Армения мен Әзербайжан соғыс қимылдарын тоқтату жөнінде бірлескен декларацияға қол қойды

Фото: minval.az

АҚШ президенті Дональд Трамп Ақ үйде Әзербайжан президенті Ильхам Әлиев пен Армения премьер-министрі Никол Пашинянды қабылдады. Оның қатысуымен екі кавказ елінің басшылары бейбіт келісім жасауға уағдаласқан декларацияға қол қойды. Бұл туралы Stan.kz ақпарат агенттігі хабарлайды. 

"Біз, ақыры, бейбітшілікке қол жеткіздік", — деді Трамп.

АҚШ президентінің айтуынша, Армения мен Әзербайжан барлық әскери қимылдарды мәңгіге тоқтатуға, сауда байланысын, сапарлар мен дипломатиялық қатынастарды қайта ашуға, сондай-ақ бір-бірінің егемендігі мен аумақтық тұтастығын құрметтеуге міндеттенді.

Сондай-ақ Әзербайжан мен Армения Зангезур дәлізі төңірегіндегі ұзақ жылғы дауды шешті. 

АҚШ Зангезур дәлізін "халықаралық бейбітшілік пен өркендеуге арналған Трамп бағыты" деп атап, қысқаша TRIPP деп атады. Ақ үйде өткен келісімге қол қою рәсімі "TRIPP бейбітшілік саммиті" деген атауға ие болды.

"Мен бұған арнайы өтініш жасамадым, бірақ дәліздің менің атыммен аталғаны — мен үшін үлкен құрмет", — деді Трамп.

"Трамп жолы" Әзербайжанға Нахчыванмен тікелей байланыс орнатуға мүмкіндік береді.

Армения аумағынан өтетін Зангезур дәлізінің бөлігі америкалық компанияға 99 жылға беріледі. АҚШ бұл жерді теміржол, мұнай-газ құбырлары, талшықты-оптикалық желілер, сондай-ақ мүмкін болса, электр беру желілерін дамытуға арналған консорциумға қайта жалға бермек. Бұл инфрақұрылым 43 шақырымдық дәліз бойында салынады.

Трамп сондай-ақ Әзербайжанға қарсы 907-ші түзетудің күшін тоқтататынын мәлімдеді.

"Біз Әзербайжан мен АҚШ арасындағы қорғаныс саласындағы ынтымақтастыққа қойылған шектеулерді алып тастаймыз", — деді ол.

"Бұл — тарихи маңызы зор күн. Бүгін біз Кавказда бейбітшілікті қамтамасыз еттік. Президент Трамп аймаққа бейбітшілік әкелді. 907-ші түзетуді жойғаны үшін рақмет. Бұл күн Әзербайжан халқының есінде мәңгі қалады. Бұл — Әзербайжан үшін үлкен жетістік", — деді Әзербайжан президенті Ильхам Әлиев.

"Баршамызды, аймағымыздағы елдерді, бүкіл әлемді құттықтаймын. Соның нәтижесінде әлем сөзсіз жақсырақ бола түспек. Бұл жетістік біздің аймақта бейбітшілік орнатуға президент Трамптың жеке қатысуы мен шешімді ұстанымы болмаса мүмкін болмас еді", — деді Армения премьер-министрі Никол Пашинян.

Әзербайжан президенті Ильхам Әлиев пен Армения премьер-министрі Никол Пашинян бірлесіп, президент Трампты Нобельдің бейбітшілік сыйлығына ұсыну туралы Нобель комитетіне хат жолдауды ұсынды. 

Трамптың айтуынша, егер тараптардың бірі бейбіт келісімді бұзса, Армения мен Әзербайжан оның араласуына сенім арта алады.

Бұл бірлескен декларация — ұзақ уақыт бойы қақтығыс жағдайында болған екі ел қол қойған тарихтағы алғашқы екіжақты құжат. Құжатқа қол қою — елдер арасындағы бейбіт келісімге жол ашатын қадам.

Әзербайжан президенті Ильхам Әлиевтің мәлімдеуінше, бейбіт келісімге қол қою Армения Конституциясынан Әзербайжанға қатысты аумақтық талаптарды алып тастағаннан кейін мүмкін болады. Ол сонымен қатар армян тарапының Конституцияға өзгерістер енгізуге дайын екенін атап өтті.

Әлиевтің айтуынша, АҚШ-та бейбіт келісім мәтінінің алдын ала мақұлдануы оған міндетті түрде қол қойылатынына негіз береді. Әйтпесе, бұл АҚШ-қа құрметсіздік болып саналар еді.

Вашингтонда Әзербайжан мен Армения энергетика, сауда және технологиялар, соның ішінде жасанды интеллект саласындағы ынтымақтастықты кеңейту туралы екіжақты келісімге де қол қойды.