Соңғы жаңалықтар
Соңғы жаңалықтар

Ақтауда апатқа ұшыраған ұшқыштар мен диспетчерлердің соңғы диалогы пайда болды

Әзірбайжандық басылым Ақтауда апатқа ұшыраған AZAL ұшағының ұшқыштары мен диспетчерлер арасындағы әңгіменің толық нұсқасын жариялады. Аудиода Грозныйға қонбау, Махачкалаға ұшпау, одан кейін Бакуге қайтып оралу, соның нәтижесінде Ақтауға ұшу туралы барлық шешімді Әзірбайжан әуе жолдарының экипажы дербес қабылдағаны естіледі. Бұл туралы Stan.kz ақпарат агенттігі Baza басылымына сілтеме жасап хабарлайды.

Фото: ТЖМ

Диспетчерлер әуелі Грозныйға, сосын Махачкалаға қонуды ұсынып, экипажға Ресейдің басқа әуежайлары туралы ақпарат берді, бірақ экипаж бұл жерге қонбауды ұйғарды. Оның үстіне жазбалардан құстармен соқтығысу, борттағы жарылған газ баллоны туралы нұсқаны ұшақ экипажы диспетчерлермен сөйлесіп жатқан кезінде айтқаны белгілі болды.

Сондай-ақ жазбалар ұшқыш бортында төтенше жағдай жарияламаса да, ұшаққа сыртқы әсер болғанын көрсетеді.

(Д — диспетчер, Э — ұшақ экипажы)

7:36:57 Э: Грозный мұнарасы, Әзірбайжан, 8-2-4-3, қайырлы таң, 130 рейс деңгейіне жақындап қалды, GPS екеуі де жоғалды, NDB қонуына сұраныс векторы.

7:37:11 Д: Әзірбайжан, 8-2-4-3, Грозный мұнарасы, қайырлы таң, анықталды. NDB Victor RWY 26-ның REMKA l-X арқылы кіруін күтіңіз, 1100 метрге түсіңіз, QFE 1-0-0-5 GPa.

07:37:33 Э: REMKA l X-Ray, QFE 1-0-0-5, Әзірбайжан 8-2-4-3 арқылы RWY 26-ға жақындасын.

7:37:47 Д: Әзірбайжан 8-2-4-3,  1100 метрге дейін төмендеңіз.

7:37:53 Э: 1100 метрге түстік, Әзірбайжан 8-2-4-3.

7:37:58 Д: Әзірбайжан 8-2-4-3, G ақпаратын тыңдаңыз.

7:38:03 Э: Әзірбайжан 8-2-4-3, G ақпараты бортта.

7:38:20 Д: Әзірбайжан 8-2-4-3, 26 ҰҚЖ-ның солтүстігінде жаңа ұшу-қону жолағы салынып жатыр.

7:38:28 Э: қабылданды.

7:40:03 Э: Әзербайжан 8-2-4-3, қайталай аласыз ба, өтінемін, бізге NDB тәсіліне вектор бересіз бе?

7:40:16 Д: Әзірбайжан 8-2-4-3, растаңыз, сізге QNH керек пе?

7:40:21 Э: Мүмкін болса, NDB тәсілі үшін векторлау қажет.

7:40:32 Д: Әзірбайжан 8-2-4-3, NDB V RWY 26 қонуға арналған векторлау, бұйрық берілгенге дейін курсты сақтаңыз.

7:40:42 Э: Әзірбайжан 8-2-4-3 командасына дейін біз қазіргі бағытты сақтаймыз, көп рахмет.

7:42:16 Э: Әзірбайжан 8-2-4-3, қазіргі бағытты жалғастыру керек пе?

7:42:23 Д: Әзірбайжан 8-2-4-3, командаға дейін бағытты сақтаңыз.

7:42:28 Э: қабылданды.

7:42:44 Д: Әзірбайжан 8-2-4-3, оң бағыт 360, 900 м төмен түсіңіз.

7:42:53 Э: оң бағыт 360, 900 м төмен түсіп жатырмыз.

7:44:18 Д: Әзірбайжан 8-2-4-3, оң жақ борт 090.

7:44:25 Э: оң жақ борт 090, Әзірбайжан 8-2-4-3.

7:44:31 Д: Әзірбайжан 8-2-4-3 900 метр биіктікте сақталады.

7:44:38 Э: Біз 900 метрді ұстаймыз, Әзірбайжан 8-2-4-3.

7:47:49 Д: Әзірбайжан 8-2-4-3, оң жаққа 1-8-0.

7:47:54 Э: Дұрыс бағыт 1-8-0.

7:48:04 Д: Әзірбайжан 8-2-4-3, 700 метрге түсіңіз.

7:48:09 Э: 700 метрден түсіп жатырмыз, Әзірбайжан 8-2-4-3.

7:49:02 Д: Әзірбайжан 8-2-4-3, 700 метр биіктікте сақтаңыз.

7:49:08 Э: Біз 700 метрді ұстап тұрмыз, Әзірбайжан 8-2-4-3.

7:49:19 Д: Әзірбайжан 8-2-4-3, азимут 0-7-1 арақашықтық 1-4 км, оң жақ бағытқа 2-5-0, NDB Victor ҰҚЖ 26 жақындаңыз.

7:49:31 Э: Әзірбайжан 8-2-4-3, қайталаңыз.

