, базарда адам жоқ. Сатып алу бағасы өте қымбат. Мысалы, сиыр етінің бағасы – 2800-2900. Біз оны қаншаға сатуымыз керек? Мысалы, біз 3300-3500 сатамыз, бірақ оны алмайды, өйткені олар үшін бұл өте қымбат”, – деді сатушы Гүлсім Нұралинова.

Билік бағаның көтерілу себебін де сыртқы нарықтағы сұраныспен байланыстырады. Бұл ретте ішкі нарықта тапшылық жоқ деп отыр. Ал Қазақстан ет одағының басшысы Мақсұт Бақтыбаев бұған елде мал ұстаудың тиімсіз болып кеткені себеп деп есептейді. Малшылар кейінгі 6 жылда мал басын 2 миллионға қысқартты.

“Тиісінше, 8 миллион бас ірі қара малымыз бар, ал ішкі нарық шағын болған жағдайда неден басталады? Демпинг. Малды 1500-1600 теңгеге сатып алады. Бұл өзіндік құнынан 20% төмен. Сөйтіп 4-5 жылға созылды. Осы жылдар ішінде фермерлер 2 миллион бас сойды, өйткені олар үшін бұл жай ғана тиімсіз болды. Сондықтан олар малды сатуға мәжбүр болды”, – деді Қазақстан ет одағының директоры Мақсұт Бақтыбаев.

Алайда ауыл шаруашылығы министрлігі шет елдерге мал сатуда белгілі бір шектеулер бар екенін мойындай отырып, ет экспортының географиясын кеңейту туралы хабарлады. Жалпы алғанда, былтыр өндіріс көлемі шамамен 4% өскенін атап өтті.

“2024–2025 жылдары жаңа бағыттар сәтті ашылды. Осылайша, Әзірбайжанға түйе, сүт, сиыр еті, ұсақ мал және құс етін, Моңғолияға ұсақ мал, Грузияға тірі мал, Мароккоға жем, 2025 жылдың наурызынан бастап Иранға мал терісі, 2025 жылдың ақпан айынан бастап ЕО-ға бал жеткізуге болады”, – деді ауыл шаруашылығы вице-министрі Ербол Тасжүреков.

Мамандар енді мал басын қалпына келтіру қажет деп есептейді. Бұған кемінде төрт жыл қажет. Бірақ бұл жұмыс қолға алынбаса, нарықтағы баға одан да қымбаттайды.

Еске салсақ, бұған дейін қазақстандықтар ет бағасы тоқтаусыз өсіп жатқанына шағымданған еді.

Талқылау