Қазақстанда ең төменгі жалақыны 130 мың теңгеге көтеру қарастырылып жатыр

Үкімет ең төменгі жалақыны белгілеуге қатысты конвенцияны ратификациялауға ниетті. Министрлер кабинеті "Ашық НҚА" сайтында тиісті заң жобасы қоғамдық талқылау шықты. Бұл туралы Stan.kz ақпарат агенттігі Zakon.kz сайтына сілтеме жасап хабарлайды.

Заң жобасы қабылданса, Қазақстандағы ең төменгі жалақы 129 731 теңге 50 тиын болады.

Бұл сома халықаралық еңбек ұйымының бас конференциясында қабылданған дамушы елдерді ерекше ескере отырып, ең төменгі жалақыны белгілеу туралы конвенциядан шықты.

Конвенция бойынша ең төменгі жалақы деңгейін анықтау кезінде бірнеше фактор ескеріледі:

• Елдегі жалақының жалпы деңгейін, өмір сүру құнын, әлеуметтік төлем және басқа әлеуметтік топтардың салыстырмалы өмір сүру деңгейін ескере отырып, жұмысшылар мен олардың отбасыларының қажеттіліктері;
• Экономикалық даму талаптарын, өнімділік деңгейлерін және жұмысбастылықтың жоғары деңгейіне қол жеткізу мен қолдауды қажет ететін экономикалық пікірлер.

Премьер-министр Олжас Бектенов қол қойған заң жобасына түсіндірме хатта жобаны қабылдауға халықаралық шарттары әсер еткені айтылады.

Қазіргі уақытта конвенцияны халықаралық еңбек ұйымына мүше 54 мемлекет ратификациялады. ТМД елдерінің ішінде құжатқа Армения мен Әзірбайжан қол қойды.

Экономист Әнел Даулетқалиева ең төменгі жалақыны анықтау тәсілдері ел экономикасының, еңбек нарығының ерекшеліктеріне және басқа да факторларға байланысты екенін айтады. Әлемдік тәжірибеде ең төменгі жалақының сәйкестігін бағалау үшін әртүрлі көрсеткіштер қолданылады. Ең кең таралғаны – Кайц индексі. Бұл – ең төменгі жалақының орташа жалақыға қатынасы, оны ХЕҰ 50% деңгейде қолдануғаұсынады.

Көптеген елдер бұл көрсеткішті артып жатыр. Мысалы, Португалияда Кайц индексі – 70%, Польшада – 63%, Боливияда – 66%, Чилиде – 66%, Эквадорда – 88%.

Қазақстанда ұзақ уақыт бойы ең төменгі жалақы ең төменгі күнкөріс деңгейінде белгіленді, тек 2019 жылы ғана ол ең төменгі күнкөріс деңгейінен жоғары болды, яғни 42,5 мың теңге болып белгіленді.

“Оны анықтаудың нақты әдістемесінің болмауынан ең төменгі жалақы республикалық орташа жалақыдан айтарлықтай артта қалды және экономикадағы нақты жағдайды есепке алмады. Осылайша, Қазақстанда Кайц индексі 2023 жылы небәрі 32,76% болды”, – деді экономист.

Егер Қазақстан 131-конвенцияға қосылса, елдегі Кайц индексі орташа жалақының кем дегенде 50% болу керек. Ал 2024 жылдың басында Қазақстандағы орташа жалақы 259 463 теңгеге жетті.