"Ұзартсаңыз үш айға 300 мың теңге қосылады": Қазақстандықтар несиелік демалыс шарттарына наразы
Төтенше жағдай туғызған тағы бір түйткіл. 42500 ді шын мұқтаждар ала алмай жатса, несиесін жаба алмай жатқандар да жоқ емес. Көпшілік 3 айға төлемді тоқтатамыз деуі мұң екен, тасадан тұрып, банк тас атқандай болды. Шегергенің үшін төле дегендей қылып жатыр екен. Жаны қысылған жұрт тым құрыса кредитімді қоя тұрайыншы деп өтініш жазса, кейін ай сайын пәленбай мың теңгені қосымша төлейсің деген жауапты дүңк еткізеді. Бұл неткен бассыздық, һәм басыну деп ашынуға болар еді, сөйтсек, мәселенің екінші қыры бар. Бұл туралы Stan.kz ақпарат агенттігі Еуразия бірінші арнасына сілтеме жасап хабарлайды.
«Төтенше жағдайға байланысты мен банкке өтініш жібердім. Несиемді ұзартыңыз деп. Маған смс келді. Смс-те жазылып тұр, ұзартсаңыз үш айға 300 мың тг қосылады деп. Неге мен 300 мың теңге артық төлеуім керекпін? Оны мен істеп жатқан жоқпын, ол сондай жағдай болып жатыр!», - дейді Гүлнәр есімді кәсіпкер.
Елдегі борышкерлер саны 7 миллионнан асады. Банк алдындағы берешектері болса 455 млрд теңгеге жетіп жығылады. Олардың бәрі демесек те, жартысына жуығы қазір тұрақты табыс көзінен қағылғаны белгілі. Осы себепті мемлекет жеңілдіктер жасалады деген еді. Сөйтіп бұл міндетті бұрынғы еңбек және халықты әлеуметтік қорғау ведомствасын басқарған Мадина Әбілқасымоваға жүктеді.
«Борышкерлерге 2020 жылдың 15 наурызынан бастап осы жылдың 15 маусымына дейін несиелік каникул берілді. Мемлекеттен жәрдемақы, атаулы әлеуметтік көмек алатындар мен жұмыссыз қалғандардарға ол үшін өтініш жазудың қажеті жоқ. Тек рұқсаттарын берсе болғаны. Ал, ақысыз демалысқа кеткендер мен төтенше жағдайдың кесірінен жұмысына жете алмай отырғандар және тағы басқасына өтініш жазу міндетті», - дейді қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің қаржылық қызметтерді тұтынушылардың құқықтарын қорғау департаментінің бас маманы Дмитрий Акмаев.
Бұл жеңілдік бәріне бірдей берілмейді. Тек 2020 жылдың 16-наурызына дейін банктің көмегіне жүгінгендер үшін ғана. Байқасаңыз мамандар үстемақы жөнінде жақ ашпады. Өйткені, әсілінде үстемақы өскен жоқ! Банк бар жоғы сіздің бір жылдық несиеңізді, үш айға созып берді. Мысалы сіздің банк алдындағы берешегіңіз 200000 жүз мың делік! Негізгі қарыз 150 мың, ал елу мыңы үстемақы! Бұл мысал. Сіз ТЖ-кейін мына 150 мыңды төлеуді жалғастырасыз! Ал оның үстемақылары келесі жылға кетеді. Осы кезде сіздің келесі жылы төлейтін сомаңыз, артады.
«Банктер бұл әрекеттерін өздерінің шығындарымен түсіндіріп отыр. Қызметкерлердің жалақы, депозиттердің үстемақылары бар дегендей. Қаржы ұйымдары өте ақылды қадам жасады. Қазір, олар мына үш айдың шығынын өз резервтерінен жабады да, сосын оның орнын үстемақылармен толтыралды», - дейді экономист Айжан Балакешова.
Қалай болған күндеде қаржы ұйымдары шығын шекпейін деп тұр. Ия, заңға салғанда олар ұтып тұр, ал арға салғанда ұтылып тұр.
«Мысалы форс мажорлық ол біраз міндеттемені тоқтатуға мүмкіндік береді. Азаматтық кодексте ереже бар. Ол шартты орындамауға мүмкіндік береді. Несиені төлемеу форс мажорға байланысты», - деді заңгер Нұрсұлтан Өткелбаев.
Қысқасы ТЖ деген пункт болған күннің өзінде қарыздан құтқарып қалмайды екен. Абзалы, мүмкіндік болса, әрине, кредитіңізді қалай төлеп келдіңіз, солай төлеуді жалғастырғаныңыз жөн.