Кеше баспасөз мәслихатында ақпарат министрі Дәурен Абаев арандатушылық туралы айтса, Қазақстанның Дұнған қауымдастығы мұны «Өзге күштердің араласуы» деп бағалады.

Қазақстандық саясаттанушылардың пікірінше, бұл идеологиядағы сәтсіз мемлекеттік саясат, сондай-ақ кедейлік пен жемқорлық туындатқан проблемалары болып табылады. Осыған қатысты бірнеше пікір ұсынамыз:

Ислам Кураев, саясаттанушы:

"Қордай мәселесі - бұл бүкіл Қазақстанның мәселесі!

Этносаясаттағы сәтсіз мемлекеттік саясат- осының дәлелі, біз қиын жағдайда тұрмыз. Осындай қақтығыстардың бастауы Қазақстанның этникалық топтарының қазақтармен ажырамас екендігінің тағы бір дәлелі. Біз біртұтас ұлтты біріктіруіміз керек, жеке қағида бойынша бөлінбеуіміз керек!

Бұл елдегі әрбір адам Қазақстанды тұратын мемлекеті ретінде емес, қазақ қоғамының, қазақ ұлтының бір бөлігі ретінде байланыстыруы керек!",-дейді.

Досым Сәтпаев, саясаттанушы:

"Кез-келген әлеуметтік немесе ұлтаралық жанжал көбінесе билік тарапынан шектен шығу мен ауқатты адамдарға қарағанда кедейлері көп тұрмыстық деңгейдің нашарлығы сияқты елдегі жалпы әлеуметтік шиеленістің нәтижесі (Қазақстанда көбінесе қазақтар арасында кедейлер көп).

Көбіне мұндай қақтығыстардың шын мәнінің түбіне жетуге тырыспай, жабуға немесе тез ұмытып кетуге тырысады.

Соңғы он жылда Қазақстанда мұндай қақтығыстар көп болды. Елде кез-келген қақтығыстың классикалық формасы бұрыннан бері үстем болып келе жатыр: қақтығыс жағдайы + оқиға = жанжал.

Сыбайлас жемқорлықпен, сәтсіз әлеуметтік, экономикалық, ұлттық, коммуникациялық, кадрлық және басқа саясаттармен тұрақты қақтығыс жағдайының болуына билік (орталық және жергілікті) кінәлі. Егер биліктің өзі көбінесе заңдар мен адам құқықтарын құрметтемесе, адамдардың бұл үкіметтің кез-келген өкіліне құрмет көрсетпеуі, сонымен қатар заңдарды бұзуы таңқаларлық нәрсе емес. Осыған тағы да бүкіл республика бойынша мәдениет пен білім деңгейінің төмендеуін, жастар арасындағы жұмыссыздықты, қылмыстың өсуін, нашақорлықты, алкоголизмді және өз-өзіне қол жұмсауды, болашаққа деген сенімсіздікті қосайық. Демек, елдегі қақтығыс жағдайын барынша азайту осы проблемаларды жеке емес, жүйелі түрде шешуде жатыр. Президент мұндай қақтығыстарды «арандатушылардың» әрекеті деді, арандатуға себеп болған кезде ғана мұндай жағдай орын алатынын түсіну керек.

Мұхтар Тайжан, қоғам қайраткері:

Ассамблея (Қазақстан халқы - ред.) - пайдасыз орган және ол таратылуы тиіс. Қазақстан - барлық азаматтар үшін бірдей міндеттері бар біртұтас мемлекет.

Менің білуімше, мұндай қақтығыстардың орын алуы халықтың бірнеше жылдар бойы көріп келген қорлық пен ызасынан мүмкін.

Диаспораларға айтарым: Иә, ресми идеология жылдар бойы қазақтарды қонақжай, мейрімді ұлт ретінде көрсетіп келді, толеранттылық, ізеттілік туралы айтты. Алайда бұл тек достар мен қонақтарға қатысты. Жауға қатысты біз әрқашан қатал болдық. Біз 3 жастан бастап ұл-қызымызды атқа отырғызып өсірдік. 13 жастан бастап әр баланың өз қаруы болған. Достыққа жақсы қараймыз, алайда тек біздің жерімізге, шаңырақ пен тілімізге өрескелдік, қол сұғушылық болмауы тиіс. Ондай жағдайда ешқандай келісімге көнбейміз.

Ғазиз Әбішев, саясаттанушы:

Масанчи жағдайы бізге мықты қорғау органдары керек екенін көрсетеді

Ұлттық-патриоттық сектордың кейбір белсенділері Қордай аймағындағы оқиғаларға қатысты «Әй, диаспоралар, қазақтарды ашуландырған дұрыс емес, ондай жағдайда өздеріңнен көріңдер» дегендей пікір айтып жатыр. Бұл зорлық-зомбылықты ақтау, тіпті қолдау емес пе?

Әрине, этникалық жартылай қылмыстық топтар құратын, азаматтардың өмірі мен қауіпсіздігіне қол сұғатын, құрметсіздік көрсететін зұлым адамдар жазалануы керек. Бірақ мұны мемлекеттік билік, құқық қорғау органдары істеуі керек. Тәуелсіз сот ретінде әрекет, мәнсіз қақтығыстардан пайда жоқ.

Талқылау