Соңғы жаңалықтар
Соңғы жаңалықтар

Министрлер кабинеті алдағы үш жылдың бюджетін таныстырды: Қазақстандықтардың ақшасын қайда және неге жұмсайды

Қазақстан Үкіметі 2026 жылға дейін үш жылдық бюджет жобасын ұсынды. Үкімет толық құрамда қатысқан мәжілістің жалпы отырысында Премьер-Министрдің орынбасары - Қазақстан Қаржы министрі Ерұлан Жамаубаев  "2024-2026 жылдарға арналған республикалық бюджет туралы" заң жобасын таныстырды. Бұл туралы Stan.kz ақпарат агенттігі хабарлайды.

Оның айтуынша, заң жобасы елдің 2028 жылға дейінгі әлеуметтік-экономикалық даму болжамы негізінде әзірленген. 2024 жылға арналған кірістер 20,4 трлн теңге деңгейінде бағаланады. Трансферттерді есепке алмағанда, түсімдер 16,1 трлн теңге немесе кірістердің жалпы сомасының 80% мөлшерінде жоспарланған.

"Келесі жылы Ұлттық қордан 3,6 трлн теңге сомаға трансферт, оның ішінде нысаналы трансферт – 1,6 трлн теңге тарту жоспарлануда. Бұл қаражат әлеуметтік маңызы бар және стратегиялық инфрақұрылымдық жобаларды қаржыландыруға бағытталатын болады. Бұл автомобиль жолдарын, жылу, газ және сумен жабдықтау, инженерлік желілерді жаңғырту", - деді Жамаубаев.

Сондай-ақ, ол 2024 жылға арналған бюджет шығыстары биылғы жылмен салыстырғанда 1,5 трлн теңгеге ұлғаюмен жоспарланып отырғанын және шамамен 24 трлн теңгені құрайтынын хабарлады. 

“Бюджет тапшылығы ЖІӨ-нің 2,6% деңгейінде бағаланады. 2026 жылға қарай ол біртіндеп 2,3% - ға дейін төмендейді. Жалпы, республикалық бюджеттің басым бөлігі мемлекеттік және әлеуметтік міндеттемелерді толық іске асыруға, өңірлерді дамытуға бағытталған”,- деді Жамаубаев.

Бұл ретте шығыстардың бағыттары былайша қалыптастырылады:

Индекстелген зейнетақылар мен жәрдемақыларды төлеуге 5,4 трлн теңге қарастырылған;

Отбасыларды қолдау үшін бала күтімі мерзімі 1,5 жылға дейін ұзартылды. Бұл мақсаттарға келесі жылға 93,3 млрд теңге жоспарланған;

Зейнеткерлік жасты ұлғайтуға мораторий енгізілген 150 мың қазақстандық әйелге 3 жылға қосымша 473 млрд теңге бөлінеді;

Денсаулық сақтау жүйесін дамытуға, оның ішінде "Ауылдық денсаулық сақтауды жаңғырту" ұлттық жобасын іске асыруға 2,4 триллион теңге жұмсалады. 655 денсаулық сақтау нысанын салу және 32 ауданаралық аурухананы жаңғырту жоспарлануда. Бұл 4 миллионнан астам ауыл тұрғындарын мамандандырылған медициналық көмекпен қамтуға мүмкіндік береді;

369 мектептің құрылысына арналған "Жайлы мектеп" ұлттық жобасын жүзеге асыруға 1,7 трлн теңге бөлінеді;

Балабақша тәрбиешілерінің жалақысын 30%-ға арттыруға 96 млрд теңге қарастырылды;

Өңірлерді дамытуға республикалық бюджеттен 7 триллион теңгеден астам қаражат қарастырылған;

Үкімет резервінен "Ауыл-ел бесігі" бағдарламасын іске асыруға қосымша 15 млрд теңге және өңірлердегі әлеуметтік және инженерлік инфрақұрылымды жаңғыртуға 38 млрд теңгеге жуық қолдау алды;

Халықтың табысын арттырудың 2024 жылға арналған бағдарламасы аясында азаматтарды жұмыспен қамтуға 3,5 триллион теңге жоспарланған (1,5 миллионнан астам жұмысшының жалақысын арттыруға 2,5 триллион теңге қарастырылған; - өңірлік жұмыспен қамту карталарына 724 миллиард теңге қарастырылған);

"Ауыл аманаты" жобасы аясында 100 млрд теңге бөлініп, 18 мыңға жуық жұмыс орны ашылады;

Мемлекеттік қолдауға шамамен 380 млрд теңге қарастырылған, бұл 11 мың жұмыс орнын құруға мүмкіндік береді;

Экономиканың нақты секторын дамытуға 2,8 трлн. Оның 1,2 трлн теңгесі кәсіпкерлікті қолдауға жоспарланған;

Өңдеу өнеркәсібіндегі ірі жобаларды қаржыландыруға 120 млрд теңге бөлінеді, 2,5 мыңға жуық тұрақты жұмыс орны ашылады;

Көктемгі егіс және егін жинау жұмыстарын жүргізуге жеңілдікті несиелендіру көлемі жыл сайын 140 млрд теңгені құрайды;

Ірі инвестициялық жобаларды жүзеге асыруға 100 млрд теңге көлемінде несие беріледі.

Құқық қорғау органдарына бюджеттен қанша қаржы бөлінеді?

Ерұлан Жамаубаев құқық қорғау органдарының 2024 жылға арналған шығыстары 2,6 триллион теңге көлемінде жоспарланғанын айтты. Бұл қаражат ұлттық қауіпсіздік стратегиясын іске асыруға, мемлекеттік қорғаныс тапсырысын орындауға, әскери қызметшілердің жекелеген санаттарының жалақысын арттыруға, ішкі істер органдарын қосымша материалдық-техникалық жарақтандыруға бағытталады.

Бюджет кірістерінің негізгі ұлғаюына экономиканың даму қарқынын арттыру және салықтық әкімшілендіруді жетілдіру, сондай-ақ көлеңкелі экономика үлесін азайту есебінен қол жеткізілетін болады.

Осыны ескере отырып, республикалық деңгейде өз кірістерін қамтамасыз ету Ұлттық экономика министрлігінің болжамдары бойынша 2022 жылғы 62,4%-дан 2024 жылы 70,3%-ға және одан әрі 2026 жылы 76,3%-ға дейін өседі.

2024 жылы ЖІӨ-нің нақты өсімі 5,3%-ды құрайды, кейіннен 2028 жылы 6%-ға дейін өседі деп болжануда. 5 жыл ішінде ЖІӨ орташа жылдық өсімі 5,8% құрайды. Атаулы ЖІӨ 2024 жылғы 135 триллион теңгеден 2028 жылы 218,5 триллион теңгеге дейін өседі.

Министрлер кабинеті инфляцияның мақсатты дәлізін 2024 жылы 6-8%, 2025 жылы 5,5-7,5% деңгейінде, кейіннен 2026-2028 жылдары 5%-ға дейін төмендетумен белгіледі.

Талқылау