Серік Жұманғарин өзін Қазақстандағы салық реформасының "әкесі" деп таныды

Фото:gov.kz

Қазақстанның вице-премьері – Ұлттық экономика министрі Серік Жұманғарин салық реформасын жүргізу мен үкіметтің экономикалық және қаржылық саясаты үшін жеке жауапкершілікті өз мойнына алғанын мәлімдеді. Министр журналистің "реформаның есептері дұрыс шықпаса, жауапкершілікті кім алады?" деген сұрағына осылай жауап берді. Бұл туралы Stan.kz ақпарат агенттігі хабарлайды.

"Мен бұны бұрын да айттым, мен осы реформаға жауаптымын, ал әріптестерім өз бөліктері үшін жауап береді. Үкіметтегі экономикалық және қаржылық саясаттың жалпы үйлестіруін мен жүзеге асырамын. Жақында біреу мені "салық реформасының әкесі" деп атады, солай болсын. Біз бәрі сәтті жүзеге асады деп есептейміз", – деді Жұманғарин.

Вице-премьердің айтуынша, жүргізіліп жатқан өзгерістер тәжірибе емес, олар нақты есептер мен халықаралық тәжірибеге негізделген.

"Мұндай салада ешкім тәжірибе жасай алмайды. Бұл есептер, халықаралық тәжірибеге сүйену. Бұл кофемен бал ашу емес. Бізде осы бағытта институттар мен үздік мамандар жұмыс істеді", – деді министр.

Ол басқа елдердегі салық өзгерістерін мысалға келтірді.

"Қазір барлық мемлекеттер осыны қарастырады. Ресейде жаңа жылдан бастап ҚҚС 20%-дан 22%-ға көтеріледі. Өткен жылы КҚК 20%-дан 25%-ға көтерілді. Бұл әлемдік тәжірибеде қалыпты жағдай", – деді ол.

Сондай-ақ Қазақстанда реформа барынша ашық талқыланып жатқанын атап өтті.

"Біз бұл реформаны бір жыл бойы сіздермен, бизнестің өкілдерімен талқыладық. Басқа елдерде оны тез қабылдайды да әрі қарай жылжиды", – деді Жұманғарин.

Серік Жұманғарин жаңа салық реформасы шектеулі сандағы кәсіпкерлерге ғана әсер ететінін айтып, бұл мәселеге байланысты дүрбелең тудыратын мәлімдемелерді сынға алды.

"Атың шықпаса жер өрте дейді. Сол себепті осындай дүрбелең туындайды. Бәрі бітті, барлық кәсіпорындар Қырғызстан мен Өзбекстанға қашады, көптеген кәсіпорын жабылады, шағын және орта бизнес жойылады деп жатыр. Мұның қажеті неде? Меніңше, ең алдымен, жазылушылар санын көбейту керек шығар", – деді вице-премьер.

Оның айтуынша, реформа тек белгілі бір бөліктегі кәсіпкерлерге әсер етеді. 84% кәсіпкер ешқандай өзгеріс сезінбейді, себебі олар нөлдік есеп беріп, 15 млн теңгеден аз айналыммен жұмыс істеген. 90% кәсіпкер ҚҚС төлемеген, жалпыға бірдей режимде жұмыс істеген және B2C клиенттеріне қызмет көрсетуін жалғастыра береді.

"Ендеше, бұл құбылыстың жаппай екені туралы нені айтып отырмыз? Реформа тек белгілі бір кәсіпкерге ғана әсер етеді, бұл, әрине, оларға тиімді емес. Ал арнайы салық режимдерінің бастапқы идеологиясы аздап дұрыс түзетілмеген", – деді Жұманғарин.

Ұлттық экономика министрі реформаның мақсаты арнайы салық режимдерінің бастапқы қате идеологиясын жою екенін, оларды салықты оңтайландыру құралына айналдыру бизнестің дамуына кедергі келтіретінін айтты.

"Қалыпты мемлекет бұны көтере алмайды, себебі ең алдымен әлеуметтік функцияларын орындауы керек. Сондықтан біз осы реформаны жасап отырмыз", – деп түсіндірді министр.

2026 жылдың 1 қаңтарынан бастап Қазақстанда жаңа Салық кодексі күшіне енеді. Салық реформасы аясында арнайы декларацияға негізделген арнайы салық режимін қолдануға тыйым салынатын қызмет түрлерінің тізімі кеңейтілуі жоспарланған. Үкімет, депутаттар және бизнес өкілдерінің қатысуымен ұзақ уақыт талқылау жүргізілді. Қыркүйекте мәжіліс депутаттары тыйым салынатын тізімде шамамен 1000 ЭҚТЖЖ болуы мүмкін екенін хабарлады.

Кейін Ұлттық экономика министрлігі арнайы декларацияға негізделген салық режимін қолдануға тыйым салынатын қызмет түрлерінің тізімін бекітетін үкіметтік жобаны жариялады. Тізімге 1111 ОКЭД-тің 795 түрі кірді, бұл салық төлеушілердің шамамен 30 пайызына тең.

Қазан айында Қазақстан үкіметі макроэкономикалық тұрақтылықты қамтамасыз ету және экономикалық реформалардың жағымсыз салдарын азайту үшін бірқатар шешімдер қабылдады.

Соның ішінде жаңа Салық кодексінің шағын және орта бизнеске теріс әсерін азайту үшін арнайы декларацияға негізделген арнайы салық режимін қолдануға артық шектеулерді алып тастауға шешім қабылданды. Соңғы нәтиже бойынша тыйым салынатын тізімде қазіргі заңнамаға сәйкес тек 44 қызмет түрі қалды.