Үш адамның ДНҚ-сы арқылы туған балалар тұқым қуалайтын аурусыз дүниеге келеді – Ғалымдар

Фото: Pixabay.com

Ұлыбританияда сегіз сәби үш адамның генетикалық материалы арқылы дүниеге келді. Дәрігерлер бұл қауіпті, өлімге әкелетін аурулардың алдын алды дейді. Бұл туралы Stan.kzақпарат агенттігі ВВС арнасына сілтеме жасап хабарлайды.

Британ ғалымдары ұсынған әдіс ана мен әкенің жұмыртқасы мен ұрығын донор әйелдің жұмыртқасымен біріктіреді. Бұл әдіс он жыл тексерілді. Әдіс нәрестелердің митохондриялық ауруларсыз дүниеге келетінін дәлелдеді. Митохондриялық аурулар әдетте анадан балаға беріледі. Бұл ауыр мүгедектікке әкелуі мүмкін, ал кейбір нәрестелер туғаннан кейін бірнеше күн ішінде өледі. 

3 ДНҚ синтезі арқылы туған балалар ДНҚ-ның көп бөлігін, генетикалық кодты ата-анасынан алады, ал екінші әйелден де аз бөлігін, шамамен 0,1%-ын алады. 

Митохондриялар – біздің денеміздің жасушаларындағы кішкентай құрылымдар. Олар біздің тыныс алуымызға мүмкіндік береді, өйткені олар оттегін тағамды энергияға айналдыру үшін пайдаланады, оны денеміз отын ретінде пайдаланады.

Ақаулы митохондриялар мидың зақымдалуына, құрысуларға, көру қабілетінің бұзылуына, бұлшықет әлсіздігіне және органдардың жеткіліксіздігіне әкелуі мүмкін. Митохондриялар тек анадан балаға беріледі, сондықтан бұл жаңашыл фертильді ем ата-ананы да, оның сау митохондрияларын қамтамасыз ететін әйелді де қамтиды.

5000 сәбидің біреуі митохондриялық аурумен туады. Ньюкасл репродуктология орталығы үш адамдық әдісті қолдана отырып, жыл сайын 20-30 сәби дүниеге келеді деп күтеді. Осы әдіс арқылы балалы болғандар әзірге мұны жасырын ұстағысы келеді.

Аналық және донорлық жұмыртқалар зертханада әкесінің ұрығымен ұрықтандырылады. Эмбриондар сперматозоид пен жұмыртқадан алынған ДНҚ пронуклеи деп аталатын жұп құрылымдарды түзгенше дамиды. 

Пронуклейлер эмбриондардың екеуінен де жойылады және ата-анасының ДНҚ-ы сау митохондриялармен толтырылған эмбрионның ішіне орналастырылады.

New England Journal of Medicine журналында жарияланған екі есепте Ньюкаслдағы репродуктология орталығында 22 отбасы процедурадан өткені айтылған.

Бұған дейін отбасының тұқымында ондай ауру болса да, ешқайсысына берілмеген. Алынған сәбилердің ішінде төрт ұл және төрт қыз, оның ішінде бір егіз бар, тағы біреуі жүкті. Оның бәрі сырқатсыз туды. Эпилепсия жағдайы өздігінен жойылды. Бір нәрестенің жүрек ырғағы басқаша болды, бірақ емделіп шықты. Китто отбасына бұл жаңалық бақыт сыйлады. Кэттің 14 жастағы кіші қызы Поппи ауырады. Оның 16 жастағы үлкен қызы Лили ауруды балаларына жұқтыруы мүмкін.

Поппи мүгедектер арбасында, түтік арқылы тамақтанады. Олар ондаған жылдар бойы бірнеше ауруханаға барса да, митохондриялық аурудың емдеу жолын таппады. Бірақ келесі ұрпаққа енді тарамайтыны оларға үміт берді. 

Ұлыбритания осы әдіспен бала әкелуге рұқсат берген алғашқы ел болды.