Денсаулық сақтау министрлігінің мәліметінше, жаңа стандарт жоғары сапалы және теңгерімді тамақтануды қамтамасыз ету, сондай-ақ білім беру ұйымдарында тамақтануды ұйымдастыру тетіктерін жетілдіру мақсатында әзірленді.

Жаңа жоба білім беру ұйымдарында тамақтанудың бірыңғай тәсілдерін қамтиды. Сондай-ақ асханасы жоқ шағын жинақты мектептерде тамақтануды ұйымдастыру форматын ұсынады.

Мектептегі тамақтану бойынша келесі талаптар қойылды:

Дұрыс тамақтану қағидаттарына бейілділікті қалыптастыру;
Тамақ өнімдерін өндіру (дайындау) кезінде жол берілмейтін азық-түлік (тамақ) шикізатының тізбесі;
Білім беру ұйымдарында орналасқан буфеттерде сатуға арналған тамақ өнімдеріне қойылатын талаптар;
Дайындауға және өткізуге жол берілмейтін азық-түлік өнімдерінің тізбесі;
Мектепке дейінгі және мектеп жасындағы балалардың жасына байланысты тағамдардың шығуының ұсынылатын массасы;
Білім беру мен тәрбиелеуді ұйымдастыру үшін тамақ өнімдерінің негізгі топтарын тұтыну нормалары;
Өнімдерді ауыстыру кестесі;
Ерекше диеталық қажеттіліктері бар тәрбиеленушілерді/оқушыларды тамақпен қамтамасыз ету ерекшеліктері;
Дайын тағамдардағы/өнімдердегі заттардың құрамы туралы ақпарат, олар аллергиялық реакцияларға немесе төзімсіздікке әкеледі;
Құрамында глютені бар тағамдар;
Мәзірді жоспарлау.

Тамақтануды ұйымдастырудың үш әдісі бар:

Дайын тамақты білім беру және оқыту ұйымдарының дербес дайындауы және өткізуі (штат кестесіне енгізілген қызметкерлер);
Аутсорсинг немесе қоғамдық тамақтандыру негізінде білім беру ұйымдарында тамақтандыруды ұйымдастыру (мектепке дейінгі ұйымдарда аутсорсингке немесе қоғамдық тамақтандыруға, ал білім беру және демалыс ұйымдарында тамақтандыруға рұқсат етілмейтіні көрсетілген);
Мектепке дейінгі ұйымдарды қоспағанда, буфет арқылы азық-түлік тауарларының бөлшек саудасын ұйымдастыру.

Жаңа стандарт тамақтандырудың екі үлгісін қарастырады:

Тағамдардың бір жиынтығын анықтайтын және тұтынушылардың тағам нұсқаларын дербес таңдауын көздемейтін бір профильді мәзір (немесе стандартты мәзір);
Бірнеше тағамдар жиынтығын қамтитын көп профильді мәзір швед үстелі түріндегі тағамдар мен түскі ас пакеттерін тәуелсіз таңдауды қамтамасыз етеді. Тамақты асхана (тамақтану қызметі) қызметкері бөледі.

Буфеттік тамақтандыру үлгісі білім беру ұйымының қалауы бойынша пайдаланылады және мектепке дейінгі ұйымдарға қолданылмайды. Түскі ас – пакеттік тамақтандыру үлгісі шағын жинақты мектептер мен қоғамдық тамақтандыру бөлімі жоқ білім беру ұйымдарында беріледі.

Құжатта оқушыларға арналған тамақ барлық жастағы тәрбиеленеушілер мен оқушылар белгіленген кесте бойынша тамақ алатындай және оны тұтынуға жеткілікті уақыты болатындай ұйымдастырылуы керек екені көрсетілген.

Тамақтану режимін ұйымдастыру нұсқалары келесідей:

Бір мезгіл – ыстық тамақ;
Екі мезгіл – таңғы ас және түскі ас немесе түскі ас және кешкі ас (екі рет ыстық тамақ беріледі);
Үш мезгіл – таңғы ас, түскі және бесіндік немесе таңғы ас, түскі және кешкі ас немесе түскі ас, бесіндік және кешкі ас (екі ыстық және бір тіскебасар немесе үш ыстық тамақ);
Төрт мезгіл – таңғы, түскі ас, бесіндкі және кешкі ас немесе таңғы ас, екінші таңғы ас, түскі және кешкі ас (үш мезгіл ыстық және бір жеңіл тамақ);
Бес мезгіл – таңғы ас, екінші таңғы ас, түскі ас, бесіндік және кешкі ас (үш мезгіл ыстық және екі жеңіл тағамдар);
Алты мезгіл – таңғы ас, екінші таңғы ас, түскі ас, бесіндік және кешкі ас, сондай-ақ екінші кешкі ас (үш мезгіл ыстық және үш жеңіл тағамдар).

Сонымен қатар білім беру ұйымдарында дайындауға болмайтын өнімдердің тізімі айтылды:

Ұйытылған сүт, сүзбе, айран;
Етпен құймақ;
Флот макароны;
Зельц, форшмак, іркілдек, паштет;
Креммен кондитерлік өнімдер;
Кремсіз кондитерлік өнімдер мен тәттілер;
Морс, квас;
Фритюрде қуырылған өнімдер;
Шала пісірілген, қуырылған жұмыртқа, жаңа пастерленбеген жұмыртқа қоспасынан жасалған омлет;
Құрамында төрттен көп ингредиенті бар салаттар, қаймақ пен майонез қосылған салаттар;
Окрошка;
Саңырауқұлақ;
Өнеркәсіптік емес (үйде жасалған) тамақ өнімдері, оның ішінде көкөніс консервілері, жемістер, ет, балық, саңырауқұлақтар;
Тез дайындалатын құрғақ тағам концентраттарына негізделген бірінші және екінші тамақтар;
Фастфудтар: гамбургер, хот-дог, пицца, наггетс, чипс, хош иістендіргіш қоспалары бар тұзды крекер);
Ащы соус, кетчуп, дәмдеуіштер (бұрыш, желкек, қыша);
Пастерленбеген сүт, сүзбе және термиялық өңдеуден өтпеген қаймақ;
Технологиялық өңдеуден өткен ет және балық өнімдері (шұжықтар, ысталған ет);
Кофе және кофе сусындары;
Дайын өнімнің салмағы бойынша құрамында 0,3%-дан астам тұзы бар тамақ өінмдері;
Дайын өнімнің салмағы бойынша құрамында 5%-дан астам қанты бар тамақ өінмдері;
Тағамдар, кесек еттен, бауыршадан, қаннан, мал бастардың целлюлозасынан тағамдар мен рулеттер;
Кептірілген, қақталған балық;
Дайын өнімнің салмағы бойынша 25%-дан астам қант қосылған балалар тағамына арналған өнеркәсіпте өндірілген печенье;
Дайын өнім салмағының 0,5%-дан астам тұздары бар балалар тағамына арналған нан өнімдері;
Диеталық емдік және диеталық профилактикалық тамақтануға арналған мамандандырылған тамақ өнімдерін қоспағанда, құрамында 0,2%-дан астам этил спирті, абрикос дәндері, сірке суы, тәттілендіргіштер бар балалар тағамына арналған өнімдері.

Сондай-ақ құжатта білім беру және оқыту ұйымдарындағы азық-түлік құнын тамақтану стандарттарына сәйкес жергілікті атқарушы органдар жыл сайын қарап, бекітілетіні айтылған.

Талқылау