Осыдан оншақты жыл бұрын мұндай тақырыпта «Ешкім естіп қоймасын» деп бір-біріміздің құлағымызға сыбырлап қана айтатын едік. Қазір біздің де бетіміз ашылып кеткендей ме, оны дауыстап жеткізетін халге түсіп келеміз. Тіпті, оны арзан ұпай жинаймыз деп жаһанға жар салатын жағдайды бастан өткіземіз. Кейбір БАҚ өкілдері жерден жеті қоян тапқандай оны тезірек елге жеткізуге асығып, оны егжей-тегжейлі баяндайтын болды. Әрине, қай нәрсе де ашық жазып, ашық айтудың да қоғамға тигізетін зиянды тұстары кездесетіні тағы да белгілі.

Кешегі кеңестік жылдарда мұндай ауыр тақырыптар құлпы бар сандықта сақталғандай болатын. Адамның азғындығына байланысты ешқандай әңгіме айтыла бермейтін. Сондай-ақ, қоғамға жат қылықтарға баратын адамдар кездесе қоймайтын. Сондықтан бүгінгі таңда осы жағын ойланғанымыз артық емес.

Жалпы қай кезде де БАҚ-тың атқаратын қызметі орасан емес пе? Бір нәрсені қайталап айта берсең, соған көңіл бөлген кейбір адамдар қайта кері әрекет жасауы әбден мүмкін ғой. Әсіресе, бұл тұрғыда жас өрендерге беретін тәрбиеміз қалай болады? Әр нәрсені әңгімелердің алдында осы жағын ойланып алғанымыз артық болмас, сірә!

Негізінде адамдар өзінің жыныстық қабілетіне қарсы әрекет жасауы неден? Елдің арасында қызтеке немесе еркекшора неге көбейіп барады? Сондай жат адамдар біздің халқымызда бұрында да кездескен бе? Қызтеке, еркекшора сынды ұғымдар бізде неге бұрыннан бері бар? Осы тұрғыда қаншалықты зерттеу жүргізіп көрдік? Рас, елдің іші болғандықтан, жұмыр басты пенденің барлығы бірдей болуы мүмкін емес. Әркімнің тәрбиесі де әртүрлі. Кейбір отбасылар атұстарын қыз секілді нәзік етіп тәрбиелеп жатады. Жалпы, ұл бала нәзіктіктен гөрі қайсар, жігерлі, батыл болып өседі емес пе? Біз осындай қағидаға қалт тұрып, соны қатаң сақтап келеміз бе? Өтірік демей-ақ қоялық, кейбір жігіттердің боркемік болып өсуі қазіргі таңда толғандырады. Олар дегеніңіз әрбір отбасының тұтқасы саналған сайыпқыран емес пе? Сол себепті осы тұрғыда жақсылап бас қатырғанымыз орынды болар еді-ау…

Қазіргі таңда некенің бұзылу жағдайы жиі орын алып жатады. Бұл құбылысқа қалай тоқтау сала аламыз? Бұрынғы жылдарда қазақ қоғамында отбасының бұзылуы сирек кездесіп жататын. Ерлі-зайыптылар дәм-тұзы жараспай, ажырасып жатса, ол көрер көзге түрпідей көрінетін. Қазіргі оған ешкім таңғалмайтын болды. Оны несіне жасырамыз? Тұрмыс құрған қызына ата-аналар «Тастай батып судай сің» деудің орнына, оның қолтығына су бүркіп, «Күйеу баланы басыңа шығарып алма» деп қояды. Мұндай ақылдан кейін қыз кері шегіне қоя ма? Барған жеріне тастай батып судай сіңудің орнына «су бетінде қалқып» жүретін жағдайға жетеді. Күйеуінің сөзін көтере алмастан «ә десе, мә» деп әрекет етеді. Бұдан кейін отбасы ұзақ өмір сүре ала ма? Бұл тұрғыда қаншалықты ойлана алдық? Айналып келгенде, шаңырақтың шайқалуынан үйдегі кішкене балалар зиян шегеді. Бізде көп жағдайда ерлі-зайыптылар ажырасқан сәтте баланы анасының қарауына беріп жатады. Сондықтан отбасындағы тәрбие барысында ананың рөлі күшейе түседі. Ұл бала тәрбиесінде әкенің орны бөлек екенін бәрі де біледі.

Бүгінгі таңда бәрін өзіміз білеміз дейтін жастар көбейіп барады. Әрине, жақсы мен жаманның қандай боларын олардың құлағына бала жастан құйып өсірсек, ондай жат әрекеттер орын алмас еді. Абай атамыз айтқандай, қолымызды мезгілінен кеш сермеп жатқанымыз қалай? Бұрынғы уақытта өз уақытында әрекет етіп, ұрпақтар жалғастығын жасап келген едік. Дархан даланың барлық жақсы қасиетін бойына сіңіріп өскен қазақтың ұрпағы ретінде бүгінгі қал-ахуалымыз жайында мықтап ойланып алғанымыз артық емес. Әйтпесе, әркімнің жетегіне кетіп жатқан жастарымыз күні ертең қайырылмай, айтар ақылымызды төрт қабырғаға айтатын күйге түсерміз.

Бірді айтып бірге кетпейік, бүгінгі қоғамның жан жарасына айналған жағдай – бір жыныстылар мәселесі. Рас, Еуропаның кейбір елдерінде ондай адамдардың некесіне ресми түрде рұқсат берілген. Қазақстанда оған ешқандай рұқсат жоқ. Осылай дегенімізбен біздің елімізде гей-клубтардың жауыннан кейінгі саңырауқұлақ секілді қаптап бара жатқаны бізді қашан ойлантады. Ол біздің өмірімізге жат екен, не себепті оған тосқауыл қоймаймыз? Ондай орындардың көбеюіне кімдер түрткі болып отыр? Олардың мүддесін кімдер қорғайды?

Қызтекелік немесе еркекшоралық біздің қазақ қоғамына өте жат нәрсе. Оның алдын алмайтын болсақ, күні ертең одан көп қиындық көруіміз әбден мүмкін. Күндердің күнінде өзге елдердегі секілді өздерінің некесін тіркеуді талап етіп жатса ше? Ол уақытта бармақ шайнап, бас шайқап жатсақ, кінәні кімнен іздерімізді білмейміз емес пе?

Қалай десек те, бұл біздің қоғам үшін жат құбылыс. Ел тұрғындарының 70 пайыздан астамы мұсылман бауырлар десек, ондай орындардың бізде болуы өте күрделі мәселе. Сол себепті оның алдын алуымыз тиіс. Әйтпесе, әбден бетімен кеткен олар бұдан да сорақы тірлікті жасауы ғажап емес қой….

Жіберіп алмаңыз:

Төрде тұруы тиіс бесік неге қоқыста жатыр?

Баласын құрылыс алаңында тастап кеткен әйел сәбиін қайтарып алмақ ниетте

СҚО-да жоғалып кеткен мұғалімнің денесі 3 жылдан кейін табылды

Қазақстан Үкіметі мерекелік күндер тізбесін бекітті

Талқылау