Ыстамбұлда жаппай қарсылық полициямен қақтығысқа ұласты

Фото: видеодан скрин

Ыстамбұлда оппозициялық "Республикалық халықтық партиясы" (РХП) ғимаратының жанында жаппай наразылық пен полициямен қақтығыс болды. Бұл туралы Stan.kz ақпарат агенттігі хабарлайды.

Өткен аптада Ыстамбұлдың 45-ші бірінші инстанция соты Түркиядағы соңғы жылдардағы ең үлкен саяси оқиғалардың бірі деп аталатын резонансты шешім қабылдады. РХП Стамбұл бөлімшесінің басшылығы, оның ішінде төраға, атқарушы және тәртіптік комитеттер өз міндеттерінен уақытша шеттетілді. Олардың орнына сот талқылауы аяқталғанға дейін барлық өкілеттіктерге ие "сырттан тағайындалған" - "кайюм" деп аталатын елдегі жалпы қабылданған тәжірибе бойынша уақытша басқарушы тағайындалды.

Бұрын "кайюм" тағайындау тәжірибесі кеңінен қолданылғанымен, әсіресе күрд муниципалитеттері мен көршілес партиялардың өкілдеріне қатысты болды, уақытша сыртқы басқару тетігі елдегі ең ірі оппозициялық партияға қарсы алғаш рет қолданылды. Бұл жағдай Ыстамбұлды ғана емес, басқа да қалаларды қамтыған қарсылықтар мен наразылықтарды тудырды.

Жаппай наразылықтар және қарсылық хэштегі

Сот шешімі жарияланғаннан кейін Ыстамбұлда азаматтық бағынбаушылық акциялары басталды. Наразылықтардың негізгі ұраны - "Кайюмға бұл жерде орын жоқ!". Ол бірден әлеуметтік желілердің түрік сегментіндегі вирустық хэштегке айналды.

РХП Ыстамбұл кеңсесінің ғимараты полицияның қатаң бақылауына көшті. Әкімшілік орталықтың айналасындағы аумақ бронетехникамен, "TOMA" су тасқынымен (митингілерді таратуға арналған) және күш құрылымдарының қызметкерлері бар автобустармен қоршалды. Барлық кіру және шығу жолдары жабылды.

Фото: sozcu.com.tr

Полицияның тығыз блокадасына қарамастан, кейбір азаматтар баррикадалардан өтіп, оппозициялық партия ғимаратына жетті.
Кеше РХП Жастар қанаты өз жақтастарын ғимаратқа жиналуға шақырғаннан кейін қақтығыс ушығып кетті. Бұған жауап ретінде билік ауданға жедел әрекет ету күштері мен арнайы техниканы көп жіберді. Енді ауданның өзі іс жүзінде қоршауда қалды.

Наразылыққа шыққандар "Баррикаданы ашыңыз!", "Сен кімнің полициясысың?!", "Сарай емес, халық полициясы бол!" деп айқайлады. Демонстранттар сондай-ақ өз ұрандарын айтып, қол шапалақтап, ысқырып, қоршауды алып тастауды және РХП ғимаратына кіруді қалпына келтіруді талап етті.

Баррикадалар жартылай бұзылған Avangart кіреберісіндегі жағдай ерекше назар аударды және наразылыққа шыққандар партия ғимаратына қарай қозғалысты бастады. Полиция күзетті күшейте отырып, ол жаққа қосымша су бүркегіштерді шақыруға мәжбүр болды.

Жиналыстардың кез келген түріне тыйым салынды

Ыстамбұл губернаторы Давут Гүл наразылық көңіл-күйінің күшеюіне байланысты қаланың алты орталық ауданында: Бешікташ, Бейоғлы, Эюпсұлтан, Қайытхан, Сарыер және Шишлиде митингілер, демонстрациялар, баспасөз конференциялары және басқа да бұқаралық шаралар өткізуге үш күндік тыйым салды. Тыйым 10 қыркүйек түннің ортасына дейін күшінде болады.

Тіпті бейбіт пiкiр бiлдiру, соның iшiнде парақшалар тарату, шатырлар орнату, қол жинау және плакаттар орналастыруға да шектеу қойылды. Билік уақытша басқарушының қызметіне кедергі келтіретін кез келген әрекет заң бұзушылық ретінде қарастырылатынын және заңдық салдарға әкеп соғатынын мәлімдеді.

Түркияның әділет министрі Йылмаз Тунч РХП ғимараты жанындағы оқиғаларға және әлеуметтік желілерде "арандатушылық контенттің" таралуына байланысты ресми тергеу басталғанын мәлімдеді.

ТР ІІМ басшысы Әли Йерлікая да оппозиция тарапынан жауапсыз қалмаған мәлімдемеге өз пікірін білдірді.

- Ыстамбұлдың бірінші сатыдағы 45-азаматтық сотының 2025 жылғы 2 қыркүйектегі уақытша шешімімен РХП Ыстамбұл бөлімшесінің төрағасы мен басқарма мүшелері сақтық шарасы ретінде қызметінен шеттетілді, ал олардың орнына уақытша кеңес тағайындалды. Сот шешімдерін елемеу және көшелерде адамдарды арандатуға әрекеттену заңды айқын бұзу болып табылады. Ешкім заңнан жоғары тұрған жоқ. Мемлекет кез келген құқыққа қарсы әрекеттердің жолын кесетін болады, - деп атап өтті Йерлікая.

РХП көшбасшысы Озгюр Озель Ыстамбұлдағы оппозициялық партияның өңірлік штаб-пәтері ғимаратын полицияның қоршауға алуын "РНП-ны қорғау - бұл Республиканы қорғау! РНП-ға шабуыл - бұл Республикаға шабуыл!" деген пікір айтты. Одан кейін Озель азаматтарды Ыстамбұлдағы РХП ғимаратының алдында жиналуға шақырды.

Енгізілген шектеулерге қарамастан, РХП жақтаушылары болып жатқан оқиғаларға наразылық білдіре отырып, партия бөлімшесі ғимаратының жанында жиналуды жалғастыруда. Әлеуметтік желілерде "Бізді таңдау құқығынан айырды!", "Халықтың еркі қайда?", "РНП - муниципалитет емес, бұл парламенттік партия!" деген дауыстар естілген видеолар таралып жатыр.

Сарапшылардың пікірінше, елдің жетекші оппозициялық партиялардың біріне қатысты "кайюма" тағайындау туралы шешімнің салдары ұзаққа созылуы мүмкін. Бұрын негізінен күрд өңірлерімен шектелген жағдай енді ұлттық деңгейдегі саяси бәсекелестерге қарсы қолданылады. Бұл сайлау институттары мен жалпы демократиялық үдерістерге деген сенімді төмендетеді дейді сарапшылар.