Тіпті, намысқа тиетін сөздер айтады, дейді олар. Сандарға сенсек, ерекше жандардың әрбір 183-ғана ана бақытының не екенін сезе алған. Содан болса керек мүгедек жандар істің ақ-қарасын анықтамай, перзентінен айырған дәрігерлерге өкпесі қара қазандай. Бұл туралы Еуразия бірінші арнасы хабарлайды.

Еліміз бойынша бала көтеретін жасқа келген 142 мыңға жуық әйелдің мүмкіндігі шектеулі. Тағдыр тауқыметін бастан өткірген жандардың арбаға танылғаны былай тұрсын, ана болу бақытынан да айырылған. Себебі, олар жүкті болып қалған жағдайда дәрігерлер аборт жасатуға үгіттеп, түрлі дәрі-дәрмекті алдына үйіп береді, дейді құқық қорғаушы Ирина Бобкова. Бұл мәселені бес саусағындай білетін қоғам белсендісі мұндай жағдайлар жыл санап көбейіп бара жатқанын айтады.

«Тіпті жарымжандардың сөзіне ешкім құлақ аспайды, таңдау жасауларына да мүмкіндік бермейді», – дейді ол.

« Біздің дәрігерлер әлі ескі заманың ағымымен қарайтын сияқты. Жарымжансың ба, демек дүниеге бала әкеле алмайсың деген көзқараспен жүр әлі. Міндетті түрде жүкті болсаң алдыртып, кейін де аяғын ауыр болып қалмау үшін гарм ональдік дәрілерді ішкізеді. Сен оны қалайсың ба, қаламайсың ба, шаруалары жоқ. Ал қарсылық білдіргендерді ата-анасы, күйеуі немесе жақын туысы арқылы көндіртіп алады», – дейді “Таңдау” қоғамдық бірлестігінің төраймы Ирина Бобкова.

Бұдан бөлек, әйелдерге арнайы кеңес беретін мамандардың жоқтың қасы. Олар қарапайым ақпарат алудан да қағылған. Ал ауыл-аймақтағы жағдайды айту тіпті қиын. Мәселен Алматы облысының тұрғыны Ляззат Салықованың ішіндегі шаранасын алып тастауға ақ халаттылар үгіттепті. Тіпті, ауыр сөз айтып, кемсітті, дейді ол.

“Маған ақ халаттылар “Бұл бала ертең кімге керек болады? Тіпті, өсімдікке айналып, әлі де өкінесің” деген ауыр сөздер айтты. Ол кезде мен жас едім, көп нәрсені түсіне бермейтінмін. Мен көп уақыт қарсыластым. Бірақ соңында дәрігерлердің айтқынына көнуім тура келді. Кейін түрлі гармоналдық препараттарды да іштім. Бірақ жақында, менің диагнозыммен де балалы болған әйелдерді көріп, қабырғам қатты қайысып кетті. Енді түрлі дәрілерді қабылдағаннан кейін бала көтере алмайтын болдым», – дейді қала тұрғыны Ләззат Салықова.

Сандарға сенсек, 2013 пен 2017 жылдар аралығында екі миллионға жуық (1 975 979 ) сәби дүниеге келіпті. Оның ішіндегі 776 баланы жарымжан жандар туған. Бұл деген сөз соңғы бес жылдың ішінде мүмкіндігі шектеулі 183 әйел ана бақытын сезінген. Ал қалғандары….

“Тек қана мүгедек екен деп босануға тыйым салудың еш қажеттілігі жоқ. Бүгінде медицина жоғарғы деңгейде дамыған. Мысалы шетелде бұрыннан бері жарымжан жандарға да, денсаулығы жүз пайыз сау жүкті әйелдерге де тең қарайды. Ал бізде мүлдем олай емес. Керісінше, барынша баласынан бас тартуға итермелейді. Менің өзім жас кезімде сауатсыз дәрігерлердің кесірінен перзентімнен айырылып қала жаздағам. Десе де, тәуекелге бел буып, торсықтай сәбиді дүниеге әкелдім”, – дейді “Шырақ” мүгедек әйелдер қауымдастығының төрайымы Ләззат Қалтаева.

Ал елордалық Сәуле Айдарханова 24 жасында абайсызда құлап, омыртқасын зақымдаған. Тағдырдың сынағына мойымаған келіншек 35 жасында арбаға танылған азаматпен шаңырақ көтеріп, балалы болады. Қазір ол перзентін тәрбиелеп қана қоймай, түрлі спорттық жарыстарға қатысуда. Сәуленің мақсаты айқын. Мүмкіндік болса тағы да перзент сүйгісі келеді. Айта кететін бір жәйт Сәуле мен Николай еліміздегі бала сүйген тұңғыш мүмкіндігі шектеулі ерлі-зайыпталардың бірі.

“Шыны керек маған кәсіби білікті мамандар кезікті. Өкінішке қарай, елімізде біз секілді қыз-келіншектердің жағдайын түсініп, оған демеу болатын ақ халаттылар некен-саяқ. Ал менің жағдайым да бәрі ойдағыдай өтті. Керісінше, дәрігер маған мотивация берді. Әлгі күнге дейін гинекологпен сөйлесіп, араласып тұрамын. Қазір, шүкір бақытты анамын!”, – дейді қала тұрғыны СӘуле Айдарханова.

Ал, Денсаулық сақтау министрлігі жоғарыда айтылған мәселелерге қатысты былай, дейді.

“Денсаулық сақтау министрлігі бекіткен босануға қатаң тыйым салынатын диагноздардың тізімі бар. Оған өте ауыр сырқаттар кіреді. Мәселен, ВИЧ инфекциясы, туберкулез, жүйке аурулары, тағысын тағы. Егер осымен ауыратындар жүкті болып қалған жағдайда, арнайы комиссия құрылады. Яғни баланы дүниеге әкелуге бола ма, жоқ па сол анықталады. Егер ешқандай қарсылық жоқ болса, ананың босануға толық құқысы бар”, – дейді ҚР ДСМ медициналық көмекті ұйымдастыру департаменті орынбасары Гүлайым Миржанова.

Әр әйел адам үшін бала сүюден артық бақыт жоқ. Сондықтан да оның мүмкіндігі шектеулі болса да құқын таптауға ешкімнің қақы жоқ, дейді мамандар.

Stan.kz сайтын Telegram арқылы оқыңыз. Арнамызға жазылыңыз.

Талқылау