“Отбасының бірлігін сақтау үшін түсіністік, өзара құрмет және ортақ мақсаттар өте маңызды. Үлкен отбасыда әр адамның өз рөлі мен орны болуы ерекше мәнге ие. Сондай-ақ балаларды тәрбиелеуде бастысы – сүйіспеншілік пен мейірімділік таныту. Бұл құндылықтар балаларға өздерін бағалы сезінуге көмектеседі. Көпбалалы отбасыда әр балаға жауапкершілік жүктеу және еңбекті бағалауды үйрету маңызды. Бұл балалардың өздігінен дамуына ықпал етеді. Салт-сананы де ұмытпау керек. Қазақтың ұлттық дәстүрлерін, үлкенге құрмет, кішіге ізет көрсету сияқты құндылықтарды балаларға үйрету – тәрбиенің маңызды бөлігі. Ана балаларды тәрбиелеу кезінде сабыр мен төзімділіктің ерекше қажет екенін айта алады, әсіресе үлкен отбасында”, – дейді ол.

Көпбалалы ана бала тәрбиесімен қатар өз кәсібін де дөңгелетіп отыр. Аягөз Байдуллақызы тігін тігумен айналысады.

“Анам – тігінші. Мен бұл әсті анама қарап үйрендім. Әлі де білмегенімді анамнан сұраймын. Тұтынушылардан тапсырыс түседі. Соны тігіп табыс тауып отырмын. Осылайша қызығушылығым табысқа әкелді. Үйде де бос бола қалсам балаларға киім тігіп, қажетін түгендеймін”, – дейді ана.

Келіншек бала тәрибесінде неге баса мән беретінін, балалардың бойына қандай қасиеттерді сіңіруге тырысатынын айтып берді. Аягөз Байдуллақызы бала тәрбиесі туралы айтқанда, өзінің өмірлік тәжірибесіне сүйеніп, маңызды әрі әсерлі ойларымен бөлісті. Ол әр баланың жеке тұлға екенін түсініп, олардың қажеттіліктеріне, мінез-құлқына және даму ерекшеліктеріне ерекше көңіл бөлуге тырысу керек дейді.

“Жеті балам болса да, әрқайсысының ерекше екенін ұмытпау маңызды. Бір бала сабырлы болса, екіншісі белсенді болуы мүмкін. Мен әрқайсысының мінезін түсінуге, таланттарын дамытуға тырысамын. Үлкен балалар кішілерге үлгі болады. Сондықтан үлкендерін жауапкершілікке, адалдыққа үйрету – кішілерді де дұрыс жолға тәрбиелеудің бір жолы. Кішкентайлар ағалары мен әпкелерінің әрекетін қайталайды. Тәртіп маңызды, бірақ оны мейіріммен түсіндіру қажет. Балаға қатты сөйлеудің орнына, істің дұрыс-бұрысын түсіндіруге тырысамын. Әр бала неге солай жасау керек екенін сезінуі керек. Бала тәрбиесінде ең бастысы – сабыр. Олар кейде тентектік жасайды, қателеседі. Сол кезде ашуланбауға, түсінуге тырысу керек. Бұл – ананың жүрегі мен даналығын қажет ететін жағдай”, – дейді ол.

Көпбалалы ана балаларына күнделікті өмірде бір-біріне қамқор, сүйеніш болуға үйрететінін айтты.

“Білім – баланың болашағы. Балаларымды жақсы оқуға шақырамын, бірақ тек біліммен шектелмей, еңбектің де маңызын түсіндіремін. Олар үй шаруасына көмектесіп, еңбектің құндылығын сезінеді. Бала тәрбиелеу – үлкен жауапкершілік. Әрқайсысын жеке тұлға ретінде көріп, олардың болашағына инвестиция жасау – менің өмірімнің ең басты мақсаты. Ең бастысы – олар жүректері жылы, рухы мықты және қоғамға пайдалы азамат болып өссе екен деп армандаймын”, – дейді ана көкейіндегі арманы туралы айтып.