7:49:34 D: Әзірбайжан 8-2-4-3, оң жақ бағыт 2-5-0, RNAV тазартылды, NDB Victor-ға қону.

7:49:44 Э: Оң жақ борт 2-5-0 бағыты,  NDB Victor кіру ҰҚЖ 26.

7:50:08 Э: Әзірбайжан 8-2-4-3, қалай өшіресіз?

7:50:16 Д: Әзірбайжан 82-43, қайталаңыз.

7:50:19 Э: NDB-ден қашықтығымызды айтыңызшы

7:50:25 Д: Әзірбайжан 8-2-4-3, қашықтық 1-4 км

7:50:30 Д: Қабылданды.

7:50:56 Д: Әзірбайжан 8-2-4-3, қашықтық 1-2 км, сырғанау жолына жақындау, жел тыныш, 26 ұшу-қону жолағы қону үшін тазартылды.

7:51:07 Э: Қонуға рұқсат берілді, Әзірбайжан 8-2-4-3 ақпарат алды, рахмет.

7:51:52 Д: Әзірбайжан 8-2-4-3, ҰҚЖ шамдары қосулы.

7:51:58 Э: Қабылданды, Әзірбайжан 8-2-4-3.

7:53:26 Э: Әзірбайжан 8-2-4-3, айналып өтеміз, қонуы тұрақсыз

7:53:31 Д: Әзірбайжан 8-2-4-3, жарияланғандай 2-айналыммен айналып өтіңіз.

7:53:35 Э: Екінші айналымға векторлауды сұраймыз, GPS сигналы жоғалды

7:53:41 Д: Әзірбайжан 8-2-4-3, бағытты сақтаңыз, 900 м ұлғайыңыз.

7:53:49 Э: Осы бағытты сақтап тұрмыз, 900 м алдық, Әзірбайжан 8-2-4-3.

7:53:54 Д: Оң жақ борт 360.

7:54:01 Э: Дұрыс бағыт 360, Әзірбайжан 8-2-4-3

7:54:41 Д: Әзірбайжан 8-2-4-3, қазіргі курсты айтыңыз.

7:54:46 Э: Курс – 360, Әзірбайжан 8-2-4-3.

7:55:31 Э: Әзірбайжан 8-2-4-3, басқа тәсіл үшін векторлауды қамтамасыз ете аласыз ба?

7:55:44 Д: Әзірбайжан 8-2-4-3, оң жақ борт 0-8-0.

7:55:49 Э: Дұрыс бағыт 0-8-0, Әзірбайжан 8-2-4-3.

7:55:56 Д: Әзірбайжан 8-2-4-3, сізге RNAV GNSS әдісі қажет пе?

7:56:02 Э: GNSS тәсілі қажет емес екенін растаймыз. Екі GPS сигналы да жоғалады.

7:56:09 Д: Әзірбайжан 8243, түсіндім, RNAV GNSS RWY26 жақындағанын күтіңіз.

7:56:15 Э: жоқ, екі GPS сигналы да жоғалды. Біз RNAV әдісін аяқтай алмаймыз. NDB тәсіліне сұраныс векторлауын сұраймыз, Әзірбайжан 8243.

7:56:25 D: Әзірбайжан 8243, түсіндім, NDB V RWY26-ны күтіңіз.

7:56:32 Э: NDB V 26 ҰҚЖ-ға жақындағанын күтіп отырмыз.

7:58:05 Э: Әзірбайжан 8243, бізге 900 метр биіктікте ұстауға кеңес бересіз бе?

7:58:12 Д: Әзірбайжан 8243, биіктігі 900 метр.

7:58:18 Э: 900м биіктікті сақтап отырмыз, Әзірбайжан 8243

8:00:06 Э: Әзірбайжан 8243, айтыңызшы, біз курсты қанша уақытқа дейін сақтаймыз?

8:00:20 Д: Әзірбайжан 8243, бір минут.

8:00:23 Э: қабылданды, Әзірбайжан 8243

8:01:38 Д: Әзірбайжан 8243, мен сізді радардан көрмеймін, сол курсты ұстаныңыз және жою туралы хабарлаңыз.

8:01:52 Э: Бағыт 0-8-0 градус, әуежайға дейінгі қашықтық…

8:02:00 Э: 3-0 миль, бірақ GPS сигналы жоғалды, ақпарат дәл болмауы мүмкін.

8:02:20 Э: Грозный, Әзірбайжан 82-43.

8:02:25 Д: Әзірбайжан 8-2-4-3, Грозный "Мұнара".

8:02:27 Э: А, бізге векторлау жасап жатырсыз ба?

8:02:30 Д: Әзірбайжан 8-2-4-3, иә, растаймын. Бірақ сізді диспетчерлік арқылы байқап тұрған жоқпын.

8:02:37 Э: А, біз 80 градус курста келеміз, биіктік 900 метр.

8:02:43 Д: Әзірбайжан 8-2-4-3, түсінікті, солға айналу жасап, 1 500 метр әуеге көтеріліңіз.

8:02:54 Э: Солға айналу, 1500 метр әуеге көтерілеміз.

8:03:47 Э: 8-2-4-3, солға айналып, 1500 метрге көтерілу үстіндеміз.

8:03:54 Д: Әзірбайжан 8-2-4-3, 1500 метрге көтеріліңіз.

