Қазақстан Республикасының банктері несие портфелінің сапасы үшін күресуде. Небәрі бір айдың ішінде төлеу мерзімі 90 күннен асып несиелердің көлемі (90+ NPL) бірден үштен бірге немесе 400,4 миллиард теңгеге қысқарып, осы жылдың шілдесінде 800,1 миллиард теңгеге дейін төмендеді.

Соңғы жылдары реттеуші саясаты, жалпы банк секторындағы қатаң бәсекелестік Қазақстан Республикасының екінші деңгейлі банктерінің қатарын азайтты. Сапасы төмен портфолиолары бар сенімсіз банктер жарыстан шығып, қалған ойыншылар өз позицияларын шоғырландырады және нығайтады.

Сектордағы жағдайдың тез жақсаруын негізінен бір қаржы институты қамтамасыз етті. Ол – Jusan Bank еді. Бір айдың ішінде 90+ мерзімі өткен қарыздар көлемін бірден 361,4 млрд теңгеге, 76,2 млрд теңгеге дейін қысқартты.

Банк индикаторлардың өсуінің жүйелі саясатын жүргізеді. Цеснабанктан қалған мұрадан құтыла отырып, Jusan Bank несие портфелінің сапасын арттырған.

Естеріңізге сала кетейік, Jusan Bank портфеліндегі "нашар" несиелердің жоғары деңгейі активтік портфелінде 90%-дан асатын атышулы Цеснабанктен қалған болатын. 90+ қарызды өтеу үшін Jusan Bank резервтердің жеткілікті мөлшерін қалыптастырды, соның арқасында маусым айында проблемалық қарыздар осындай рекордтық мөлшерде жабылды. Нәтижесінде, бірінші жартыжылдықта Jusan Bank-тің төлемі кешіктірілген несиелерінің деңгейі 17,28%-ды құрады. Бұл жыл басынан 2,5 есе аз.

Айта кету керек, ағымдағы жылдың маусымында Moody's бірінші рет First Heartland Jusan Bank АҚ рейтингін берді. Шетелдік және ұлттық валютадағы депозиттер бойынша ұзақ мерзімді және қысқа мерзімді рейтингтер – "В1" деңгейінде, рейтинг ұлттық масштабтағы депозиттер бойынша – "Baa3.kz" деңгейінде.

Рейтингтер бойынша болжам тұрақты. Moody's оң бағалауы банктің күшті капитал базасына және жақсы өтімді активтерге негізделген. Өтімді активтердің қоры банктің жиынтық активтерінің шамамен 60%-ын құрайды, ал капиталдың тәуекелмен өлшенетін активтерге қатынасы шамамен 29% құрайды.

90+ қарызды төмендету бойынша алғашқы үштікке енген тағы екі ЕДБ ForteBank пен Халық банкі болып табылатынын көрсетеді.

Бұл банктер бір кездері қаржылық мұрагерлердің сапасыз активтерінен құтылып, портфельдеріне ауқымды түрде тазарту жұмыстарын жүзеге асырды. Сонымен, 2015 жылы ForteBank Альянс Банкі мен Темір Банкті қарамағына қосты, ал Halyk Bank 2018 жылы БТА Банк және Казкоммерцбанкті қосып алған.

Jusan Bank позицияларын шоғырландыру мен нығайтудың дәл осы жолын ұстанады. Осылайша, ағымдағы жылдың 6 қыркүйегінде сатып алынған АТФБанк Jusan Bank қарамағына қосылады. Жаңа қаржы институты Қазақстан Республикасының несие нарығының шамамен 6% -ын және банк секторының активтерінің 8%-дан астамын алады. Депозит нарығында Jusan Bank 6% артық алады. Біріктіру процесінде тұрған АТФБанктің несиелік портфелі ешқандай сұрақ туғызбады. 90+ несиелік қарыздың үлесі бір жыл бұрынғы 7,2%-бен салыстырғанда 5,7% құрайды.

Осы жағдайды ескере отырып, реттеуші жыл басында Jusan Bank-ке жүйелік маңызы бар банк мәртебесін берді.

Айта кету керек, несие сапасын жақсартқан жұмыс істейтін банктерден басқа, 22,6 млрд. теңгеге "нашар" несиеге, Қазақстанның ЕДБ жиынтық несие портфелі капитал банкі Қазақстанда таратылғандықтан қысқарды.

Тұтастай алғанда, банктер мен реттеушінің бірлескен жұмысы әсерлі нәтижелер көрсетеді. Ағымдағы жылдың бірінші жартыжылдығының қорытындысы бойынша Қазақстан Республикасының екінші деңгейлі банктер несиелерінің жалпы көлеміндегі 90+ қарыздың үлесі тек 4,8%-ды құрайды. Бұл көрсеткіш 2008 жылғы дағдарысқа дейін елде байқалған жоқ, ал он жыл ішінде көрсеткіштер әлдеқайда пессимистік деңгейде тұрақты болды.

Талқылау