Ипотекалық несиенің пайыздық мөлшерлемесі төмендетілсе, баспана қолжетімді бола ма – Сарапшылар жауап берді
Қазақстанда ипотекалық несиенің пайыздық мөлшерлемесін 25%-дан 20-%-ға дейін төмендету ұсынылды. Билік осылайша тұрғын үй несиесін қолжетімді етуді жоспарлап отыр. Бірақ сарапшылардың айтуынша, бұл баға нарығына және қазақстандықтардың сатып алу қабілетіне әсер етуі екіталай. Бұл туралы Stan.kz ақпарат агенттігі Информбюро бағдарламасына сілтеме жасап хабарлайды.
Фото: pixabay.com
Қазақстанда ипотека бойынша ең жоғары жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесі 25%. Енді оны 20 пайызға дейін төмендету ұсынылып отыр. Бірақ сарапшылар екінші деңгейлі банктердегі ипотека мөлшерлемесі сол деңгейде екенін айтады. Сондықтан сатып алу қабілетінің өсуін күтудің қажеті жоқ.
“Қазіргі уақытта екінші деңгейлі банктердегі несие бойынша орташа пайыздық мөлшерлеме 20-21%. Сондықтан бұл бағаға әсер етпейді. Екінші деңгейлі банктер арқылы жасалатын операциялар әлдеқайда аз, бұл барлық транзакциялардың шамамен 30%-ы”, – дейді "SHYM GROUP" жылжымайтын мүлік агенттігінің маркетологы Гүлдария Ғалымжанқызы.
Ең жоғары мөлшерлеме 20% төмендетілгенімен, ипотека азаматтардың көпшілігі үшін қымбат болып қала береді.
Экономистердің сөзінше, пайыздық мөлшерлеме жылдық 13-15 пайыздан асатын болса, қарыз ауыртпалығы тым жоғары болады. Өйткені ипотека әдетте 10 жылға беріледі. Ал артық төлем бір, тіпті екі пәтердің құнына дейін жетуі мүмкін. Бірақ тарифтерді төмендетуге мүмкіндіктер бар дейді маман.
“Қазіргі уақытта нарықта базалық мөлшерлеме мен инфляция жоғары. Олар үшін пайыздық мөлшерлемені одан әрі төмендету тиімді емес. Онда депозиттер 13-14% емес, олардың жылдарында 6-7% болғаны сияқты, олар 12-15% шығара алады”, – дейді R-FINANCE қаржылық кеңесшісі Арман Байғанов.
Мысалы, Еуропада ипотека мөлшерлемелері айтарлықтай төмен. Оған сәйкес депозиттер бойынша пайыздық мөлшерлемелер де төмен.
Сарапшылардың пікірінше, несиенің пайыздық мөлшерлемесін жасанды түрде төмендету әрекеті баспананың қолжетімділігі мәселесін шешпейді. Оның орнына құрылыс саласын дамытуға назар аудару керек.
Дәл осы жерде арзан ақша, субсидия, жер, цехтар салуға, кадрларды оқытуға қолдау қажет. Бұл өзіндік құнды басқаруға, бақылауға, сайып келгенде, сату бағасын басқаруға әсер етеді. Бірақ біз нарыққа тез арада арзан ақша шығаруға тырысамыз және нәтиже бір шаршы метр құнының бір есе өсуі. Бұл импортты алмастыру мен құрылыс индустриясының мәселелерін шешпейді”, – дейді жылжымайтын мүлік жөніндегі халықаралық сарапшы Лев Тетин.
Сарапшылардың пікірінше, қолжетімсіз ипотека мәселесін стратегиялық жоспарлау мен ұзақ мерзімді шешімдер ғана шешеді. Қазір тарифті төмендету туралы қаулы жобасы қоғамдық талқылауға шығарылды.
Айта кетейік, бұған дейін Қазақстанда ипотеканың сыйақы мөлшерлемесінің шекті мәні төмендетілетіні айтылған еді.