8:03:59 Э: 1500 метрге көтерілеміз, солға айналуды орындаймыз.

8:04:48 Д: Әзірбайжан 8-2-4-3, танылды, солға 180 курсқа.

8:04:53 Э: 180 курс па?

8:04:59 Э: Грозный, 8-2-4-3, қандай курс ұстау керек?

8:05:05 Д: Әзірбайжан 8-2-4-3, төртінші минуттағы мәлімет бойынша: метеорологиялық көріну 3 300 метр, бірыңғай бұлт, төменгі жиегі 240 метр, тұмша.

8:05:40 Э: Тағы да көрінуді қайталаңызшы.

8:05:43 Д: Әзірбайжан 8-2-4-3, көріну 3 мың 300 метр.

8:05:47 Э: 3 мың 300. Төменгі жиек? 240?

8:05:51 Д: Әзірбайжан 8-2-4-3, растаймын, 240 метр, бірыңғай бұл, тұмша.

8:05:57 Э: Түсінікті. Сонымен сіздің NDB бойынша минимумыңыз өтеді ғой?

8:06:03 Д: Әзірбайжан 8-2-4-3, растаймын.

8:06:06 Э: А, әрі қарай векторлау сұраймын, 180 курста келе жатырмыз.

8:06:10 Д: Әзірбайжан 8-2-4-3, қазіргі курсты сақтаңыз.

8:06:14 Э: 180 курсты сақтаймыз.

8:06:19 Д: Әзірбайжан 8-2-4-3, 900 метрге төмендеңіз.

8:06:23 Э: 900 метрге төмендейміз.

8:06:34 Э: Қазір қонуға дайындаламыз ба? Тіректерді түсіріп, қонуға дайындау керек пе?

8:06:45 Э: Грозный, қалай қабылдадыңыз?

8:06:47 Д: 8-2-4-3, сізді түсіндім.

8:06:49 Э: Түсінікті, механизацияны дайындаймыз.

8:07:08 Д: Әзірбайжан 82-43, азимут 072, қашықтық 26 шақырым, оңға 240 курсқа, NDB Victor арқылы қонуға рұқсат, 26 жолақ.

8:07:22 Э: Оңға 260 курсқа, NDB арқылы қонуға рұқсат берілді, 26 жолақ, Әзірбайжан 82-43.

8:07:29 Д: Әзірбайжан 82-43, оңға 240 курсқа.

8:07:33 Э: Оңға 240 курсқа, Әзірбайжан 82-43.

8:07:37 Д: Әзірбайжан 82-43, 600 метрге төмендеңіз.

8:07:41 Э: 600 метрге төмендеп жатырмыз, Әзірбайжан 82-43.

8:08:12 Д: Әзірбайжан 82-43, өз навигацияңызды жалғастырыңыз, 500 метрге дейін төмендеңіз.

8:08:19 Э: Өз навигациямды жалғастырамын, 500 метрге төмендеймін, Әзірбайжан 82-43.

8:09:23 Э: Әзірбайжан 82-43, 500 метр биіктіктеміз, қашықтық бойынша, төмендеуді қашан жалғастырамыз, айтып жібересіз бе?

8:09:29 Д: Әзірбайжан 82-43, жарайды.

8:09:43 Д: Әзірбайжан 82-43, менің деректерім бойынша, сіздің биіктігіңіз 330 метр.

8:09:52 Э: Бізде биіктік 500 метр, Әзірбайжан 82-43.

8:10:06 Д: Әзірбайжан 82-43, қашықтық 12 шақырым, глиссадаға жақындап келесіз, жел тыныш, 26 жолаққа қонуға рұқсат. ҰҚЖ шамдары қосулы.

8:10:17 Э: Глиссадаға жақындап келеміз, 26 жолаққа қонуға рұқсат алдық, рахмет, 82-43.

8:11:50 Э: Әзірбайжан 82-43, Баку бағытына бет алдық.

8:11:58 Д: Әзірбайжан 82-43, қазіргі курс бойынша 900 метр биіктікке көтеріле беріңіз.

8:12:05 Э: Қазіргі курс бойынша 900 метрге көтерілемін, Әзірбайжан 82-43.

8:12:12 Д: Әзірбайжан 82-43, Баку қосалқы әуежайына бет алатыныңызды растаңыз.

8:12:17 Э: Растаймын, Баку қосалқы әуежайына бет алдық, Әзірбайжан 82-43.

8:12:29 Д: Әзірбайжан 82-43, алдымен 80 эшелонға көтеріліңіз. PINTA нүктесіне тікелей ұшуға мүмкіндігіңіз бар ма?

8:12:39 Э: 80 эшелонға көтеріліп жатырмыз. Қазір хабарлаймыз, Әзірбайжан 82-43.

8:12:48 Э: Әзірбайжан 82-43, екі GPS жоғалттық, векторлау қажет.

8:12:56 Д: Әзірбайжан 82-43, түсінікті. Оңға 360 курсқа.

8:13:03 Э: Оңға 360 курсқа, Әзірбайжан 82-43, рахмет.

8:14:14 Д: Әзірбайжан 82-43, 150 эшелонға көтерілуіңізді жалғастырыңыз.

8:14:19 Э: 150 эшелонға көтерілеміз, бізге құс соғылды, Әзірбайжан 82-43.

8:14:24 Д: Әзірбайжан 82-43, көтерілу жылдамдығын арттырыңыз.

