Алматыда ұйымдастырылып жатқан 3.4 Азия аймағының чемпионаты 8 күнге (2-9 сәуір аралығы) созылады. Оған Орталық Азияның алты елінің – Қазақстанның, Өзбекстанның, Қырғызстанның, Тәжікстанның, Түркіменстанның, Ауғанстанның шахматшылары қатысады. Турнирде жалпы 136 шахматшы сайысады.

Халықаралық шахмат жарысы швейцариялық жүйе бойынша өтеді және 9 турдан тұрады. Қазақстан шахмат федерациясының президенті Тимур Турловтың айтуынша, осындай маңызды іріктеу турнирін қабылдау – Қазақстан үшін мәртебе.

"Ұйымдастырушылар ретінде шахматшылардың қазақтың дәстүрлі қонақжайлығын толық сезінуі үшін қажеттінің бәрін жасаймыз. Әлем Кубогына қатысу үшін өтетін жарыс қызық болады, демек алдағы уақытта біз тамаша ойындар мен жарқын жеңістердің куәсі боламыз деп үміттенеміз. Биыл Орталық Азияға 7 квота бөлінді, бұл бұрынғыдан екі есе көп. Мұның өзі – біздің аймақтың халықаралық деңгейдегі рөлінің нығая түскенінің айқын дәлелі. Біз Қазақстанның жетекші шахмат күші ретіндегі позициясын аймақта да, одан тыс жерлерде де нығайта бермекпіз", – деді Қазақстан шахмат федерациясының президенті Тимур Турлов.

Қазақстан шахмат федерациясының атқарушы директоры Гүлмира Дәулетованың айтуынша, жеті жолдаманың төртеуі ерлерге, үшеуі шахматшы әйелдерге беріледі. Осылай, ерлер 1-26 қараша аралығы Үндістанның Нью-Дели қаласында өтетін турнирге, үш әйел 5-29 шілде аралығы Грузияның Батуми қаласында өтетін турнирге қатысуға мүмкіндік алады.

“Бұл – әр жыл сайын ұйымдастырылатын, көптеген спортшылар үшін маңызды жарыс. Бұған дейін Әлем Кубогына екі ер шахматшыға және бір әйел шахматшыға квота берілетін. Бірақ биыл Қазақстан қыздары бүкіл әлемдік Олимпиадада 2-орын, Өзбекстан командасы бүкіл әлемдік Олимпиадада 3-орын иеленгені үшін Орталық Азияға берілетін квота саны көбейді. Сөйтіп, Орталық Азия Әлем кубогына 7 жолдама алып отыр. Ал биылғы аймақтық жарыста фавориттер – Қазақстан мен Өзбекстан спортшылары. Дегенмен басқа да елдерден келген шахматшылар да осал емес”, – дейді Гүлмира Дәулетова.

Қазақстан шахмат федерациясының атқарушы директоры Гүлмира Дәулетова

Халықаралық турнирге әр елдің үздік ойыншылары жиналған. Олардың қатарында түрлі әлемдік жарыстарға қатысқан мықты шахматшылар бар. Мәселен, Қазыбек Нөгербек, Әлишер Сүлейменов, Рамазан Жалмаханов, Меруерт Қамалиденова, Алуа Нұрман сияқты қазақстандық шахматшылар, Мухиддин Мадаминов, Абдималик Абдисалимов, Афруза Хамдамова сияқты өзбекстандық шахматшылар және тағы басқа спортшылар бақ сынасады. Қазіргі уақытта рейтинг бойынша көш бастап тұрған –18 жастағы Өзбекстан шахматшысы, халықаралық гроссмейстер Мухиддин Мадаминов. Спортшы бүгінгі турнир қызық әрі бәсекеге толы өтеді деп үміттенеді.

