"Қазақстан да қартайған қоғамға кіреді": Орталық Азия елдері ішінде экономикалық дамуға кедергі келтіретін фактор болжанды

Фото: pixabay.com

ЮНИСЕФ Орталық Азия елдеріне адам капиталы жеткіліксіз болғандықтан, экономикалық жедел өсім төмендеуі мүмкін екенін мәлімдеді. 2050 жылға қарай Қазақстанда да жастар саны азайып, қарттар саны көбейе түсетіні болжанды. Бұл туралы Stan.kz ақпарат агенттігі хабарлайды. 

Зерттеу көрсеткендей, Орталық Азиядағы халықтың көпшілігі 30 жасқа дейінгі жас адамдар. Бұл жедел экономикалық өсу үшін ерекше мүмкіндік ашады. Ал экономикалық өсу адамның білім, дағдылары мен денсаулығына байланысты. ЮНИСЕФ мамандарының пікірінше, балалар мен жастарға ерте даму, сапалы білім, денсаулық, кәсіби дағдылар, әлеуметтік қорғау мен балалар қауіпсіздігіне инвестиция жасау аймақтың демографиялық дивидендті пайдалана алуына әсер етеді

Орталық Азия – Еуразиядағы ең тез дамып келе жатқан аймақтардың бірі. 2050 жылға қарай халық 30 миллионға өсіп, 112 млн-ға жетеді. Бұл 2000 жылмен салыстырғанда екі есе көп.

Халықтың жартысынан көбін жастар құрайды, бірақ уақыт шектеулі. Қазір 50%-дан астам халық 30 жасқа дейінгі адамдар. 2050 жылы бұл көрсеткіш 40%-дан төмендейді. Демографиялық дивидендті пайдалану тек шектеулі уақытқа мүмкін.

“2050 жылы Қазақстан да қартайған қоғамға кіреді”

Дұрыс инвестиция арқылы Қазақстан 2050 жылға қарай жалпы ішкі өнімді адам басына 14% дейін арттыра алады. 2050 жылы 65 жастан асқан адамдардың үлесі екі есе өседі. Қазақстан ресми түрде "қартаю қоғамына" өтеді.

Ал Өзбекстан 50 миллионнан астам халыққа жетеді. 2025 жылы 37 миллион болса, 2050 жылы 52 миллион болуы мүмкін. Бұл мектептерге, денсаулық сақтау мен еңбек нарығына үлкен жүктеме әкеледі. Тәжікстан – халық өсімі ең жоғары ел. 2050 жылы өсім 45%-дан асады. Ел Еуразиядағы ең жас елдердің бірі болып қалады.

Сарапшылардың болжамынша, балалар саны 2035 жылға дейін өседі. Кейін азая бастайды. Ең үлкен өсім Өзбекстан мен Тәжікстанда болады. Бірақ кейін жастар саны азайып, экономикалық өсу мүмкіндігі төмендейді.

Еңбек ресурстары жетіспеуі мүмкін. 2050 жылы қарттар саны көбейіп, жүктеме артады.

Зерттеу бойынша өнімділіктің 2/3 бөлігі білім, денсаулық, әлеуметтік қорғау мен балалар қорғауына байланысты. Егер инвестиция жасалмаса, демографиялық артықшылықтар жоғалады. Адам капиталына инвестиция жасалмаса, экономикалық әлеует жоғалады.