Әсияның айтуынша, босанар сәттегі толғақ басталғанда және шақыртумен келетін медициналық персоналдың немқұрайдылығы байқалған соң, ол муниципалдық перинаталдық орталыққа жүгінуге мәжбүр болыпты.
Фото: Әсияның жеке мұрағатынан
"Мен такси шақырып, перзентханаға өзім бардым. Ол жерде маған есепке тұру міндетті екенін айтты. Сондықтан менің жігітім қытайлық, біз ренжісіп қалдық деп айтуыма тура келді. Ақыры босандым, баланы менің атыма жазып қойды. Үш күннен кейін қытайлық тапсырыс берушілер жіберген екі күтуші келіп, баланы алып кетті. Оны Қытайға алып кетеміз деді. Қазір оның қайда екенін білмеймін. Бірақ өзін биологиялық ата-анамыз деп таныстырған адамдар менен ‘балаға бас тарту жайлы арыз’ жазуды талап етіп отыр," – дейді Әсия.
Ал жүктілігінің алтыншы айында жүрген Наталья делдалдармен жанжалы медициналық тексеріс нәтижелеріне байланысты туындаған. Шақыртумен келетін дәрігерлер алған талдаулар құрсақтағы баланың Дауна синдромына күдігі бар екенін көрсеткен. Бұл жағдай Натальяны басқа медициналық орталықтарға жүгінуге және тұрақты мекенжайы бойынша емханаға ресми тіркелуге мәжбүр еткен.
"Менің басқа амалым болмады. Делдалдар бұл жағдайда өзімді кінәлап, баланың бойында Даун синдромы болу ықтималдығы үшін мені жауапты деп көрсетті. Соның салдарынан олар маған ешқандай ақша төленбейтінін, керісінше, мен оларға қарыз болып қалатынымды айтты. Бірақ мен басқа медициналық мекемелерге барып, қайта тексеруден өттім – нәтижесінде баламның дені сау екені анықталды. Соған қарамастан, маған қазір Шымкентке немесе Бішкекке күштеп алып кетіп, түсік жасатамыз деп қорқытып жатыр," – дейді Наталья.
Фото: Әсия (Есімі өзгертілген)
Суррогат ана болуға келісім берген әйелдердің қол қойған құжаттарын зерделегеннен кейін, адвокаттар Альбина мен Азамат Бекқұловтар заң бұзушылық әрекеттерді аңғарған. Stan.kz тілшісімен әңгіме барысында олар бұл құжаттардың жасалу формасының өзі заңсыз екенін айтып өтті.
Фото: Видеодан скрин
"Ең алдымен, олар құжатқа қол қойған ұйым – дәрі-дәрмек жеткізушісі ретінде тіркелген. Мүмкін, Қытайдан. Нақты айту қиын, себебі ұйымның ресми тіркеуі туралы ашық ақпарат жоқ," – деді Альбина Бекқұлова.
Өз кезегінде Азамат Бекқұлов әйелдер қол қойған құжаттардың барлығы Қазақстан заңнамасына мүлде қайшы екенін атап өтті.
"Суррогат ана қызметі туралы заңды келісімшартта баланың биологиялық ата-аналары бірден көрсетілуі керек. Және туу туралы куәлікте солардың есімдері жазылады. Бұл – ресми некеде тұрған ерлі-зайыпты болуы тиіс, қандай да бір компания тапсырыс беруші ретінде көрсетілмеуі керек. Ал біз қорғауымызға алынған әйелдерден алған құжаттарда мұның ешқайсысы жоқ. Нотариалды расталған келісімшарт та жоқ, ерлі-зайыпты екені дәлелденген, Қытайдан келген жұп туралы нақты деректер де жоқ. Суррогат аналардың жүктілік бойынша есепке алынғаны жөнінде ақпарат жоқ. Тапсырыс берушілердің тарапынан аналарды асырауға кеткен шығындар туралы да мәлімет көрсетілмеген. Қолдағы барлық құжаттар – заңдық күші жоқ, жалған қағаздар ғана," – деп түйіндеді адвокат.
Азамат Бекқұловтың айтуынша, жалпы бұл жағдай Қылмыстық кодекстің “кәмелетке толмаған балалар саудасы” бабы бойынша қаралуы тиіс қылмыстық әрекетке жатады. Себебі суррогат аналардан туған балалардың нақты қайда екені белгісіз. Сонымен қатар, Альбина мен Азамат Бекқұловтар өздеріне көмек сұрап келген барлық әйелдердің балаларды "қара трансплантология" мақсатында өсіретін халықаралық қылмыстық топтың құрбаны болуы мүмкін екенін жоққа шығармайды. Әйелдермен жүргізілген әңгімелер бұл "балалар арқылы табыс табатын бизнестің" географиясы кең екенін көрсеткен – орталығы Қытайда, ал оның филиалдары Ресейде, Қазақстанда, Қырғызстанда, Грузияда және Оңтүстік-Шығыс Азия елдерінде орналасқан болуы мүмкін. Олардың айтуынша, эмбрионды шетелде салдыру үшін жас әйелдерді кедергісіз шекарадан, көші-қон және кедендік бақылаулардан өткізу фактісі – өзі-ақ көптеген сұрақ туындатады.
"Шындығында, сұрақ өте көп. Бұл бизнестің артында өте ықпалды адамдар тұрған деген күдік бар. Өйткені тапсырыс берушілердің өздері де әйелдерге қоқан-лоққы жасағанда осыны меңзейді. Бұл іспен міндетті түрде құқық қорғау органдары айналысуы керек," – дейді Бекқұловтар.
Адвокат Альбина Бекқұлова суррогат аналардың құқығын қорғау барысында тап болған жаңа мәселемен бөлісті. Оның айтуынша, қытайлық донорлардан эмбрион салынғанын білген мемлекеттік органдардың кейбір өкілдері бұл әйелдерге жағымсыз көзқараспен қарап, суррогат аналықты жезөкшелікпен теңестіре бастаған. Альбина Бекқұлова бұл көзқарасты қате әрі әділетсіз деп есептейді. Сонымен қатар, ол әріптесі Азамат Бекқұловпен бірге жүргізген зерттеу нәтижесінде, қытайлық тапсырыс берушілерге суррогат ана табумен айналысатын медициналық орталықтар тек Алматыда ғана емес, Астана, Шымкент және Талдықорғанда да жұмыс істеп жатқанын анықтағандарын айтты.
Олар Stan.kz берген мәліметінде өздеріне жүгінген әйелдер тобы атынан полицияға ресми арыз бергендерін де хабарлады.
Толығырақ Stan.kz YouTube арнасынан көріңіздер!
