Қытайлық компания қазақстандық шенеуніктерге миллиардтаған теңге пара беріп келген

Фото: istockphoto.com

Ақтөбе соты “Ту-Ха” компаниясының екі қызметкеріне қатысты ақша жымқыру және ақша жылыстату дерегі бойынша үкім шығарды. Бұл туралы Stan.kz ақпарат агенттігі хабарлайды. 

Аталмыш компания Қытайдың CNPC корпорациясының құрамына кіреді.

Сот шешімімен “Ту-Ха” ЖШС-нің есепшісі мен бас директорының орынбасары сегіз жылға бас бостандығынан айырылды. Айыптталушылардың әрекеттерінен келтірілген жалпы шығын 6 миллиард теңгеден асқан. 

Сотта есепші мен бас директордың орынбасары 2004-2020 жылдары арасында 16 жыл бойы қытайлық басшыларының нұсқауымен компанияның қаражатын қолма-қол ақшаға айналдырып, шығарып отырғанын мойындады. Бір қызығы, бұл қаражаттар қазақстандық шенеуніктерге пара беруге жұмсалған. 

Әр ай сайын “Ту-Ха” компаниясы Ақтөбе облысы әкімдігіне және еңбек департаментіне шетелдіктерді кедергісіз жұмысқа тартқаны үшін доллармен пара беріп келген. Көші-қон қызметіне қытайлық қызметкерлердің елге кіруіне рұқсат бергені үшін 2,4 миллион доллар төленген. Экология департаментіне әр жыл сайын химиялық реагенттер үшін 20 мың доллар беріліп келген. Кеденге баж мөлшерлемесін төмендеткені үшін шамамен жарты миллион доллар жұмсалған. Ал Ақтөбе облыстық прокуратурасына 100 мың долларлық пара берілгені белгілі болды.

Мұнай-газ саласы бойынша сарапшы Нұрлан Жұмағұлов өзінің Telegram арнасында үкімге қатысты пікір білдірді. 

“Айыпталушының айтуынша, компанияның шығындарының тағы бір бөлігі – іссапар шығындары: әрбір қытайлық қызметкердің Қазақстанға келуіне көп қаражат жұмсалған. Жалпы алғанда “Ту-Ха” қызметкерлерінің іссапарына 4,5 миллион доллар жұмсалыпты. Сонымен қатар, компания шенеуніктерге сыйлықтар жасаған: шетелге сапарларын төлеп беріп, қымбат телефондар, элиталық иіссу, сағаттар, фитнес орталықтарына абонементтер және тағы басқа заттар сыйлаған”, – делінген сарапшының жазбасында. 

Ақшаны “жеңілдетілген” салық режиміндегі жалған компаниялар арқылы қолма-қол ақшаға айналдырған.

“Сандарды қайта тексердім – сәйкес келеді. Егер 2006 жылдан 2020 жылға дейінгі 14 жылда корпоративтік табыс салығы бойынша төлемдер тек 174 миллион теңге болса, соңғы төрт жылда – 700 миллион теңге. Айырмашылықты сезіп тұрсыз ба? Орташа есеппен компания жыл сайын ана компаниясы “CNPC-Актөбемұнайгаздан” 2 миллиард теңгеден тапсырыс алып отырған және әлі де алып келеді. Осы секілді жеткізушілер өте көп”, – дейді Нұрлан Жұмағұлов. 

Айта кетейік, “Ту-Ха” – “СНПС-Актөбемұнайгаз” ЖШС құрылымына кіретін кәсіпорын, ал ол Қытайдың ең ірі мұнай-газ компаниясы CNPC корпорациясының бақылауында. Биыл “СНПС-Актөбемұнайгаз” ЖШС нарықтағы үстем жағдайын теріс пайдаланғаны үшін жауапкершілікке тартылған.