Фото: Отбасы мұрағатынан

Аягөз Байдуллақызы күйеуінің үй шаруасына да, бала тәрбиесіне де араласып, көмектесетінін айтып қалды. Бұл отбасыдағы бірлік пен өзара қолдаудың тамаша үлгісі дейді ол.

“Біз бәрін бірге жасаймыз. Күйеуім үй шаруасына да, бала тәрбиесіне де атсалысады. Ол тамақ дайындауға немесе балаларды мектепке апаруға ешқашан қарсы емес. Бұл біздің отбасымызды нығайтады. Күйеуімнің балалармен өткізген уақыты олар үшін өте құнды. Ол оларға ер адамның үлгісін көрсетеді: жауапкершілік, еңбекқорлық, әділеттілік. Балалар әкелерімен ойнағанды, бірге уақыт өткізгенді ұнатады. Біз бірге балаларымызға дұрыс тәрбие беруге тырысамыз. Мен олардың жүрегіне мейірім мен қамқорлықты сіңірсем, әкесі оларға тәртіп пен ер азаматтық қасиеттерді үйретеді. Бұл – біздің ортақ міндетіміз. Көпбалалы отбасы болған соң, қиындықсыз болмайды. Бірақ күйеуім екеуіміз бәрін бірге еңсереміз. Ол менің қолым босамай қалғанда, үй жинауға немесе балаларды ұйықтатуға көмектеседі”, – дейді келіншек.

Күйеуінің отбасына деген махаббаты оның іс-әрекеттерінен көрінеді дейді ол.

“Балалар әке-шешенің қарым-қатынасынан үлгі алады. Күйеуім екеуіміз бір-бірімізге қолдау көрсетіп, балаларға бірлесіп жұмыс істеудің қаншалықты маңызды екенін көрсетеміз. Отбасы – тек бір адамның емес, екі адамның еңбегі. Күйеуімнің көмегі мен қолдауы болмаса, бәріне үлгеру қиын болар еді. Ол – біздің отбасымыздың тірегі, балаларының мақтанышы”, – деп отағасының отбасыдағы орнын айқындады әйел.

Аякөз Байдуллақызы басқа көпбалалы аналарға уақытын жоспарлауды, ұйымдастыруды әдетке айналдыруға кеңес береді.

“Көпбалалы отбасында бәріне үлгеру үшін күн тәртібін дұрыс ұйымдастыру керек. Аптаға арналған нақты жоспар жасасаңыз, өз уақытыңызды тиімді басқаруға болады. Балалардың сабақтары, үй шаруасы, өз демалысыңыз – бәрін үйлестіруді үйреніңіз. Көпбалалы аналар бәрін өздері жасауға тырысады, бірақ бұл кейде шаршатып жібереді. Күйеуіңізден, туыстарыңыздан немесе үлкен балалардан көмек сұраудан қысылмаңыз. Бірлескен жұмыс сіздің де, отбасыңыздың да жағдайын жеңілдетеді. "Көп баламен айналысу оңай емес, бірақ өз денсаулығыңыз бен көңіл-күйіңізге де мән беріңіз. Өз күшіңізді қалпына келтіру үшін кітап оқу, серуендеу немесе жай демалып алу өте маңызды. Балаларды тәрбиелеу – үлкен еңбек, бірақ ол кішкентай қуаныштарға толы. Баланың күлкісі, жетістіктері, бір-біріне көмектескен сәттері – осылардың бәрінен ләззат алуды үйреніңіз”, – дейді жеті баланың анасы.

Сондай-ақ ол көпбалалы аналарды басқа әйелдермен өз тәжірибесімен бөлісуге шақырады. Кеңес сұрау да артық етпейді деген ойда. Мұны айналадағы адамдарға көмек деп түсіну қажет дейді.

Талқылау