Білім саласына қатысты түзетулер қаралған мәжілістің жалпы отырысында депутат Берік Бейсенғалиев елімізде мұндай қызметтердің кеңінен танылғанын айтты.

“Бұл мамандардың сапасы мен дайындығына қатты әсер етеді. Осыған байланысты заң жобасына жарнамаға және мұндай қызметтерді ұсынуға тыйым салатын түзету енгізілді", – деді Бейсенғалиев.

Сонымен қатар балабақшаға арналған жерлер жеке қолға сатылудан қорғалады, мектеп оқушылары театрлар мен мұражайларға тегін баратын болды. Тиісті заң жобасын Мәжіліс мақұлдады. Ал оны парламентте депутат Асхат Аймағамбетов таныстырды.

Заң жобасы авторефераттар мен тезистерден бастап диссертацияларға дейінгі ғылыми жұмыстарды жазу қызметтерін жарнамалауға тыйым салады. Депутаттар бұл бастаманы қолдап, дайын жұмыстарды сату бизнесінің білім мен маман даярлау сапасына нұқсан келтіретінін түсіндірді.

Асхат Аймағамбетов мысал ретінде ішімдік пен темекіні жарнамалауға шектеу қойылғанын айтты. Оның айтуынша, бұл салада бақылау тетіктері, жауапты органдар мен қарастырылған санкциялар бар. Демек кәсіби диссертанттардың жарнамасына төтеп беруге болады деген сөз.

"Бұл жұмыс істейтін механизм. Осымен айналысатын арнайы органдар бар. Сондықтан қолданыстағы тәртіп аясында бұл норма да жүзеге асырылады", – деді ол.

Ғылым және жоғары білім вице-министрі Талғат Ешенқұловтың айтуынша, елімізде 2021 жылдан бастап жұмысқа орналасу кезінде жалған дипломды жасырын пайдалану мүмкіндігін нөлге дейін азайтатын жүйе енгізілді. Ол әрбір дипломға автоматты түрде бірегей нөмір мен QR коды берілетінін, бұл жұмыс берушілерге оның түпнұсқалығын тексеруге мүмкіндік беретінін айтты. Бұрын берілген дипломдардың көпшілігі, яғи 1991 жылдан бері 4 миллионға жуық диплом цифрландырылып, бірыңғай дерекқорға жүктелген.

"Жоғары білімнен айырды": Алматыда 100-ге жуық ата-ана балаларын шетелге оқуға түсіремін деп алданып қалған

Түркістан облысында 1800 бала оқитын білім ошағы 50 жылда мүлде жөнделмеген

Депутат Айгүл Құспан түзетулердегі жоғары оқу орындарын білім беру қызметінің сапасы бойынша рейтингтеу идеясын сынға алды.

Оның айтуынша, мұғалімдер университет рейтингін нашарлатпау үшін студенттердің бағасын жоғарылатып жатыр. Егер университеттерді мемлекет тарапынан қаржыландыру осы рейтингке байланысты болса, жағдай қиындай түседі. Оны түзейтін автоматты жүйе де болмайды дейді депутат.

"Біз университеттердің әскерде болған азаматтарды қабылдауын қамтамасыз еттік. Енді университеттер бұл әрекеттен бас тартады, өйткені рейтинг бірінші орында болады. Менің ойымша, бұл рейтингтік стандарт өте күмәнді. Ол мені қатты алаңдатады, мұқият ойлануымыз керек", – деді депутат.

Асхат Аймағамбетов университеттер қазірдің өзінде ұлттық және тұрақты болып екіге бөлініп жатқанын, бұл үдеріс министрліктің бақылауында екенін түсіндірді.

"Бұл жерде жемқорлыққа жол жоқ . Өйткені университет мәртебесін анықтау критерийлері ашық. Халықаралық мойындалған критерийлерге жұмысқа орналастыру, жұмыс берушілердің осы бағдарламаларды тану мәселелері кіреді. Бұл сандық емес, сапалық сипаттамалар болады. Жаңа ғана министрліктің бөліну критерийлерінің барлығын үкіметпен және басқа да уәкілетті органдармен бірлесіп анықтайтынын айттық. Сіз айтып отырған осы тәуекелдердің барлығын министрлік міндетті түрде ескереді", – деді Асхат Аймағамбетов.

Заң жобасын таныстырған мәжілісмен Асхат Аймағамбетов мұндай тыйымды букмекерлік кеңселер мен вейптерді жарнамалауға тыйым салу үшін қолданылған тетіктер арқылы енгізуге болатынын жеткізді.

Басқа қандай нормалар ұсынылды?

Заң жобасында мыналарға сәйкес нормалар ұсынылады:

"Ақылман қартасы" жобасы арқылы мектеп оқушылары мәдениет мекемелеріне (театрларға, мұражайларға, т.б.) тегін бара алады. Бұл аз қамтылған отбасылар да баласына мәдениет пен өнерді тереңірек білуге мүмкіндік береді деген сөз;
Мемлекеттік кітапханалар тек кітап беріп қана қоймай, түрлі мәдени-ағарту шараларын ұйымдастыра алады. Бұл көрмелер, лекциялар, шеберлік сабақтары және басқа да іс-шаралар болуы мүмкін.
Бастауыш сынып оқушылары үшін арнайы бейімделу бағдарламалары әзірленеді. Олар білім алуға көмектеседі;
Балабақша салуға берілген жер учаскелерін сатуға немесе жеке меншікке беруге тыйым салынады. Бұл болашақта жаңа балабақшалар салынуы үшін жасалып отыр;
Мемлекеттік жәрдемақы алатын және мүгедек бала тәрбиелеп отырған ата-ана, сондай-ақ мүгедектігі бар балаларға күтім жасайтын адамдар, егер олар мемлекеттік тапсырыс бойынша тегін оқыған болса, оқуды аяқтағаннан кейін жұмыс істеу міндетінен босатылуы мүмкін;
Мектептер мен колледждер сияқты жеке оқу орындары атақты адамдардың есімдерін жай ғана ала салмайды. Мұндай атауларды қолданар алдында олар атаулармен айналысатын арнайы комиссияның мақұлдауын алуы керек.

Айта кетейік, бұған дейін Қазақстанда 25 жыл бұрын алып тасталған пайызсыз білім беру несиелері биыл қайтарылатыны туралы жазған едік.

Талқылау