Каспийдің құқықтық дәрежесі жөнінде конвенцияға қол қоюға Ресей президенті Владимир Путин, Әзірбайжан президенті Ильхам Әлиев, Иран президенті Хасан Рухани және Түрікменстан президенті Гурбангулы Бердімұxамедов келді.

Каспий елдері шараның маңыздылығын атады. Одан бөлек ұйымдасқан қылмыс, сауда-экономикалық әіптестік, транспорттық әріптестік жөнінде протоколға қол қойылды.

«Конвенция – Каспий теңізінің конституциясы. Конвенцияға қол қою арқылы Каспий теңізінің қауіпсіздігін қолға аламыз», – деді елбасы.

Тарихи оқиға: Бес ел басшысы Каспий теңізін ресми түрде бөлісті

Ақтау саммитіне Еуропа мен араб елдерінің, АҚШ, Қытай телеарналары, ақпарат агенттігі өкілдері келді.

Бес ел әлемдегі ең ірі жабдық су объектісі – Каспий теңізінің дәрежесіне қатысты дауды тоқтатуға шешім қабылдады. Бұл мұнай мен газды өңдеу, өндіру және тасымалдау қызметін жеңілдетеді.

Каспийді Иранның жалғыз көршісі бекіре мен мұнайға бай КСРО тараған соң бөлісе бастады. Иран теңіз ережесіне қатысты теңге бөлмек болды. Өзгелері ондаған шақырымнан бөліп, қалғаны ортақ болсын деген талап қойды.

Ақырында Каспийді теңіз ретінде қарастырып, қалыңдығына байланысты көл деп атады.

Каспий дәрежесі енді бес елдің таласына түспейді. Теңіз-көлдің ортақ талабы анықталды. Бес ел арасындағы дау бесжақты емес, екіжақты тақырыпта болмақ.

Теңізді секторлы бөлісу талабына келіспеген жалғыз мемлекет Иран болатын. Бөлісу кезінде оған ең аз үлес 10%-дан сәл көбірек тиді. Бірақ бұл үлес теңіздің ең терең жері. Көл ретінде 20% деп есептеледі.

Энергетикалық ақпарат басқармасының (EIA) мәліметінше, мұнай мен газға бай Каспий шельфінде мұнай мен газ қоры 6,5 миллиард тоннаға дейін жететіні дәлелденген. Болжам бойынша, мұнай мен газдың қоры 1,5 есе көп екені айтылды. Бұл қазіргі бағамен 8 трлн доллар.

Каспий елінің әрқайсысы теңізді бөлген жағдайда дау болмас үшін еш кедергісіз аймақтарды дамытып отырды. Алайда шекарадағы перспективалы блоктар айтарлықтай дауға ұласып кетті.

Stan.kz сайтын Telegram арқылы оқыңыз. Арнамызға жазылыңыз.

Талқылау