8:14:30 Э: Көтерілу жылдамдығын арттырамыз, Әзірбайжан 82-43.

8:14:50 Д: Әзірбайжан 82-43, оңға 080 курсқа.

8:14:55 Э: Оңға 080 курсқа, Әзірбайжан 82-43.

8:15:24 Д: Әзірбайжан 82-43, оңға 050 курсқа.

8:15:30 Э: Оңға ма, солға ма 050 курсқа? Әзірбайжан 82-43.

8:15:34 Д: Әзірбайжан 82-43, оңға.

8:15:37 Э: Оңға 050 курсқа, Әзірбайжан 82-43.

8:16:05 Э: Грозный, басқару істен шықты. Құс кабинаға соғылды... Е, құс соғылды, кабинада екі кресло жарылды.

8:16:16 Д: Әзірбайжан 82-43, түсінікті. Қандай көмек қажет?

8:16:40 Э: Минводадағы ауа райы қандай? Көмектесіңіздер.

8:16:44 Д: Әзірбайжан 82-43, он алтыншы минут.

8:16:48 Э: Не дедіңіз?

8:16:52 Д: Әзірбайжан 82-43, он алтыншы минутта.

8:16:55 Э: Он алтыншы минутта не болды?

8:16:58 Д: Әзірбайжан 82-43, хабарламаны қайталаңыз, сізді нашар естіп тұрмын.

8:17:15 Д: Әзірбайжан 82-43, борт жағдайы жақсы ма?

8:17:19 Э: Борт жағдайы жақсы. Минводтарға бет алдық.

8:17:24 Д: Әзірбайжан 82-43, түсінікті, бұйрық болғанша осы курсты сақтаңыз.

8:17:30 Э: Түсінікті, бұйрық болғанша осы курсты сақтаймыз. Минвод ауа райын тезірек беріңізші, өтінемін.

8:17:37 Д: Әзірбайжан 82-43, күтіңіз. 150 эшелонға көтеріліңіз.

8:17:44 Э: 150 эшелонға көтеріліп жатырмыз.

8:18:29 Д: Әзірбайжан 82-43, солға орбита жасаңыз.

8:18:36 Э: Орындай алмаймын, басқару жоғалып барады.

8:18:39 Э: Бізге Минводтарға векторлау жасаңыз және минвод ауа райын беріңізші.

8:18:50 Д: Әзірбайжан 82-43, түсінікті, ауа райын күтіңіз. Солға 030 курсқа.

8:18:59 Э: Солға 030 курсқа.

8:19:11 Э: Мен 150 эшелонды ұстай алмаймын, кабинада қысым жоғарылап жатыр.

8:19:19 Д: Әзірбайжан 82-43, түсінікті.

8:20:26 Д: Әзірбайжан 82-43, солға 360 курсқа.

8:20:32 Э: Солға 360 курсқа, бірақ ұшағым басқаруынан айырылып жатыр.

8:21:20 Э: Маған Махачкаланың бағытын беріңіз.

8:21:23 Д: Әзірбайжан 82-43, сіз Махачкалаға бет алуды шештіңіз бе?

8:21:29 Э: Иә, дұрыс, Махачкалаға, ауа райын айтыңыз.

8:21:32 Д: Әзірбайжан 82-43, күтіңіз.

8:22:11 Д: Әзірбайжан 82-43, оңға 110 курсқа.

8:22:34 Д: Әзірбайжан 82-43, Грозный "Мұнара".

8:22:39 Э: Тыңдап тұрмын.

8:22:40 Д: Әзірбайжан 82-43, оңға 140 курсқа.

8:22:56 Э: Бізде гидравлика істен шықты.

8:23:02 Д: Әзірбайжан 82-43, Грозный Мұнара.

8:23:07 Э: Тыңдап тұрмын, гидравлика істен шықты.

8:23:11 Д: Әзірбайжан 82-43, түсінікті, курстарды орындауға мүмкіндігіңіз бар ма?

8:23:19 Э: Біз орындай алмаймыз, нақты курс беріңіз, біз Махачкалаға кетеміз.

8:23:24 Д: Әзірбайжан 82-43, солға 100 курсқа, түзету: оңға 100 курсқа.

8:23:31 Э: Оңға 100 курсқа.

8:23:33 Э: Махачкаланың ауа райын айтыңыз.

8:23:42 Д: Әзірбайжан 82-43, Махачкаланың ауа райы: жел 310 градус, жылдамдығы секундына 2 метр, көріну 3 мың 300 метр, бұлттың төменгі шегі 750 метр, тұман, QNH 1026 гектопаскаль, жұмыс жолағы 32.

8:24:00 Э: Түсінікті.

8:24:25 Д: Әзірбайжан 82-43, төтенше жағдай жариялағаныңызды растайсыз ба?

8:24:32 Э: Түсінбедім.

8:24:36 Э: Түсінбедім, растаңыз...

8:24:42 Д: Әзірбайжан 82-43, қайталаңыз.

8:24:45 Д: Әзірбайжан 82-43, борттың жағдайы жақсы ма?

8:24:49 Э: Борттың жағдайы жақсы.

8:24:54 Э: Осы биіктікте ұшуға рұқсат беріңіз.

8:24:57 Д: Әзірбайжан 82-43, қайталаңыз.

