Жалпы теріс бағытпен біріктірілген жарияланымдар "Фридом Финанс" АҚ-тың бастамасымен компанияның бұрынғы қызметкері В. Световойға қатысты қозғалған қылмыстық істі тергеп-тексеуге қатысты болып отыр. Аталған материалдарда бірқатар елеулі қателік пен дәлсіздіктер жіберілді, онда екі түрлі іс: "Фридом Финанс" АҚ-тың бұрынғы қызметкері Т. Бековқа қарсы В. Световойдың ісіне және Ж. Капарованың ісіне байланысты ақпараттың сәйкес келмеуі және араласуы болды.

Жалған және жаңылысуға әкелетін мәліметтердің таралуын болдырмау үшін, сондай-ақ тиісті істердің дұрыс және толық жариялануын қамтамасыз ету үшін осы мәселе бойынша түсініктеме жариялау қажет деп санаймыз.

В. Световойдың ісінің мәні

Виталий Валерьевич Световой топ-менеджер болған жоқ, Компанияның Сату департаментіндегі орта басқару буынына қатысты қызметте жұмыс істеді. Алдымен ол Петропавл қаласындағы (Солтүстік Қазақстан облысы) сату бөліміне, содан кейін 2023 жылғы наурыздан бастап Алматы қаласындағы сегіз сату бөлімінің екеуіне жетекшілік етті. Атқаратын лауазымдарындағы міндеттеріне клиенттермен тікелей өзара іс-қимыл жасау кірмеді. Световойдың стратегиялық шешімдер қабылдауға және клиенттермен өзара іс-қимыл жасау кезінде компанияның атынан әрекет етуге құқығы болған жоқ.

2024 жылғы тамызда Компанияға Г. Исаева өзінің әкесіСветовойға берген ақшаны қайтару туралы талаппен жүгінді. Г.Исаеваның айтуынша, Световой бұл ақшаны үлкен пайызбен қайтаруға уәде берген. Бұл ретте қаражат компаниядағы шоттар арқылы емес, Световойдың жеке өзіне қолма-қол ақшамен не оның жеке банктік шоттарына берілді. Ұсынылған растайтын құжаттар болған жоқ.

Келіп түскен шағым негізінде Компания ішкі тексерудің жүргізілуіне бастама жасады, Световой дереу жұмыстан шеттетілді. Тексеру нәтижелері бойынша 2024 жылғы 6 тамызда Световой беделіне кір келтіретіннегіздер бойынша жұмыстан шығарылды.

Ішкі тергеп-тексеру жұмыстары не орнатты?

В. Световой, еңбек шартының ережелерін, лауазымдық нұсқаулықты, Компаниялардың ішкі құжаттарын (Сату департаментінің қызметкерлері үшін Клиенттік сервис сапасының стандарттарын, Корпоративтік этика кодексін, Алаяқтық пен сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл және алдын алу жөніндегі ішкі бақылау саясатын) бұза отырып:

жеке тұлғалардан жеке аударымдар немесе пайызбен қайтару туралы уәделермен аса ірі мөлшерде қолма-қол ақша берілу арқылы ақша алды. В.Световойдың айтуынша, ол кем дегенде 16 адамнан ақша алды;
клиенттерге үлкен инвестициялық жетістіктер болады деп жаңылыстыру үшін құжаттардың қолдан жалған скриншоттарын жасап, жіберді;
жәбірленушілерге ақшаны, соның ішінде қолма-қол ақшаны бірнеше рет алып, өзі берді;
В.Световойдың айтуынша, ол алған ақшаны букмекерлік кеңселердегі ставкаларға, жеке қажеттіліктеріне және үшінші тұлғаларға аударымдарға жұмсаған;
зардап шеккен көптеген адамнан (олардың кейбіреулері компанияның клиенттері емес) жеке жинақтарынан ақша алды, олар Компанияның шоттарында ешқашан орналастырылмаған.

Бұл ретте ақша беру қолхатсыз, шарттарсыз және растаусыз ресімделді. Зардап шеккен адамдар да, В.Световойдың өзі де аударымдардың тарихын: қанша ақша берілгенін және қанша ақша қайтарылғанын қалпына келтіре алмады немесе құжатпен растай алмады. Ішкі тексеру шеңберіндегі залалдың шамамен алынған сомасы В.Световойдың өзінің айғағы бойынша және ол ЕДБ-дегі шоттары бойынша берген банктік үзінді көшірмелер негізінде анықталды, бұл айғақтар кейбір клиенттер ұсынатын жасалған аударымдар туралы бірнеше құжатпен салыстырылды, аталған аударымдар олар мәлімдеген залал сомасына сәйкес келмеді. Сондай-ақ, қолма-қол ақшамен берілуі мүмкін сома белгісіз болып қалды.

