«Жәниннің» өліміне себепкер болған адамға шариғат «ғұрра» құнын өтеу жазасын міндеттейді. Ғұрра құны – елу алтын динар (шамамен 212,5 грамм алтын) немесе бес жүз күміс дирхам ақшаға (шамамен 1500 грамм күміс)тең келеді, деп жазады islam.kz.

Бұл дегеніміз, ана жатырына түскен ұрық белгілі мерзім ішінде дамып, адами ағзалары белгілі бола бастағанда, дәлірек айтқанда рух үрленіп, жан біткеннен кейін түсік жасату “харам” болады деген сөз.

Ал, енді, жан бітпей жатып, басқаша айтқанда, «жәнин» шағына жетпей тұрып, түсік жасатуға бола ма деген мәселеге ертеректе Ханафи ғалымдары екі түрлі пікір білдірген:

Бірінші пікірдегі Ханафи ғалымдары – жан бітпей жатып және адами ағзалары белгілі болмай тұрып түсік жасатуға болады деген. Бұның уақыты шамамен 120-күндей.
Екінші пікірдегі Ханафи ғалымдары бойынша, әлі жан бітпеген болса да тек, аса зәру жағдайда ғана түсік жасатуға рұқсат. Үзір болмаса, жүктіліктің қай кезеңінде болса да түсікке рұқсат жоқ.

2. Мәлики мәзхабындағы ғалымдардың көпшілігінің пікірінше, ана жатырына орналасқан эмбрионға мүлдем түсік жасатуға болмайды. Мейлі, қырық күнге толсын толмасын және жан бітсін бітпесін, үкім осы. Ананың бойына бала біткен күннен бастап, ол шақалақ – «жәнин» үкімінде. Үзірсіз түсік жасатқан адам немесе түсік жасауға себепкер болған адам «ғұрра» құнын төлейді.

3. Шафиғи мәзхабындағы ғалымдардың бір тобы: “Қырық күнге дейін шақалаққа жан бітпейді. Сондықтан, осы мерзімге дейінгі уақытта түсік жасатуға болады” десе, басқа бір тобы: «аналық ұрық пен аталық ұрық бірігіп, жатырға орналасқан күннен бастап, эмбрион жан кіруге дайын тұрады. Демек, адам болуына кедергі жасау – күнә» – дей келе бұл мерзімде де түсік жасатуға қарсылық білдірген.

Демек, ертеректегі Ханафи ғалымдарының есебі бойынша, іштегі шақалаққа жан 120 (жүз жиырма) күнде бітеді. Ал, Шафиғи мәзхабында оның мерзімі – 40 (қырық) күн.

Медициналық тұрғыда:

Қазіргі медицина бойынша, бірінші айдың соңына дейін эмбрион шамамен 1 мм өседі (шамамен18 (он сегіз) күн). Бұл кезде адамның кейпіне келмейді, тек бір созылған үтір сияқты болып көрінеді. Осы кезде, ағзалары белгілі болмағанымен жүрегі соға бастайды екен. Сондықтан, дене-бітімі әлі қалыптаспағанымен жүрегі соға бастауын негізге алған қазіргі кейбір дін мамандары, жүрегі соға бастаған уақыттан кейін үзірсіз түсік жасатуға болмайды дейді.

Медицинада 12-аптаға дейін әйелдің қалауына орай түсік орындалады. Одан ары қарай 12 мен 28 апта аралығындағы уақыттарда тек білікті дәрігерлердің нұсқауымен ғана түсік жасалуға рұқсат етіледі делінген.

Қорытынды:

Бұрынғы мәзхаб ғұламаларының Құран аяты мен хадис шариф аясында берген пәтуаларын негізге ала отырып, қазіргі таңдағы дін мамандары түсік жасату мәселесін былайша реттеп көрсеткен:

120 (жүз жиырма) күн өткен болса, түсік жасату харам. Аталық ұрық пен аналық ұрық бірігіп, жатырға орналасқан күннен бастап есептегенде 120 (жүз жиырма) күн толған болса, түсік жасату харам. Бұл мерзімде түсік жасату тек, ана өміріне қауіп төндіретіндігі нақты белгілі болған жағдайда ғана рұқсат.
40 күн. Қырық күнге дейінгі мерзімде ерлі-зайыптылардың өзара шешімдерімен түсік жасатуларына рұқсат.
40 күн мен 120 күн арасы. Қырық күн мен жүз жиырма күн арасында тек мына екі жағдайда ғана түсік жасатуға рұқсат етіледі:

- Бала көтеру ананың ден-саулығына елеулі зардап алып келетіндігі білікті дәрігерлер тарапынан анықталып, сол зардап босанғаннан кейін де жалғасын табатындығы нақтыланса
- Немесе іштегі баланың жазылуы неғайбыл кемтар болып туылатындығы білікті дәрігерлер тарапынан нақтыланған болса.

Бұл айтып өткеніміз – Кувейт мемлекетіндегі Пәтуа мәжілісінің 1984 жылы, қыркүйектің 29-күні шығарылған қаулысына сүйенеді. Алайда, мүлдем түсік жасатуға қарсы болған қазіргі таңдағы дін ғұламалары да жоқ емес.

Түйін сөз:

Барлық ғалымдарымыздың ортақ тұсы – жатырдағы эмбрионға жан бітіп, адами ағзалары біліне бастаған шақалаққа түсік жасату харам. Тек, ана өміріне қауіп төнсе, денсаулығына айтарлықтай зақым келетін болса, яки, дүниеге келгеннен сон жазылмайтындай кемтар болып туылатындығы білікті мамандар тарапынан нақтыланса ғана рұқсат делінген.

Сондай-ақ, мүлдем түсік жасатуға қарсы болған ғалымдардың пікірін негізге ала отырып айтарымыз, жүктіліктің қай кезеңінде де жоғарыда айтылған зәру жағдайлар болмаса, түсік жасату дұрыс емес.

Абдусамат Қасым

Тағы да оқыңыз:

Психолог: Абортпен алдырып тастаған баланың келесі туылған балаға әсері болады

Шариғат бойынша күйеуінің әйелі алдындағы жыныстық міндеті

Рамазан айында қандай адамдардың тілегі қабыл болмайды?

Талқылау