"Қасиетті нәрсеге қалай қол сұғуға болады": Депутаттар үкіметті Конституциялық сотқа беруге дайын екенін мәлімдеді

"Қазақстанның кейбір заңнамалық актілеріне ақпаратқа қол жеткізу және қоғамдық қатысу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" заң жобасын талқылау барысында мәжіліс депутаттары оның нормаларының Қазақстан Конституциясына қайшы келетінін айтып, наразылық білдірді. Бұл туралы Stan.kz ақпарат агенттігі хабарлайды. 

Мәжіліс депутаты Абзал Құспан өз пікірін бөлісіп, наразылықтың себебін түсіндірді.

"Бұл заң жобасы азаматтардың жалпы ақпаратқа қол жеткізу құқығын жақсартуға бағытталған, бірақ Конституция нормаларына тікелей қайшы келетін дүниелер бар", - деді ол.

Ол заңға сәйкес заң шығару бастамасы құқығы үш субъектіге берілгенін атап өтті. Олар: президент, үкімет және парламент депутаттары. Дегенмен, заң жобасында бұл құқығын жүзеге асыру үшін парламент үкіметтің алдын ала оң қорытындысын алуы керек деп есептейді.

"Тіпті түсінікті болу үшін оны оқып шығуға да болады. 17-баптың 2-ескертуі, сөзбе-сөз: "Парламент депутаттары әзірлеген заң жобалары бойынша міндетті түрде Қазақстан үкіметінің қорытындысын ескере отырып, қоғамдық талқылаумен рәсімдер жүргізу қажет. Бар мәселе осыған байланысты”", – деді Абзал Құспан.

Сонымен қатар депутат бұл заң жобасын тұтастай алғанда парламент қабылдамайтынын, ол биліктің заң шығарушы тармағы екенін айтты.

Мәжілісмен Ерлан Саиров та заң жобасының нормаларымен келіспейді. Ол депутаттарды халық сайлайтынын, ал үкімет айтып отырған норма "арқаға соққы" болатынын айтты.

"Ең қасиетті нәрсеге қалай қол сұғуға болады? Президент пен депутаттарды халық сайлайтынын білмей ме? Біз халықтың мандатын алып жүрміз, бірақ үкіметте халықтың мандаты жоқ. Қазір ұсынып отырғандарыңыз арқадан соққы бергендей іс. Ұсынылған нәрсенің редакциядан өтпейтінін бәріміз түсінеміз, бірақ бұл заң жобасында қандай да бір миссия бар", - деді мәжіліс депутаты.

Ал депутат Никита Шаталов мәжіліс депутаттары Қазақстан үкіметін Конституциялық сотқа беруге дайын екенін айтып, министрлер кабинетінің әрекетін сынға алды. 

“Бүгін Экономикалық реформа және өңірлік даму комитетінің отырысында "Ақпаратқа қолжетімділік туралы" заңға өзгерістер енгізуді көздейтін заң жобасын қарадық. Енгізу мәселелерінен басқа, бұл заңға мәжіліс депутаттарының өкілеттіктерін шектейтін өте оғаш норма еніп кетті: министрлер үкіметтің қорытындысын ескере отырып, қоғамдық талқылаудың міндетті рәсімдерін енгізгісі келеді. Біздің комитет бұл заң жобасына теріс қорытынды берді. Бірақ бұл атқарушы биліктің парламенттік заң шығару бастамасына шабуыл жасау әрекеті ғана емес”, – деді депутат. 

Сондай-ақ ол үндеу жобасы қабылданса, үкіметтің парламент жұмысын реттеуге бағытталған кез келген әрекетін тоқтату үшін қолдан келгеннің бәрін жасайтынын айтты. 

Ал мәдениет вице-министрі Данияр Қадыров заң жобасының мақсаты – халықтың хабардар болуын, мемлекеттік сектордың ашықтық деңгейін, белсенділігі мен есеп беруін арттыру екенін атап өтті. 

"Заң жобасын іске асыру бюджеттен қосымша қаржы шығынын талап етпейді. Құжат халықаралық сараптама ұйымдарының, қазақстандық үкіметтік емес ұйымдардың, сондай-ақ Адам құқықтары жөніндегі ұлттық орталықтың қатысуымен әзірленді. Бұл тұрғыда тиісті мәселелерді шешу мақсатында ұсыныстар енгізілді. Халықаралық ашықтық стандартын қолдану мақсатында Ақпаратқа қол жеткізу туралы заң аясында, яғни жекелеген жағдайларды қоспағанда (мемлекеттік құпиялар), мемлекеттік органдардың барлық ақпаратын ашық деп айқындау ұсынылды. Бұл ретте, мемлекеттік органдар ақпаратқа қол жеткізуді тек белгілі бір мерзімге және құжаттың бір бөлігіне ғана шектеу қоюға құқылы болады", – деді Қадыров.