8:25:02 Э: Осы биіктікте ұшуға рұқсат беріңіз, Әзірбайжан 82-43.

8:25:09 Д: Әзірбайжан 82-43, сізді анық есту қиын. Хабарламаңызды қайталаңыз.

8:25:30 Э: Әзірбайжан 82-43, қалай қабылдадыңыз?

8:25:33 Э: Тыңдап тұрмын.

8:25:35 Д: (анық емес) 82-43 Грозный "Мұнара", сізді өте нашар естіп тұрмыз.

8:25:41 Э: Біз (анық емес).

8:25:47 Э: Әзірбайжан 82-43, осы биіктікте ұшуға рұқсат па?

8:25:53 Д: Әзірбайжан 82-43, диспетчерлік бақылауда сіз көрінбей тұрсыз, биіктігіңізді айтыңыз.

8:26:09 Э: Біздің биіктік 80.

8:26:12 Д: Әзірбайжан 82-43, 100 эшелонға көтеріліп көріңіз.

8:26:19 Э: Жоқ, мүмкін емес.

8:27:00 Д: Әзірбайжан 82-43, Грозный "Мұнара".

8:27:04 Э: Тыңдап тұрмын, Әзірбайжан 82-43.

8:27:06 Д: Әзірбайжан 82-43, Ростов-Бақылау 134,1 арқылы жұмыс істеңіз.

Ары қарай Ростов диспетчерлері Әзірбайжан әуе компаниясы рейсі экипажымен байланыс жасайды:

8:27:13 Э: Ростов-Бақылау 134,1, Әзірбайжан 82-43.

8:27:32 Э: Ростов-Бақылау, Әзірбайжан 82-43, қайырлы күн. Сұрауым бар, Бакуге тура ұшуға рұқсат па?

8:27:41 Д: Қайырлы күн, 82-43, Ростов-Бақылау

8:27:47 Э: Әзірбайжан 82-43, биіктік 80 эшелон, Бакуге рұқсат етіңіз. Рульдік басқару істен шықты, газ секторларын пайдаланудамыз.

8:28:03 Д: Әзірбайжан 82-43, Ростов-Бақылау, расталды. Сіз Бакуге ұшуды жалғастырасыз ба?

8:28:09 Э: Иә, иә, Бакуге осы биіктікте барамыз.

8:28:14 Д: 90 эшелонды ұстап тұрғаныңызды растаңыз.

8:28:17 Э: Дәл солай, 90 эшелонды ұстап тұрмыз, Бакуге жалпы бағыт беріңіз.

8:28:41 Д: Әзірбайжан 82-43, әзірге ағымдағы курсты ұстаңыз, командаға дейін. Қонған кезде қандай көмек керек?

8:28:53 Д: 82-43, Ростов-Бақылау.

8:28:56 Э: Тыңдап тұрмын, әзірге көмек қажет емес, Бакуге бара жатырмын.

8:29:02 Э: Басқару істен шықты, газ секторларымен ұшып барамыз.

8:29:07 Д: Әзірбайжан 82-43, қазіргі курсыңызды айтыңыз.

8:29:18 Э: Курс 100 градус (анық емес)

8:29:22 Д: 82-43, қайталаңыз (анық емес).

8:29:28 Э: Курс 90, Әзірбайжан 82-43.

8:29:31 Д: Әзірбайжан 82-43, курс 140.

8:29:36 Э: Курс 140, Әзірбайжан 82-43.

8:30:55 Д: Әзірбайжан 82-43, 90 эшелонды ұстап тұрғаныңызды растаңыз.

8:31:02 Э: Түсінбедім.

8:31:03 Д: Әзірбайжан, 90... түзету: Әзірбайжан 82-43, Ростов-Бақылау, 9-0 эшелонды ұстап тұрғаныңызды растаңыз.

8:31:10 Э: Растаймыз, қалай болса да тырысып жатырмыз.

8:31:25 Д: AZ 82-43 (анық емес), Ростов-Бақылау 127,9.

8:31:33 Э: 127,9 Әзірбайжан 82-43.

8:31:38 Э: Ростов-Бақылау, Әзірбайжан 82-43, Бакуге тура бағыт сұраймыз.

8:31:43 Д: Әзірбайжан 82-43, қазіргі бағытыңыз таулы аймаққа апарады, оңтүстік-батыста орналасқан. Мүмкіндік болса, 90 бағытын ұстаңыз. Таулы аймақтан және шектеулерден шыққаннан кейін сізді Бумарға бағыттаймыз.

8:31:58 Э: Рахмет, 090 бағытын ұстауға тырысамыз, Әзірбайжан 82-43.

8:32:05 Д: Әзірбайжан 82-43, бізде бұл жерде қауіпсіз аймақ – 80 эшелон. Мүмкіндік болса, 80 эшелоннан төмен түспеңіз.

8:32:15 Э: Қабылдадық, рахмет.

8:33:02 Э: Оларды тынышталдыр, бәрі дұрыс, Бакуге бара жатырмыз.

8:33:08 Д: AZ 82-43, қайталаңыз.

8:33:19 Э: Тыңдап тұрмын, Әзірбайжан.

8:33:22 Д: Әзірбайжан 82-43, бірдеңе айттыңыз, қайталаңыз, бәрі дұрыс па, Бакуге бара жатырсыз ба?

