2026 жылы Қазақстандағы жүк көлігін жүргізушілер жұмыссыз қалмақ

Фото: pixabay.com

2026 жылдың 1 қаңтарынан бастап Қазақстанда 25 тоннадан ауыр үш осьті жүк көліктердің жалпыға қолжетімді жолдарда жүруіне тыйым салатын заң күшіне енеді. Мәжілісмен бұл үлкен жүк көліктерінің иелері мен жүргізушілері жұмыссыз қалуына әсер ететінін жеткізді. Бұл туралы Stan.kz ақпарат агенттігі хабарлайды.

Мәжілісмен Болатбек Әлиев Facebook парақшасында жаңа заңның тиімді еместігін айтты. 

“Алғаш қарағанда бұл жолдарды қорғау сияқты көрінеді. Бірақ іс жүзінде бұл кәсіби емес шешім, ол бұрындары да сәтсіздікке ұшыраған”, – деді Әлиев.

Оның айтуынша, бұл тыйым 2019 жылы да енгізілмек болған. Бірақ тиімді еместігіне байланысты тоқтатылған. 2022 жылы қайта қабылданды, бірақ тек 2026 жылға дейін қолданбай тұра тұруға қалдырылған. Заңның ережелері өзгермеген, бірақ салдары әлдеқайда үлкен болуы мүмкін.

“Әр жүк көлігі Қазақстанға кіргенде ұлттық заң талаптарына сай сертификат алады. Егер қазір оларды қолдануға тыйым салса, бұл бұрынғы өз шешімдерінен бас тарту болады. Егер 2022 жылдан кейін шектеу жоспарланғанын білсе, онда алдымен сертификаттарды қайта қарап, мыңдаған көлікті әкелуге тыйым салған жөн еді. Сосын пайдалануын шектеу керек еді”, – деп түсіндірді Әлиев.

Мәжілісмен атап өткендей, үш осьті шассилер тек самосвалдарда ғана емес, бетон араластырғыштарда, контейнер тасымалдағыштарда, борттық жүк көліктерінде және автобустарда да қолданылады. Бірақ заң тек самосвалдарға ғана қатысты. Бұл, Әлиевтің айтуынша, Toyota пикаптарын тыйып, сол базадағы джиптерге рұқсат берген сияқты жағдай.

“Жолдардың бүлінуіне техниканың өзі емес, сапасыз құрылыс пен бақылаудың жоқтығы кінәлі. Бізде осьтік жүктеме нормалары, салмақ өлшеу жүйесі және көлік инспекциясы бар. Егер бақылау жұмыс істемесе, бүкіл техника класын тыйым салу емес, жүйені қайта қосу керек. Көлік тасымалдаушыларды кінәлау оңай, бірақ әкімшілік жүйені реттеу керек”, –  деді Әлиев.

• Бектенов дәрі-дәрмек бағасының негізсіз өсуіне жол бермеуді тапсырды

• Қазақстанда автожолдарға бірыңғай жөндеу мерзімдері енгізілмек

Егер заң күшіне енсе, Қазақстанда шамамен 36 500 үш осьті самосвал жұмыс істейді. Әлиевтің айтуынша, бұл көптеген адамдарға жұмыс беріп отыр. Ал олардың отбасыларын есептесек, көп азаматқа әсер етеді. Самосвал жүк көліктері жол салу, мектеп, аурухана, тұрғын үй, ТЭЦ, су және газ жүйесі, көмір тасымалы, өнеркәсіп және минералды шикізат тасымалдауда пайдаланылады.

Әлиев егер самосвалдар тоқтатылса, бұл нақты сектордың тоқтап қалуына, машиналардың тапшылығына, шығынның өсуіне және мемлекеттік жобалардың үзілуіне әкелуі мүмкін дейді. Көп компаниялар мен жеке меншік иелері лизинг пен кредиттік міндеттемелерін орындай алмай қалады. Бұл банкроттыққа және төлем жасамауға әкеліп соғады.

Сонымен қатар, бұл халық арасында наразылық пен әлеуметтік шиеленістер тудыруы мүмкін. Мемлекеттік органдар заң нормасын қайта қарау үшін Үкіметке өтініш беруге мәжбүр болады.

Әлиевтің қорытындысы: заңды тоқтату немесе толық алып тастау қажет. Қадағалау тыйымдар арқылы емес, осьтік жүктеме, цифрлық бақылау және жауапкершілік арқылы жүзеге асуы керек.  

“Біз алдын ала әрекет етуіміз керек, дағдарысты алдын ала болдырмау керек. Әлі уақыт бар – заңға ақылмен қарау керек”, –  деп түйіндеді Әлиев.