Осылайша, компанияның күшімен қандай соманың қолма-қол ақшамен берілгенін немесе қайтарылғанын нақты анықтау мүмкін болмады.

Компания дереу полицияға (№ЖТ-2024-05032942) арызбен жүгініп, жиналған барлық материалды берді. Қылмыстық іс қозғалды. Біз тергеуге жан-жақты қолдаукөрсетуді жалғастырып жатымыз.

Сол сәттен бастап Компания реттеушілердің көптеген сұрауына жауап берді, В. Световойдың ісінің мән-жайларына қатысты барлық сұратылған ақпаратты ұсынды.

"Фридом Финанс" АҚ-тың көзқарасы

Компания да В. Световойдың қызметінен зардап шеккен тарап болып табылады.

Зардап шеккен жеке тұлғалар (олардың кейбірі тіпті біздің клиенттеріміз болмай шықты) күдіктімен жеке қаржылық қарым-қатынаста болып, оған қаражатын компанияның аясынан тыс өз беттерінше берді.

Біз өз тарапымыздан:

қатаң құқықтық аяның шеңберінде әрекет етеміз;
мәселені жасырғанымыз жоқ, керісінше тергеп-тексерудің жүргізілуіне бастама жасадық;
заңда және ішкі регламентте көзделген тергеп-тексеу, шеттету, жұмыстан шығару сияқты барлық шараны қолдандық;
полицияға қылмыстық іс қозғау туралы арыз жолдадық және тергеп-тексеру барысында жиналған барлық ақпаратты бердік;
тергеуге қолдау көрсетіп жатырмыз және реттеушілермен (соның ішінде ҚНРДА-мен) тұрақты өзара іс-қимылды жүзеге асырудамыз, барлық сұранысқа дереу жауап беріп жатырмыз;
өз сайтында (https://ffin.kz/news/42205) 2025 жылғы 9 ақпанда ресми көзқарасымызды білдірдік.

Алайда, жекелеген интернет-ресурстар бұл істі хабарлай отырып, маңызды деректерді елемей, ақпаратты бұрмалауда.

Қоғамдағы қысым және бопсалау әрекеттері

2024 жылдың соңынан бастап бірқатар адам компанияға қысым жасау әрекеттерін бастады, соның ішінде:

сұратылып отырған соманы төлеуден бас тартқан жағдайда жария компаниялармен және шағымдармен қорқыту;
БАҚ-та, оның ішінде зардап шеккендер болып табылмайтын тұлғалардан тексерілмеген ақпаратты тарату;
тергеу құпиясын құрайтын ақпаратты жария ету, фактілермен айла-шарғы жасау және эмоционалды қысым көрсету.

Сонымен бірге, қоғамда "Фридом Финанс" АҚ -тың атына теріс сипаттағы бірнеше жарияланым пайда болғанға дейін Компанияға әртүрлі тұлғалардан БАҚ-та терісжарияланымдарды болдырмау мақсатында қомақтыақшамен "жағдайды реттеп береміз" деген ұсыныстаркеліп түсе бастады.

Компания мұндай "ұсыныстардан" бас тартып, оларды бопсалау және корпоративті қысым жасау әрекеті деп санады. Мұндай "ұсыныстан" бас тартқаннан кейін келісілген және бірнеше жылдам жарияланым, оның ішінде "ҚазТАГ" ХАА агенттігі екі күнде шығарған 12 материал шықты.

Жағдайларды араластыру және жалған айыптау туралы

Бірқатар басылымда екі түрлі іс әдейі араластырылған:

1-жағдай – Ж. Капарова Т. Бековқа қарсы.

Ж. Капарова, соңғы жарияланымдарда дереккөз ретінде жиі айтылады, ол В.Световойдан зардап шеккен жоқ.Оның брокерлік шоттарында шығындар болған жоқ.

Проблемалық жағдай Ж. Капарованың анасында пайда болды, оның анасы логині мен паролін "Фридом Финанс" АҚ-тың бұрынғы менеджері Т.Бековқа оның компаниядан кететінін біле тұра берді. Т.Беков жұмыстан кеткеннен кейін олар бөлек ақыға ынтымақтастық қатынас жасауға уағдаласты, Ж.Қапарованың анасы Т.Бековқа оның шотын басқару үшін авторизацияланған деректерін (логиндер мен паролдер) берді. Бұл ақпарат Ж.Қапарованың өзі компанияның және ҚНРДА-ның өкілдерімен бетпе-бет кездескен кезде ұсынған түсіндірмелермен растады.

Осыдан кейін Ж.Қапарова полицияға, оның ішінде Т.Бековқа қарсы қылмыстық іс қозғау туралы арыз жолдады.