“Мен аймақтық турнирлерге жыл сайын қатысамын. Биыл бұл іс-шараны Қазақстан ұйымдастырып жатқанына қуаныштымын. Бұған дейін Қазақстанның бірнеше қаласында – Алматыда, Астанада, Павлодарда өткен жарыстарға қатысқанмын. Бұл елде мен өзімді жайлы сезінемін. Бүгінгі турнир де жоғары деңгейде ұйымдастырылыпты. Ойыншыларға арналған залдың өзі қолайлы етіп жасалған екен. Бұл турнирге барынша дайындалып келдім. Турнир сәтті өтеді деген үміттемін. Өз басым, бар күшімді саламын және ойыннан ләззат алуға тырысамын”, – дейді гроссмейстер Мухиддин Мадаминов.

Өзбекстан шахматшысы, халықаралық гроссмейстер Мухиддин Мадаминов

Сонымен қатар турнир соңында жеңімпаздар ақшалай сыйлыққа да ие болады. Жүлде қоры ерлер мен әйелдер турнирлеріне тең бөлінген. 1-орын иегерлеріне 3000 доллар, 2-орын иегерлеріне 2500 доллар, 3-орын алғандарға 1500 доллар, 4-орын алғандарға 1200 доллар, 5-орын иегерлеріне 1000 доллар, 6-орын иегерлеріне 800 доллар беріледі.

FIDE Zonal Council 3.4 президенті Хусан Худайкуловтың сөзінше, Орталық Азиядағы шахмат спорты қарқынды түрде дамып келеді.

“Шахмат әлемінде жүргеніме 25 жыл болды. Тәжірибеме сүйене отырып, Алматыдағы турнир өте жоғары деңгейде ұйымдастырылып отыр деп нық сеніммен айта аламын. Барлық жағдай халықаралық стандарттарға сай етіп жасалыпты. Енді ойыншылар жақсы ойын көрсетеді деп ойлаймыз. Орталық Азиядағы шахмат әлемінде үлкен серпіліс болып жатыр, ойыншылар өте жақсы көрсеткішке, нәтижеге жетіп жатыр. Мемлекеттер де бұл спорт түріне назар аударып, қаржы бөледі. Сондықтан дүниежүзілік аренада Орталық Азия елдерінің шахматшыларының перспективасы жоғары және олар шахмат тақтасында өз қабілетін көрсетеді деп есептеймін”, – дейді Хусан Худайкулов.

FIDE Zonal Council 3.4 президенті Хусан Худайкулов

Бүгінгі турнирдің бас серіктесі – Freedom Holding Corp. Сонымен қатар “Шымбұлақ” суы, Алматы халықаралық әуежайы, “Атакент” көрме орталығы қолдау көрсетіп, серіктес атанды.

Жарыстың алғашқы күнінде Қазақстан мен Өзбекстанның шахматшылары сайысты. Новосибирсктегі Өзбекстан Республикасының бас консулы Раушанбек Матчанов, Алматы қаласындағы Қырғызстанның бас консулы Женишбек Асанкулов, Алматы облысы бойынша филиал төрағасы, кәсіпкер Жәнібек Саурбек және Қазақстан Республикасындағы Түркіменстан елшілігінің консул кеңесшісі Нурымырат Агамырадович 1-шахмат тақтасында отырған өзбекстандық Мухиддин Мадаминов пен қазақстандық Каир Беристеновтың жанына келіп, алғашқы қадамды жасап, турнирді бастап берді.

Іс-шара 8 күнге созылады. Осы уақыт ішінде Орталық Азияның шахмат әлемі есте қаларлық қызық партиялар, сенсациялар жасап, жаңа есімдер белгілі болады деп күтіледі.

Айта кетейік, 2023 жылғы мамырда Душанбеде Әлем кубогына барлығы үш жолдама сарапқа салынған болатын: екеуі ерлер арасында және біреуі әйелдердің арасында. Сол кезде жолдаманы Қазақстанның шахматшылары Әсел Серікбай мен Әлишер Сүлейменов және Өзбекстан спортшысы Нодирбек Якуббоев ұтып алған болатын.

Талқылау