8:33:27 Э: Иә, иә, біз Бакуге бара жатырмыз. Бізде гидрожүйе істен шықты. Рульдік басқару – РУД-тармен басқарып жатырмыз.

8:33:35 Д: 82-43, түсінікті, гидравликалық жүйе істен шыққан.

8:33:51 Д: ZA 8-2-43, сіз солтүстікке қарай ығысып кеттіңіз, шығысқа қарай 30 градус оңға бұрыңыз.

8:34:02 Э: Түсіндім, 30 градус оңға бұрыламыз.

8:34:11 Д: AZ 8-2-43, ұсыныс: оңтүстік-шығысыңызда 160 км жерде Махачкала орналасқан, техникалық жағынан жарамды, сізді қабылдауға дайын. Сіздің шешіміңіз?

8:34:23 Э: Маған Бакудегі ауа райын айтыңыз.

8:34:26 Д: ZA 8-2-43, қайталаңыз (анық емес).

8:34:29 Э: Бакудегі ауа райын айтыңызшы.

8:34:31 Д: ZA 8-2-43, күтіңіз.

8:34:34 Э: Түсіндім.

8:34:43 Д: ZA 8-2-43, Бакудің 30 минут бұрынғы нақты ауа райы: жел 320°, 14 торап, көріну 10 км-ден асады.

Бұлттылық: айтарлықтай, 660 метр, түзету – 960 метр. Температура – 9°, шық нүктесі – 5°. QNH – 1027 гПа. 2 сағатта елеулі өзгерістер күтілмейді.

8:35:05 Э: Жарайды, енді Махачкаланың ауа райын айтыңыз.

8:35:09 Д: ZA 8-2-43, дәл қазір 60 эшелонды растаңыз. Осы аймақта 80 эшелоннан төмен түспеу керек.

8:35:17 Э: (анық емес).

8:35:41 Д: Махачкаланың 30 минут бұрынғы нақты ауа райы: жел 320°, жылдамдығы – 2 м/с. Көріну – 4800 м, түтін.

Бұлттылық: шамалы – 180 м, тұтас – 720 м. Температура – 7°, шық нүктесі – 5°. QNH – 1026 гПа. Қолданылып жатқан жолақ – 30, тежеу тиімділігі жақсы. 2 сағатта елеулі өзгерістер жоқ.

8:36:09 Э: Жоқ, Бакуге барамыз.

8:36:12 Д: ZA 8-2-43, қазіргі бағытыңыз (анық емес), 040. Оңға 130 бағытын алыңыз.

8:36:41 Д: ZA 8-2-43, Ростов-Бақылау, қалай естіліп тұрмыз?

8:36:45 Э: Естіліп тұр.

8:36:47 Д: ZA 8-2-43, оңға 130 бағытын алуға мүмкіндігіңіз бар ма?

Э: Айналып, бағытқа түсеміз (векторлық), Әзірбайжан 82-43.

8:37:30 Д: 8-2-43, отынның қалдығын және қандай қозғалтқыштарға құстар түскенін айта аласыз ба?

8:38:14 Д: AZA 8-2-43, мүмкіндік болса, 90 эшелонға көтеріліңіз.

8:38:23 Э: Тырысамыз. Әзірбайжан 8-2-43.

8:38:33 Д: (анық емес) 9 000-ға көтерілуді өтінемін.

8:38:38 Д: ZA 8-2-43, қайталаңыз.

8:38:43 Д: Жоқ, бұл грузиялық борт (анық емес) 9-2-9 сіздің командаңызды қайталады, 9 000-ға көтерілсін деп.

8:38:49 Д: 0-9-2-9, рахмет.

8:39:09 Э: Ростов, Әзірбайжан “а-а” 83-43, арқылы 2-43, борттағы отын – 3830, қозғалтқыштар жұмыс істеп тұр. Элерондар және биіктік рульі жүйесі істен шыққан.

8:39:28 Д: AZ 8-2-43, түсінікті, басқару жүйесі істен шыққан, қозғалтқыштар жұмыс істеп тұр.

8:39:43 Э: Отынның қалдығы – 3800.

8:39:51 Д: Азал 8-2-43, жазып алдық.

8:39:57 Д: Азал 8-2-43, отынның қанша уақытқа жететінін айтыңыз.

8:40:01 Э: Әзірге айта алмаймын, уақытым жоқ.

8:40:03 Э: Ақтаудағы ауа райы қандай?

8:40:06 Д: ZA 8-2-43, күтіңіз.

8:40:08 Э: Күтіп тұрмын.

8:41:39 Д: AZ 8-2-43, Ақтау аэродромының нақты ауа райы (uniform alpha tango echo) соңғы 30 минут ішінде: жел 040 градус, 6 м/с, көріну 10 шақырымнан артық, бұлттылық айтарлықтай 1080 метр, температура 4, шық нүктесі -1, QNH 1027 гПа, алдағы 2 сағатта айтарлықтай өзгеріс жоқ.

8:42:03 Э: Түсінікті. Қонатын жолағыңыз қандай?

8:42:06 Д: AZ 8-2-43, түсініксіз, қайталаңыз.

8:42:09 Э: Қонатын жолағы қандай?

8:42:13 Д: Қону жолағы (түсініксіз), анықтап, хабарлаймыз.

8:42:16 Д: AZ 8-2-43, METAR-да қону жолағы көрсетілмеген, нақтылап айтамын.

