Маманның айтуынша, теңгенің Ресей рубліне айырбас бағамының әлсіреуінің нақты минималды деңгейін анықтау қиын. Сондай-ақ теңгенің Ресей рубліне айырбас бағамының қанша уақыт бойы төмендейтіні әзірге белгісіз. Ол тек бұған әсер еткен негізгі факторларды анықтай аламыз дейді.

"Біріншіден, Ресей экономикасы Батыс санкцияларына ұшырады. Бұл Ресей Федерациясына тауарлар мен қызметтерді импорттауды қиындатты. Нәтижесінде Ресейде тауар тапшылығы пайда болып, рубльге сұраныс артты. Осылайша рубль басқа валюталарға, соның ішінде теңгеге қатысты нығая түсті.

Ресейдегі геосаяси жағдай шиеленісті болып қала береді. Соңғы жаңалықтарда Ресейдегі логистикалық тізбектердің нашарлауы туралы хабарланды. Бұл жергілікті нарықтағы тауарлардың қауіпсіздігіне теріс әсер етуі мүмкін. Сонымен қатар жергілікті өнім өндірушілердің сенімін төмендетеді" - деді ол.

Сондай-ақ маман Ресей экономикасының болашағы Украинадағы соғысқа тікелей байланысты екенін жеткізді. Егер де соғыс жағдайындағы елде бәрі дұрыс болса құлдырау баяулауы мүмкін дейді.

"Үшіншіден, Ресей экономикасының болашағы мен Украинадағы соғысқа қатысты үлкен белгісіздік бар. Бұл белгісіздік кесірінен инвесторлар ресейлік активтерді сатуға мәжбүр болды. Бұл рубль бағамының төмендеуіне ықпал етті. Аталмыш өзгеріс теңге бағамына да әсер етті. Теңгені рубльге айырбастау бағамы біраз уақытқа дейін төмендеуі мүмкін. Егер Ресей мен Украинадағы жағдай жақсарса, құлдырау баяулап немесе тіпті кері кетуі мүмкін. Құлдыраудың қашанға дейін созылатынын тек уақыт анықтап береді" - деді Бақберген Тоқтасын.

Бақберген Тоқтасын Ресей рублінің Қазақстан экономикасына тигізер әсеріне ерекше тоқталып өтті. Оның айтуынша теңгенің нығаюы Қазақстандағы қаржылық тұрақсыздықтың күшеюіне әкелуі мүмкін.

"Рубльге қатысты ұлттық валютаның нығаюы Ресей тарапынан импорттың ұлғаюына әкеледі. Өйткені теңгенің нығаюы импортталған тауарлардың бағасын арзан етеді, осылайша импорттық өнімге сұраныстың артуына әкелуі мүмкін. Сонымен қатар бұл сауда балансының тапшылығын арттыру арқылы экономикаға зиянын тигізеді.

Теңгенің нығаюы отандық өнім экспортының бәсекеге қабілеттілігін төмендетеді, бұл экспорттың қысқаруына әкелуі мүмкін. Осылайша валюта түсімдерінің қысқаруына байланысты экономикаға зиян тигізеді.
Нығайтылған теңге импортталатын тауарларды да қымбаттатады. Бұл Қазақстанда инфляцияның өсуіне әкеледі. Нәтижесінде тұтынушыларға да, бизнеске де зиян тиеді.

Теңгені нығайту есебінен қазақстандық кәсіпкер ресейлік кәсіпкерге қатысты шетелдік инвесторлар үшін тартымды болмақ. Бұл инвестициялар мен экономикалық өсуді азайту арқылы экономикаға зиян тигізеді.
Теңгенің нығаюы Қазақстандағы қаржылық тұрақсыздықтың күшеюіне әкелуі мүмкін. Бұл бизнеске несие алуды қиындатып, тұтынушылық шығындардың төмендеуіне жеткізеді", - деді маман.

Экономистің айтуынша, үкімет кәсіпорындар мен тұтынушыларға бағаның өсуінің салдарын өтеуге көмектесу үшін субсидиялар бере алады. Айырбас бағамын нығайту нәтижесінде отандық кәсіпкерлер бәсекеге қабілетті тауарлар мен қызметтерді құруға серпін алуы тиіс. Сонымен қатар, егер айырбас бағамы 1 Ресей рублі үшін 4 теңгеден кем түссе, онда Үкімет отандық өндірушілерді қорғау үшін тарифтік емес шектеулер енгізуі керек.

Рубль құлдыраған сайын ресейлік тауарлар арзандай түседі

Қазақстандық экономист Андрей Чеботарев рубль құлдыраған сайын Қазақстандағы ресейлік тауарлар арзандай түседі дейді. Ондай жағдайда өз елімізде шығатын тауарлар салыстырмалы түрде қымбат болуы мүмкін екенін айтты.

"Біріншіден, бұл біз үшін қысқа мерзімді перспектива. Айтайын дегенім, қазіргі жағдай жақсы. Сөрелеріміздегі Ресейден келетін тауарлардың 30-50 пайызы арзанырақ. Бұл әзірге жақсы. Бірақ бір жолы кері әсерін беруі де мүмкін. Кері жағы бағасы арзан болатын ресейлік импорт біздің сөрелерді одан сайын басып кетуі мүмкін. Тиісінше, проблемалар қазірдің өзінде соққы беріп жатыр. Мысалы, қант өндірушілер ресейлік қантты біздегі өнімнің өзіндік құнынан арзан екенін айтады. Яғни, рубль құлдыраған сайын ресейлік тауарлар арзандай түседі. Бұл жерде белгілі бір сандар бізді басып озып кетуі мүмкін. Себебі ол кезде біздің тауарлар қымбатырақ болады", - дейді экономист.

Экономист Андрей Чеботарев біздің елде рубльге тәуелділік бар екенін алға тартты.

"Екіншіден, бізде рубльге тәуелділік бар. Ол соғыс басталған кезде анық байқалды. Рубль құлдыраған кезде теңге де күрт төмендеді. Желтоқсаннан бері мұндай тәуелділік байқалмады. Теңгенің рубльден тәуелсіз екенін көруге болады. Теңгенің рубльден тәуелсіздігінің шекарасы бір рубль үшін төрт теңге шамасында деп есептеймін. Біз енді валютамызды ұстай алмаймыз", - деді маман.

Талқылау