Жақында қазақстандық полиция қылмыстарды ДНҚ көмегімен ашатын болды
Жақында қазақстандық полиция қызметкерлері қылмыстарды ДНҚ көмегімен ашатын болады. Отандық биотехнологтер бірегей адам кодын қолдана отырып, композициялық эскиз жасауға, содан кейін қылмыскердің жеке басын анықтауға мүмкіндік беретін жоба әзірлеп жатыр.
Батыста осы әдістің көмегімен көптеген атышулы істердің беті ашылды, деп хабарлайды Stan.kz ақпарат агенттігі 31 арнаның "Информбюро" жаңалықтар бағдарламасына сілтеме жасап.
Америка Құрама Штаттарында генеалогиялық мәліметтер базасының көмегімен ең танымал қылмыскерлердің бірі Джозеф Джеймс Деанжело ұсталды. Ол 1976-1986 жылдар аралығында Калифорния тұрғындарын мазалады. 45 рет адам зорлаап, 120 үйді тонаған. Тергеушілер 75 жастағы бұрынғы полиция қызметкерімен қылмыс орындарындағы азаматтар жіберген ДНҚ үлгілермен салыстырды.
"Қылмыс орнында биологиялық іздер қалғанда, осы биологиялық іздерден ДНҚ бөлінеді және осы зерттеу нәтижелері, егер ол сәтті болса, ДНҚ зерттеуінің нәтижелері қылмыскердің сыртқы түрін анықтай алады. Сілекейдің, қанның, тердің, тырнақтың, шаштың алынған биологиялық іздері негізінде адамның сыртқы түрін анықтауға болады", - деді ҚР ІІМ Қарағанды академиясы бастығының орынбасары Олжас Сейітжанов.
Жоба өткен жылдардағы жағдайларды шешуге, зорлауға және белгісіз мәйіттерді анықтауға көмектеседі, дейді әзірлеушілер.
Зерттеу Ішкі істер министрінің қолдауыменбілім және ғылым министрлігімен бірлесіп жүргізілуде. Барлығы жеке деректерді қорғау туралы заңмен бақыланады, деп атап өтті ІІМ академиясында.
Құқық қорғаушы Евгений Жовтис Батыста ДНҚ-ны ашқаны үшін қатаң жаза бар деп санайды. Біздің жүйеде бақылау әлсіз, деп қосты қоғам қайраткері.
"Мемлекет бұл деректерді қалай дұрыс пайдаланбасын. Екіншіден, кез келген адам осы дерекқорларды, оның ішінде биометриялық деректерді қалай ашып, оларды өз мақсаттарына пайдалана алады. Бұл, менің ойымша, біздің заңнамада әлі шешілмеген басты мәселе", - дед ол.
Жоба 2023 жылға дейін есептелген. Осыдан кейін оның қабылданатындығы белгілі болады. Оған мың ерікті қатысуда. Негізінен бұлар - Қарағанды қаласындағы ІІМ академиясының курсанттары. Азаматтарды жаппай геномдық тіркеу болмайды және мәжбүрлеу болмайды, деп атап өтті жасаушылар.
Алайда осы жылдан бастап ДНҚ базасын қылмыс жасаған және түрмеде отырғандардың бәрі қатарлас толықтырады. Сондай-ақ, тілек білдірушілер өз еріктерімен ДНҚ-ны тапсыра алады, олар арқылы құқық бұзушылық жасаған туыстарын табуға болады.