8:42:20 Э: Рахмет, күтемін.

8:45:26 Д: AZ 8-2-43, сіздің эшелон 60 көрінеді, мүмкін болса, эшелон 90 жинаңыз.

8:45:34 Э: Эшелон 90 жинауға тырысамын, Әзірбайжан 82-43.

8:45:41 Д: 8-2-43, келіп түскен кезде қандай көмек қажет болатынын хабарлаңыз.

8:45:58 Э: Өрт сөндірушілер, эвакуация қызметі және дәрігер керек, Әзірбайжан 82-43.

8:46:04 Д: (түсініксіз), тек дәрігерді түсіндім (түсініксіз).

8:46:19 Э: Әзірбайжан 82-43, өрт сөндірушілер, эвакуация қызметі және дәрігер керек болады.

8:46:25 Д: 8-2-43, түсінікті, өрт сөндірушілер, эвакуация қызметі және дәрігер қажет екенін хабарлаймыз.

8:47:45 Д: (түсініксіз), оңға 20 градусқа бұрыла аласыз ба, курс 090?

8:47:52 Э: Оңға 090 курсына бұрыламын (түсініксіз).

8:49:43 Э: AZ 8-2-43, ақпарат үшін, эшелон 70-ке түсіңіз, мүмкін болса, эшелон 90 жинаңыз.

8:49:56 Э: Эшелон 70-тен 90-ға көтерілуді тырысамыз, Әзірбайжан 82-43.

8:50:03 Д: AZ 8-2-43, эшелон 90 жинаңыз.

8:50:19 Д: AZ 8-2-43, мүмкін болса, жанармай қорыңыздың сағат бойынша қалған мөлшерін айтыңыз.

8:50:29 Э: Бір жарым сағат, Әзірбайжан 82-43.

8:51:05 Д: Әзірбайжан 82-43, мүмкін болса, жолаушылар санын хабарлаңыз.

8:51:12 Э: 62 жолаушы, 82-43.

8:51:16 Э: Жолаушылар бөлігінде оттегі жетіспей жатыр (түсініксіз).

8:51:17 Д: Әзірбайжан 82-43, жолаушылар санын және қауіпті жүк бар-жоғын хабарлаңыз.

8:51:25 Э: 62 жолаушы, қауіпті жүк жоқ, Әзірбайжан 82-43.

8:51:31 Д: Әзірбайжан 82-43, түсінікті, 62 жолаушы, қауіпті жүк жоқ.

8:52:46 Э: Жағдай келесідей: жолаушылар кабинасында оттегі таусылып жатыр. Бір баллон жарылған секілді. Жанармайдың иісі бар. Кейбір жолаушылар есінен танып жатыр. Төменірек эшелонға өтуге рұқсат етіңіз.

8:53:04 Д: Әзірбайжан 82-43, қажет эшелонды айтыңыз. Ақпарат қабылданды: оттегі баллоны жарылған, жолаушылар есінен танып жатыр.

8:53:14 Э: 60 эшелон жеткілікті болады.

8:53:18 Д: Әзірбайжан 82-43, эшелон 60-қа төмендеңіз. Қону кезінде реанимация қажет пе?

8:53:25 Э: Қажет болып қалар, иә.

8:53:27 Д: Әзірбайжан 82-43, қабылдадым, эшелон 60-қа түсіңіз.

8:53:35 Э: Эшелон 60-қа түсіп жатырмыз.

8:59:44 Д: Әзірбайжан 82-43, биіктік бойынша эшелон 54, 55 көрсетіп тұр, мүмкін болса эшелон 60-ты ұстаңыз.

9:01:41 Д: Әзірбайжан 82-43, егер мүмкіндік болса, Ақтауға қону уақытын есептеп беріңіз.

9:01:49 Э: 6:30 (анық емес), Әзірбайжан 82-43.

9:01:53 Д: Әзірбайжан 82-43, 6:35 дұрыс па?

9:01:57 Э: 6:30, Әзірбайжан 82-43.

9:02:01 Д: Әзірбайжан 82-43, 06:30 қабылдадым, рахмет.

9:02:15 Д: Әзірбайжан 82-43, солға 10 градус бұрылып, 090 курсқа өтіңіз.

9:02:28 Э: Солға 10 градус бұрылып, 090 курсқа өтеміз, Әзірбайжан 82-43.

9:02:32 Д: Әзірбайжан 82-43, қазір сіз оңтүстікке қарай 9 шақырым, Ақтауға дейін 133 шақырым қалды. Ақтау-Бақылау 120.7 арнасында жұмыс істеңіз, сау болыңыз.

9:02:47 Э: 120.7 қабылдадым, рахмет, Әзірбайжан 82-43.

9:02:56 Э: MAYDAY, MAYDAY, MAYDAY. Әзірбайжан 82-43, Ақтау-Бақылау, қайырлы күн. Бізде басқару рөлдері істен шықты, газ секторларымен басқарып келеміз. 11 жолағына шұғыл қону сұраймыз.

9:03:13 Д: Әзірбайжан 82-43, Ақтау-Бақылау, қайырлы күн, сізді қабылдадық. Басқару рөлдері істен шықты деп қабылдадық. Апат коды – 7700. 1800 футқа дейін түсіңіз, QNH 1025. Қай жағынан қону ыңғайлы болатынын хабарлаңыз, визуалды бола ма?