Құқықтық аяда керек нәтижеге қол жеткізбегендіктен, ол интернетте компания туралы теріс ақпаратты белсенді түрде жариялай бастады.

Ары қарай, компанияның мәлімдемесі бойынша В.Световойға қарсы қозғалған іс туралы білгеннен кейін, ол зардап шеккендердің кейбірімен бірігіп, оның ішінде Г.Исаевамен бірлесіп компанияға қоғамдық өрісте қысым көрсетуге тырысты, Ж.Қапарова Г.Исаевамен бірге соңғы жарияланымдардың көбінде негізгі ақпарат көзі ретінде көрсетілген.

2-жағдай — В. Световой.

Бұл қылмыстық іс компанияның бастамасымен қозғалды. Бұрынғы қызметкер клиенттері мен әріптестерін әртүрлі сылтаулармен ақшаны оның жеке шоттарына аударуға немесе қолма-қол беруге көндірді. Олардың кейбіреулеріне үнемі кері аударымдар келіп түсетін, бұл сенімділікті арттырды.

Зардап шеккендердің нақты саны анықталған жоқ.Компанияға әр түрлі уақытта 14 адам, полицияға істі тергеп-тексеру шеңберінде 11 адам жүгінді.

Жақында, осы іс бойынша тергеп-тексерудің жүріп жатқанына қарамастан, жекелеген жәбірленушілердің өтініші бойынша В. Световойға қатысты сол эпизод бойынша екінші іс қозғалды.

Медиа жауапкершілігі туралы

Бірқатар интернет-басылымның материалдарында мыналар:

дәйексіз және расталмаған мәліметтер;
эмоционалды айыптау;
бұрмаланған деректер, олардың байланысы және реттілігі;
нақты зардап шекпеген адамдардың дәйексөздері қамтылады.

Негізінде, мұндай науқан компанияның заңсыз "соттан тыс есеп айырысуға" қатысудан бас тартуына жауап ретінде ұйымдастырылған PR шабуылы болып саналады.

Компания басылымдардың біріне мақаланы алып тастау, ақпаратты жоққа шығаруды жариялау және жалған ақпаратты таратуды тоқтату туралы талаппен сотқа дейінгі шағым жіберді.

"Фридом Финанс" АҚ журналист мамандығын және сөз бостандығы қағидаттарын құрметтейді, бірақ БАҚ-тан құқық, этика және факт-чекинг нормаларын сақтайды деп күтеді.

"Фридом Финанс" АҚ:

туындаған оқыс оқиға туралы ақпаратты алған кезде бекітілген хаттамаға сәйкес жауап берді - ішкі тергеп-тексеру жүргізіп, құқық қорғау органдарына хабарлады;
В.Световойдың іс-әрекетін мұқият тергеп-тексеру үшін қылмыстық іс қозғауға бастамашы болды;
тергеумен белсенді ынтымақтастықты жүзеге асырудажәне реттеуші органдардың барлық сұрағына жауап беруде;
PR шабуылына, қоғамдық қысымға және жекелегентұлғалардың бопсалау әрекеттеріне тап болды;
құқықтық ая шеңберінде әрекет етеді, оған жоғарыда аталған жағдайларды хабалайтын зардап шеккен адамдар мен БАҚ-ты шақырады.

Компания жала жабуға мүлдем төзімділік танытпайды деген қағидатты ұстанады және өзінің іскерлік беделін сот тәртібімен қорғауға, соның ішінде жалған ақпарат таратқан адамдар мен ұйымдарды жауапқа тартуға құқылы.

Компания осы мүмкіндікті пайдаланып, клиенттерге зиянкестердің құрбаны болмау үшін мыналар жайында ескертеді:

шоттарыңызды тек компанияның ресми деректемелері бойынша толтырыңыз;
инвестициялау үшін тек өз меншікті шотыңызды пайдаланыңыз;
авторизацияланған деректеріңізді (логиндер мен паролдерді) ешқашан үшінші тұлғаларға (оның ішінде компанияның қызметкерлеріне) бермеңіз;
авторизациялық телефон нөміріңізді үшінші тарап нөмірлеріне өзгертпеңіз.

Егер сізге үшінші тұлғадан (оның ішінде компания қызметкерінен) жоғарыда көрсетілген әрекеттердіңбіреуін жасау немесе ақшаны осындай тұлғаға жеке аудару туралы ұсыныс келіп түссе, одан бас тартыңыз да, Компанияға осы оқиға туралы оның қолдау қызметіне 7555 нөмірі бойынша қоңырау шалу немесе комплаенс-қызметтің: [email protected] поштасына өтініш жазу арқылы хабарлаңыз.

Талқылау