Ал құжатты талқылауға кіріскен төменгі палата депутаттары коллекторлар көмегімен несиені ғана емес, азаматтардың бір-біріне берген қарызын қайтаруды да заңдастыру керек деп санайды. Қарыз алып оны қайтармау мәселесі еліміз үшін қаншалықты өзекті?

Расымен де, несие қамытын сүйрегендер саны елімізде көп болғанымен, оны қайтаруға асығатындар аз. Бүгінгі күннің өзінде 1 миллионнан астам адам банк алдындағы берешегін өтей алмай жүр. 1-ші қарашадағы мәліметке сай қайтарымсыз кредиттер көлемі 687 миллиард теңгеге жеткен.

Қарызға өмір сүру қалыпты жағдайға айналып барады. “Бірінші кредиттік бюро” сараптамалық орталығының мәліметінше, жыл басынан бері тұрғындарымыз 1 триллион 22 миллиард теңге несие алған. Бір өкініштісі, қаржы институтына жүгінген қазақстандықтардың дені пайыздық үстемесі ең жоғары “кепілзатсыз кредит” түрін таңдаған. 100 мыңнан астам адам несие карталарына тапсырыс берсе, 26 мыңы ипотека алу үшін қарызға батқан. Тағы 20 мың тұтынушы автонесие рәсімдесе, 15 мыңы кепілге қойылатын мүлік арқылы берілетін несиеге сұраныс танытқан.

“Соңғы мәліметтер бойынша, жаңа берілген кредиттер саны артып отыр. Орта есеппен алғанда еліміздің әрбір тұрғынына 1,5 несиеден келеді. Бұл 614 мың теңге. Жалпы қазақстандықтардың банк алдындағы берешегі 4,5 триллион теңгеге жеткен”, – дейді Бірінші кредиттік бюро кәсіпкерлікті дамыту жөніндегі директор Әсем Нұрғалиев.

Осылайша бүгін 5 миллионнан астам адамның банк алдында берешегі бар. Олардың 72 пайызы тәртіпті клиенттер қатарына жатса, 20 пайызы шамасын ескермей несие алып, оны жылдап төлей алмай тығырыққа тірелгендер. Бұл адамдардың қарызы қайтарымсыз кредиттер қатарында. Ал қалған 8 пайызы төлемін кешіктіріп отырғандар. Олардың қай топқа қосылары әзірге белгісіз.

Үмітсіз несиелер көлемін жыл басынан бері 150 миллиард теңгеге қысқарту мүмкін болды. Соған қарамастан, 687 миллиард теңге әлі күнге дейін банк борышкерлерінің мойнында тұр. Сарапшылардың мәліметінше, 90 күннен артық төленбеген кредиттердің көлемі бойынша “ВТБ Банк” бірінші орында (16,1%). Ең жақсы көрсеткіштер “Дельта” (0,28%) мен “Қазақстанның тұрғын үй құрылыс жинақ банктерінде” (0,46%). Ипотека таратып отырған соңғысының көрсеткіштері таңғаларлық -дейді мамандар.

“Тұрғын үй жинақтарына ақша аударып жүрген салымшылар кезең-кезеңімен тексеруден өтеді. “Қазақстанның тұрғын үй құрылыс жинақ банкінде” скоринг жүйесі жақсы дамыған. Сондай-ақ аталмыш банктің клиенттері алдымен белгілі бір мөлшерде қаражат жинайды, бұл тәуекел көрсеткішін төмендетіп, тұтынушыларды тәртіпке тәрбиелейді”, – дейді Ranking.kz сараптамалық қызметінің жетекшісі Асқар Майлыбаев.

Тұтынушының кредитті қаншалықты ұқыпты төлейтінін оның несие тарихынан бөлек, жұлдыз жорамалына да қарап анықтауға болады екен. Сарапшылардың пайымынша, қарызға белшесінен батып жүретін жұлдыз белгісі – тауешкі. Екінші орында – шаяндар болса, үштікті сарышаяндар мен бикештер тұйықтап тұр. Берешегін бермей күйдіретіндер қатарында суқұйғыштар мен балықтар да бар. Тоқты, егіздер мен торпақ сияқты жұлдыз белгілерінде жүрген адамдар қарыз мәселесіне өзгелерден жауаптырақ қарайтын болып шықты. Ал қарызын уақытында өтеуді парыз санайтындар – таразылар, мергендер мен арыстандар екен.

Жіберіп алмаңыз:

Ақтауда үш адамды өлімнен құтқардым деген сарбаз сот алдында жауап беріп жатыр

Шымкентте зейнетақысын ала алмаған Назарбаев ақсақал қайыр сұрап күнелтіп жүр

Ақтөбеде ер адам автобус жолаушыларының көзінше мерт болды

Көшеден ақшасы бар әмиян тауып алған азамат иесін іздеп жүріп қайтарып берген

Мұхамедиұлы: Мен не үшін отставкаға кетуім керек, шындық үшін күрескенім үшін бе?

Талқылау