"Әр телефоннан 4 мың теңге": Депутат телефондарды тіркеуді жеке компания жүзеге асыратынына алаңдаушылық білдірді

Фото: Болатбек Нажметдинұлының Facebook парақшасынан

Қазақстандықтар мобильді құрылғыларды IMEI кодтары арқылы міндетті верификациялау мәселесіне шағымданып жатыр. Мәжіліс депутаты Болатбек Нажметдинұлы осыған байланысты үкіметке ресми сұрау жолдады. Бұл туралы Stan.kz ақпарат агенттігі хабарлайды. 

Депутат бұл процедураны конкурс өткізілмей, ресми мәртебесі мен құқықтық негіздемесі жоқ жеке компания жүзеге асыратынына алаңдаушылық білдірді.

Оның айтуынша, парламентке халық пен кәсіпкерлерден бұл жаңа схемаға қатысты өтініштер келіп жатыр. IMEI тіркеу жүйесі Қазақстанда бұрыннан бар болса да, бұған дейін верификация процедурасы жеке құрылым ұсынатын ақылы қызметпен байланыстырылмаған.

Мәжілісмен нарық қатысушыларының мәліметі бойынша, Қазақстанда шамамен 12 миллионға жуық мобильді құрылғы дұрыс тіркелмеген. Әр құрылғыға верификация жүргізудің белгіленген құны – 3 932 теңге. Бұл компанияның ресми мемлекеттік мәртебесі жоқ, конкурс өткізілмеген және нормативтік негіздемесі болмаған кезде күмән туғызады.

Қазақстанда ұялы телефондардың IMEI-кодын тексеру екі айға кейінге қалдырылды

"Механизмге қатысты төмендегі ескертпелер бар. Компанияға ресми мандат берілмеген, конкурс өткізу тәртібі сақталмаған, қызмет құны бір жақты түрде белгіленген, бәсекелестікті қорғау негіздемесі жоқ. Сонымен қатар компания азаматтардың жеке деректерін – ЖСН, аты-жөні, байланыс нөмірі, IMEI кодтарын заңды негіздерсіз жинап жатыр", – деді Нажметдинұлы.

Депутаттың айтуынша, сарапшылардың бағалауынша, Қазақстан нарығындағы мобильді құрылғылардың 75%-ы кедендік рәсімдерді бұзып әкелінеді. Бұл бюджетке жыл сайын 150 миллиард теңгеге жуық жүйелі шығын әкеледі.

"ATS Mediafon KZ компаниясы қандай негізде міндетті IMEI верификациясын жүзеге асырады? Қандай нормативтік-құқықтық актілерге сүйенеді? Конкурс өткізіліп пе, шешімді кім қабылдады? 3 932 теңге қызмет құнын кім және қандай негізде белгіледі? Азаматтардың жеке деректерін жинаудың құқықтық негізі қандай?" – деген сұрақтар қойды депутат.

Мәжіліс депутаты қазіргі схеманың жұмысын тоқтатып, верификация функцияларын уәкілетті мемлекеттік органға беру қажет деп ұсынды. Сондай-ақ заңбұзушылық анықталса, бұрын төленген сомаларды азаматтар мен кәсіпкерлерге қайтаруды талап етті.

Сонымен қатар Нажметдинұлы мобильді құрылғыларды заңсыз әкелу схемаларын анықтауға қатысты тергеу жүргізіп, сұр импорттың ауқымы мен қабылданған шаралар туралы ақпарат беру қажет деп шақырды.

Еске сала кетейік, бұрын хабарланғандай, цифрлық даму министрлігі елге әкелінетін барлық смартфонды міндетті түрде тіркеуді енгізіп жатыр – әр құрылғы үшін 4 000 теңге төлеу қажет болады. Алайда бұл төлемдерді мемлекеттік органдар емес, жеке компаниялар жинайды.

Еске салсақ, бұған дейін Қазақстанда дұрыс тіркелмеген смартфондар бұғатталатыны айтылған еді.