9:03:34 Э: 1800 футқа дейін төмендеп жатырмыз. Қону визуалды болады. Әзірбайжан 82-43. Газ секторларымен басқарып келеміз.

9:03:46 Д: Әзірбайжан 82-43, қону үшін вектор беру қажет пе?

9:03:52 Э: Иә, вектор беріңізші, Әзірбайжан 82-43.

9:04:04 Д: Әзірбайжан 82-43, қайталап жіберіңіз, соңғысы түсініксіз. Вектор керек пе?

9:04:10 Э: Вектор беріңізші, Әзірбайжан 82-43.

9:04:13 Д: 82-43, қабылдадым, курс 070.

9:04:20 Э: Курс 070, Әзірбайжан 82-43.

9:06:44 Э: Ақтау-Бақылау, бізді тікелей қонуға бағыттаңызшы, өтініш. Әзірбайжан 82-43.

9:06:50 Д: 82-43, қабылдадым, тікелей қонуға бағыттаймыз.

9:06:56 Э: Бізді тікелей қонуға, бұрылыссыз бағыттаңызшы. Әзірбайжан 82-43.

9:07:05 Э: Қалай қабылдадыңыз? Әзірбайжан 82-43.

9:07:08 Д: Әзірбайжан 82-43, қабылдадым. Курс 055.

9:07:13 Э: Курс 055. Әзірбайжан 82-43.

9:12:50 Э: Әзірбайжан 82-43, Ақтау-Бақылау.

9:12:53 Д: Әзірбайжан 82-43, Ақтау-Бақылау, тыңдап тұрмын.

9:12:57 Э: Біз 055 курсымен жалғастыра берейік пе?

9:13:09 Д: Әзірбайжан 82-43, оңға бұрылып, курс 100-ге өтіңіз.

9:13:14 Э: Оңға курс 100-ге өтіп жатырмыз, Әзірбайжан 82-43.

9:13:26 Д: Әзірбайжан 82-43, сіздің орналасқан жеріңіз: азимут 282, 37 теңіз милі қашықтықта.

9:13:34 Э: Қабылдадым, Әзірбайжан 82-43.

9:16:18 Э: KZS 14-31, біз басқарылатын аймақтан шығып, аралдарға қарай бағыт аламыз.

9:16:25 Д: KZS 14-31, қабылданды.

9:16:34 Д: Әзірбайжан 82-43, азимут 280, 25 теңіз милі қашықтықта, ұшу жолағымен визуалды байланыс орнатқаныңызды хабарлаңыз.

9:16:45 Э: Қабылдадым. ВПП-мен визуалды байланыс орнаттық. Әзірбайжан 82-43.

9:18:36 Д: Әзірбайжан 82-43, ақпарат үшін, ВПП 1 сағатта, 17 теңіз милі қашықтықта.

9:18:43 Э: Қабылдадым, Әзірбайжан 82-43.

9:19:11 Д: Әзірбайжан 82-43, сіздердің ыңғайларыңыз үшін ВПП жарықтары қосылды.

9:19:18 Э: Қабылдадым, Әзірбайжан 82-43.

9:19:43 Д: Әзірбайжан 82-43, сіздің орналасқан жеріңіз: азимут 282, қашықтық 13 теңіз милі.

9:19:51 Э: Қабылдадым, Әзірбайжан 82-43.

9:19:57 Д: Әзірбайжан 82-43, курс 070.

9:20:04 Э: Курс 070, Әзірбайжан 82-43.

9:21:02 Д: Әзірбайжан 82-43, курс 090.

9:21:09 Э: Курс 090, Әзірбайжан 82-43.

9:21:30 Д: Әзірбайжан 82-43, ВПП 8 теңіз милі қашықтықта, көріп тұрсыз ба?

9:21:39 Э: Көріп тұрмыз, Әзірбайжан 82-43.

9:21:43 Д: Әзірбайжан 82-43, жел 20 градус, секундта 5 метр, қонуға рұқсат беріледі, ВПП 11.

9:21:49 Э: ВПП 11-ге қонуға рұқсат берілді. Әзірбайжан 82-43.

9:23:21 Э: Егер мүмкін болса, айналым жасаймыз, сосын қонуға барамыз. Әзірбайжан 82-43.

9:23:24 Д: Әзірбайжан 82-43, қабылдадым. Қонуға рұқсат берілді, жел 20 градус, секундта 5 метр.

9:23:29 Э: Қонуға рұқсат берілді, Әзірбайжан 82-43.

9:27:07 Д: Әзірбайжан 82-43, азимут 240, қашықтық 3 теңіз милі.

9:27:12 Э: Қабылдадым, Әзірбайжан 82-43.

Еске салайық, 25 желтоқсанда Ақтау маңында Баку-Грозный бағыты бойынша ұшқан AZAL жолаушылар ұшағы апатқа ұшырады. Ұшақ бортында 67 адам болған, оның ішінде экипаж мүшесі бесеу. Апат салдарынан 38 жолаушы қайтыс болды, 29 адам аман қалды. 30 желтоқсанда Халықаралық әуе көлігі қауымдастығы (IATA) бұл оқиғаны мұқият және әділ тергеуге шақырды. Кейін Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев пен Әзірбайжан билігі құтқару операциясына қатысқан азаматтарды ерлік пен кәсібилігі үшін наградтады.

Талқылау