"Штрафстан": Депутат Аймағамбетов әділетсіз айыппұлдарды қайта қарау қажет екенін айтты
Мәжіліс депутаты Асхат Аймағамбетов өзінің желідегі арнасында Қазақстандағы айыппұл жүйесіне қатысты жазба жариялады. Бұл туралы Stan.kz ақпарат агенттігі хабарлайды.
Фото: avtoshkola-flagman.ru
Депутаттың айтуынша, айыппұлдар елдегі ең қызу талқыланатын тақырыптардың біріне айналған.
"Тіпті "штрафстан" деп аталатын эмоционалды әрі өткір жаңа сөз пайда болды. Бұл термин айыппұлдарға наразы болып, оларды әділетсіз немесе тек бюджет толтыру үшін қолданылады деп санайтын адамдардың пікірін білдіреді. Сонымен қатар кейбіреулер айыппұлдарды тәртіп пен заңдылықты сақтау үшін қажет құрал ретінде қарастырып, бұл терминді мүлде қабылдамайды", – деп жазды депутат.
Асхат Аймағамбетовтің пікірінше, көпшілік айыппұлдарды бюджетті көбейтудің қарапайым тәсілі деп қабылдайды.
"Өкінішке қарай, көпшілік арасында әкімшілік жаза жүйесі өзінің басты мақсатын – құқық бұзушылықтардың алдын алу және түзету жұмысын жоғалтқандай әсер қалдырады. Мемлекеттік органдар "айыппұл орталықтануы" деген жаңа көзқарастың қауіпті екенін түсінуі керек. Себебі бұл әкімшілік жауапкершілік институтына деген сенімді әлсіретеді. Сондықтан шаралар қабылдау қажет", – деді ол.
Депутат айыппұлдардың әлемде құқық бұзушылықтың алдын алу және әділеттілікті қалпына келтіру үшін қолданылатынын атап өтті.
"Айыппұлдардың мақсаты – жазалау үшін жазалау емес, алдын алу. Бәрі оның тәртіп, заңдылық және алдын алу үшін маңыздылығын түсінеді. Бірақ оны қолдану ақылға қонымды, әділетті және мәселені шешуге бағытталған болуы керек. Ол бюджетті толықтыру үшін емес", –деп түсіндірді ол.
Аймағамбетов тәжірибеден мысалдар келтірді, олардың кейбірі айтарлықтай күмән туғызады.
"Мектептерге салынатын айыппұлдар: үш ауысымда жұмыс істейтін немесе жабдықтары жеткіліксіз. Жөндеу көрмеген мектептерге айыппұл салынады. Бірақ мектеп директоры қаржыландырудың жетіспеуі немесе әкімдіктің мектептерсіз көпқабатты үйлер салуға рұқсат беруі сияқты жүйелік мәселелерге жауап бере алмайды. Сонымен қатар айыппұл көлемі директор үшін 600-900 мың теңге болады", – деді ол.
Сондай-ақ депутат ақылы автотұрақтар мен көлікті қыздыруға салынатын айыппұл мәселесіне назар аударды.
"Тұрақ ақысы – 100 теңге, ал оны төлемегені үшін айыппұл 200 есе жоғары. 20 жыл бұрын тұрғын аудандарда көлікті 5 минуттан артық қыздыруға тыйым салатын әкімшілік жаза енгізілген. Германиядағы мысалдар мен экологиялық аспектілер жайлы айтылғанымен, бұл ережені климаттық және басқа жағдайларға байланысты саралау керек", – деп түсіндірді депутат.
Оның айтуынша, әділетсіз және шамадан тыс айыппұлдар алдын алу функциясын атқармайды және жүйеге деген сенімді жоғалтады.
"Егер айыппұлдар бюджетті толтырудың негізгі көзіне айналса, олардың мақсаты заңдылық пен тәртіпті қамтамасыз етуден қаржылық пайда табуға ауысады. Адамдар аймақтарда жаппай айыппұл салу "компанияларына" шағымданып жатыр. бұл жазалар профилактика шарасы емес, бюджет толтыру құралына айналғандай әсер қалдырады", – деді ол.
Аймағамбетов жүйенің әділетті және тиімді болуы үшін оны қайта қарау қажет екенін айтты. Мектептер мен басқа субъектілердің мәселелері қаржыландыруға жауапты органдар деңгейінде шешілуге тиіс дейді депутат.
"Кейбір жағдайларда айыппұлдарды оқыту шараларымен біріктіру қажет: құқық бұзушыларға арнайы курстардан өту, қалпына келтіру жобаларына және қоғамдық жұмыстарға қатысу ұсынылуы мүмкін. Бұл қаражат онкологиялық ауруларды емдеуге немесе мектептер салуға жұмсалуы керек. Адамдар айыппұлдардың қоғамға пайда әкелетінін көруге тиіс. Әкімшілік айыппұлдар бюджетті толтыру құралына айналмауы керек", – деп қорытындылады депутат.
Еске салайық, бұған дейін ішкі істер министрінің экс-орынбасары, сенатор Марат Қожаев аулада көлікті 5 минуттан артық қыздырғандарға айыппұл салу жайлы нормаға пікір білдіріп, аталған жазаны алып тастауды қолдамайтынын мәлімдеді. Ал көлігі ескірген азаматтар жаңа автокөлік алғанға дейін айыппұл төлеуі керек дейді.